Bất cập giao thông nội đô bộc lộ rõ nét nhất trong những ngày thời tiết xấu. Dễ thấy nhất là những ngày gần đây, tại Hà Nội, tình hình ùn tắc giao thông đang gây bức xúc cho người dân, khiến người dân không yên tâm, “đưa con đi học mà cũng mất mấy tiếng đồng hồ”.
Hà Nội đã phải công bố cuộc thi tuyển ý tưởng phương án tổ chức giao thông và các giải pháp chống ùn tắc giao thông trên địa bàn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030, với phần thưởng lên tới 300.000 USD (tương đương 6 tỷ đồng).
Phương tiện cá nhân tăng cao
Theo báo cáo mới nhất của Hà Nội, trong năm 2016, thành phố đã giải quyết được 20/44 điểm ùn tắc. Tuy nhiên, hiện có 4 điểm cũ phát sinh trở lại và 13 điểm mới tăng thêm. Tổng số điểm ùn tắc giao thông hiện là 41. Nguyên nhân cơ bản được xác định là sự phát triển mất cân đối giữa phương tiện giao thông cá nhân và kết cấu hạ tầng giao thông.
Cùng nhận định với Hà Nội, ý kiến phát biểu của các bộ, ngành chỉ ra một số nguyên nhân chính gây ùn tắc ở Hà Nội là tập trung quá đông dân cư, nhất là khu vực nội thành, với mật độ dân số cao thuộc diện hàng đầu thế giới. Riêng 4 quận nội thành có hơn 1 triệu người.
Đặc biệt, công ty Nghiên cứu Thị trường bất động sản Savills Việt Nam vừa công bố báo cáo cho thấy áp lực lên hạ tầng giao thông Tp.Hà Nội và Tp.HCM đang tăng lên, khi thu nhập bình quân đầu người bước vào ngưỡng 3.000 - 10.000 USD/người/năm. Theo quy luật phát triển, đây là giai đoạn có tỷ lệ gia tăng nhanh chóng về tỷ lệ sở hữu ôtô cá nhân.
Cùng với đó, doanh số bán xe ôtô du lịch tăng trung bình 35%/năm trong 5 năm gần đây. Dự báo, số lượng xe du lịch sẽ gấp 3 lần vào năm 2025 tại Tp.HCM và Hà Nội. Cùng với sự tăng lên của mật độ dân số và khả năng hạn chế trong việc mở rộng hệ thống đường giao thông khu vực trung tâm, nguy cơ tắc nghẽn giao thông đang trở nên ngày càng hiện hữu.
|
Việc di chuyển bằng phương tiện cá nhân ngày càng trở nên khó khăn
Điều này cho thấy, việc di chuyển bằng phương tiện cá nhân ngày càng trở nên khó khăn khiến phương tiện giao thông công cộng trở thành sự lựa chọn trong tương lai.
Tuy nhiên, theo báo cáo của Savills Việt Nam, Tp.HCM và Hà Nội đang có tỷ lệ sử dụng giao thông công cộng thấp nhất trong khu vực, mức độ ô nhiễm không khí cao. Hai thành phố đang ở giai đoạn đầu tiên của quá trình phát triển đường sắt đô thị, tương tự như trường hợp của Bangkok trong thập niên 1990.
Quy hoạch thiếu hợp lý
Chỉ ra nguyên nhân ùn tắc giao thông nội đô Hà Nội, Kiến trúc sư Trần Huy Ánh (Hội Kiến trúc sư Hà Nội), cho rằng việc hàng loạt chung cư, khu đô thị mới đang mọc lên ngày càng nhiều trong nội đô cho thấy quy hoạch hiện nay không còn quá nhiều vai trò, bởi nó có thể được sửa bất cứ lúc nào.
“Hiện nay, người ta chạy theo vấn đề lợi ích, cứ cái gì ra tiền thì họ làm, chung cư bán được làm chung cư, bệnh viện làm ra tiền thì xây bệnh viện… Nếu thế, mọi toan tính về quy hoạch đều vô nghĩa. Cơ quan quản lý cần kiểm soát, giám sát chặt chẽ, để người dân tin rằng quy hoạch là có thật và có vai trò quan trọng, chứ không chỉ là bản vẽ trên giấy, có để cho vui”, ông Ánh nhận định.
Trước thực trạng trên, mới đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ thị “Cần quản lý tốt quy hoạch của Hà Nội trên một số phương diện mà chúng ta làm được, ví dụ như chưa xây dựng nhà cao tầng khi phương án giao thông chưa có lối ra” vì “tập trung mật độ cao quá ở trung tâm thì dứt khoát ùn tắc”.
Bên cạnh đó, phải có biện pháp cần thiết hạn chế phương tiện cá nhân theo đúng quy định pháp luật, kết hợp với tuyên truyền, vận động người dân cũng như phát triển các loại hình giao thông ngầm, trên cao với tinh thần giảm mật độ phương tiện trên mặt đường. Quản lý chặt chẽ quy hoạch hệ thống hạ tầng, bảo đảm không chồng chéo, mâu thuẫn.
“Phải có chương trình tổng thể nhiều năm, nhưng trước mắt trong 5 năm tới, phải cơ bản hạn chế, chống ùn tắc bằng các biện pháp hết sức cụ thể và tập trung”, Thủ tướng nhấn mạnh và đồng tình, khuyến khích Hà Nội xã hội hóa mạnh mẽ nguồn lực để phát triển hạ tầng giao thông. Trong đó, cần ưu tiên huy động nguồn lực trong nước, để không làm tăng nợ công. Thủ tướng gợi ý, nguồn lực này có thể huy động theo hình thức hợp tác công - tư (PPP).
Đi liền với đó, cơ chế nào phân cấp được cho Hà Nội để thành phố quản lý, chịu trách nhiệm trước Trung ương, trước Thủ tướng thì các cơ quan Trung ương tạo mọi điều kiện cho Hà Nội.
Đặc biệt, dịp Tết Nguyên đán đang cận kề, Thủ tướng yêu cầu, Tp.Hà Nội cần thành lập tổ công tác, do một Phó Chủ tịch UBND làm tổ trưởng trực tiếp chỉ đạo, chịu trách nhiệm về vấn đề giao thông, trật tự đô thị, tinh thần là “không để một người dân nào vì phương tiện giao thông mà không được về quê ăn Tết”.
Thy Lê
