Thực phẩm bẩn đang trở thành mối nguy ngày càng tăng trong xã hội. Ăn gì, uống gì để bảo đảm vệ sinh đang là câu hỏi và nỗi lo lắng thường xuyên của tất cả mọi người dân.
Việc sử dụng thuốc BVTV trong trồng trọt, kháng sinh trong chăn nuôi và chất bảo quản trong chế biến thực phẩm đang rất phổ biến và ngoài tầm kiểm soát của các cơ quan có trách nhiệm.
Thiếu niềm tin vào thực phẩm sạch
Trước yêu cầu lớn về thực phẩm sạch, trên kệ hàng của các cửa hàng tiện ích và các siêu thị xuất hiện những sản phẩm có gắn nhãn sạch, nhãn GAP. Nhiều “đại gia” đang cố gắng đầu tư mở rộng chuỗi phân phối, các cửa hàng bán lẻ, nhưng quản lý ATVSTP thế nào vẫn là một ẩn số. NTD vẫn rất hoang mang về các nhãn hàng này, khi có không ít thông tin trên báo chí và mạng xã hội về việc hình thức, đối phó trong thực hiện cũng như việc cấp chứng nhận GAP.
Theo Thứ Trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam, gần đây, thực trạng vấn đề ATTP có diễn biến phức tạp, có những biểu hiện gây mất lòng tin của nhân dân, Bộ NN&PTNT đã triển khai nhiều hoạt động, như Tuần lễ giới thiệu “Nông sản an toàn” và công bố Chương trình “Địa chỉ xanh - Nông sản sạch”. Bộ cũng đã tổ chức cho nhiều trang trại chăn nuôi ở Đồng Nai và một số địa phương khác ký cam kết không sử dụng Sanbutamol và ký kết hợp tác truyền thông về ATTP.
Với công tác thanh kiểm tra ATTP, Bộ NN&PTNT đã phân cấp cho địa phương quản lý thực phẩm cho thị trường nội địa. Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quyết định 38 về mô hình thí điểm thanh, kiểm tra tận phường xã, triển khai tại 5 quận, 10 phường tại Hà Nội và Tp.HCM.
Có thể nói, công tác quản lý ATTP đã được tăng cường đáng kể và đạt một số kết quả khả quan. Theo số liệu của Bộ Y Tế, năm 2015, trên toàn quốc, trên 500.000 cơ sở được thanh kiểm tra, hoạt động xử phạt hành chính trên 30 tỷ đồng. Trong 3 tháng đầu năm 2016, con số cơ sở được thanh, kiểm tra VSATTP là khoảng 200.000 cơ sở, với số tiền xử phạt 19 tỷ đồng.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Trần Thanh Nam cũng cho rằng nhu cầu thực phẩm ngày càng tăng cùng với sự gia tăng dân số, từ đó nguồn cung cấp thực phẩm cũng gia tăng mạnh. Mặt khác, nông nghiệp Việt nam phổ biến vẫn còn đang trong tình trạng manh mún, bên cạnh đó đường biên giới với các nước láng giềng trải dài hàng ngàn cây số, nên công tác quản nhà nước về ATTP không bao quát hết. Tình trạng thực phẩm bẩn vẫn đang diễn ra khá nghiêm trọng, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe nhân dân và tác động không nhỏ đến sự phát triển giống nòi.
Nói về sự mất lòng tin của NTD với thực phẩm sạch, Ts. Nguyễn Thị Hồng Minh, Trưởng Ban Vận động thành lập Hiệp hội Thực phẩm minh bạch, cho rằng thời gian qua, chúng ta nói quá nhiều về thực phẩm bẩn khiến NTD lo lắng, không biết tin vào đâu, những nhà sản xuất thực phẩm sạch thì có quá ít, họ đơn lẻ bị cuốn trong vòng xoáy thực phẩm bẩn.
|
Chỉ 28% NTD tin tin tưởng vào các sản phẩm được dán nhãn thực phẩm sạch
Liên kết sản xuất, minh bạch thị trường
Theo kết quả khảo sát về niềm tin của NTD với thực phẩm sạch của Ban vận động thành lập Hiệp hội Thực phẩm minh bạch tại hội thảo Chung tay xây dựng nền sản xuất thực phẩm an toàn và minh bạch, tổ chức ngày 15/6, có tới 72% NTD không tin tưởng vào các sản phẩm được dán nhãn thực phẩm sạch bán trên thị trường, chỉ có 28% là tin.
Theo bà Minh, câu hỏi đặt ra là cái gì và ai đang chi phối thị trường thực phẩm khiến cho nó lún ngày càng sâu vào quỹ đạo của “vòng xoáy” thực phẩm “bẩn”. Nhìn sâu hơn, không khó để nhận thấy tất cả chúng ta, từ nhà sản xuất thực phẩm, nhà cung cấp thuốc, hóa chất, thương lái, nhà bán lẻ, truyền thông và NTD đều ít nhiều can dự vào “vòng xoáy” này.
Trong vòng xoáy đó, xuất hiện những nhà sản xuất thực phẩm sạch, người nông dân, nhưng họ chỉ rời rạc và đơn lẻ như những cánh chim khó có thể vượt qua nếu không liên kết thành đàn chim mạnh mẽ. Bà Minh cho biết, một số đang cố gắng làm sạch tùy vào sức của mình, nhưng họ quá nhỏ bé và thường bị thương nhân, thương lái ép đủ bề, nếu họ không đủ sức bứt lên được để có kênh phân phối riêng. Số khác, biết vậy nhưng đành tặc lưỡi cho qua, vì bất lực trước sự cám dỗ và nguy hiểm của “vòng xoáy” lợi ích từ thực phẩm bẩn.
Việc truyền thông, quảng bá, xây dựng lòng tin về thực phẩm sạch rất quan trọng. Chỉ khi người sản xuất có thị trường, có NTD, động lực thị trường mới có. Nhìn ra các nước khác trên thế giới, không một nền nông nghiệp nào có thể phát triển một cách bền vững, nếu các nhà sản xuất không liên kết trên nền tảng tiêu chuẩn, chất lượng, phát triển thương hiệu và đáp ứng lợi ích NTD. Nói cách khác, chỉ có liên kết mới tạo được sản phẩm chất lượng cao, nâng cao vị thế, giúp người sản xuất thoát khỏi sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, có thương hiệu của Việt Nam.
Thu Hường
