Đánh giá tăng trưởng kinh tế năm 2016, Thủ tướng cho rằng trong bối cảnh đất nước gặp nhiều khó khăn, chúng ta đã cơ bản hoàn thành và nhiều chỉ tiêu vượt mức kế hoạch đã đề ra. Trong đó, tăng trưởng bao trùm theo hướng xanh hơn, sạch hơn, đặc biệt là xóa đói giảm nghèo. Điều này cho thấy, mục tiêu xóa đói giảm nghèo luôn được Chính phủ quan tâm và quyết tâm đặt xóa đói giảm nghèo lên hàng đầu, nhất là trong bối cảnh chênh lệch giàu nghèo Việt Nam còn lớn.
Đưa 3,2 triệu người thoát nghèo
Thực tế, mới đây, trong báo cáo về Bất bình đẳng ở Việt Nam, Oxfam cảnh báo khoảng cách giàu nghèo đang ngày một nới rộng, đặc biệt giới siêu giàu đang bỏ xa các tầng lớp xã hội còn lại.
Theo số liệu năm 2014, Việt Nam có 210 cá nhân thuộc lớp “siêu giàu” (có tài sản định giá hơn 30 triệu USD) với tổng tài sản lên tới 20 tỷ USD, tương đương 12% GDP Việt Nam. Con số này đồng nghĩa với việc 0,00023% dân số Việt Nam đang nắm 12% tài sản của đất nước.
Hãng kiểm toán tài sản danh tiếng Knight Frank dự đoán, số người thuộc lớp siêu giàu sẽ tăng lên 403 cá nhân vào năm 2025. Vì vậy, Oxfam tính toán, thu nhập một ngày của người giàu nhất Việt Nam còn nhiều hơn của một người nghèo nhất kiếm trong 10 năm.
Oxfam nhận định, dù đã đạt được những thành tựu phát triển kinh tế nhất định đóng góp vào công cuộc xóa đói giảm nghèo, nhưng khoảng cách giàu nghèo tại Việt Nam đang ngày một nới rộng hơn, chủ yếu do sự bất bình đẳng về hưởng lợi từ quá trình phát triển kinh tế.
Việt Nam đang dần chuyển đổi cơ cấu kinh tế một cách bền vững, nhưng người hưởng lợi nhiều hơn lại là tầng lớp giàu có, trong khi khối nông nghiệp và sản xuất chỉ được hưởng lợi 10 - 20%. Đây là xu hướng ở rất nhiều quốc gia đang phát triển.
Còn theo số liệu từ World Bank, trong 20 năm, từ 1992 tới 2012, chỉ số Gini của Việt Nam đã tăng từ 35,7 lên 38,7. Đây là chỉ số đo chênh lệch thu nhập của các tầng lớp xã hội trong một quốc gia. Gini càng cao, đồng nghĩa khoảng cách giàu nghèo đang càng lớn dần.
![]() |
Chênh lệch giàu nghèo cao cần phải được thu hẹp
Những kết quả này cho thấy, các hộ gia đình, đặc biệt tại các vùng nông thôn, nơi thu nhập phụ thuộc chủ yếu vào hoạt động nông nghiệp, đang tụt lại phía sau trong quá trình phát triển kinh tế và chịu thiệt thòi hơn nhiều lần so với giới giàu có. Vì vậy, Ofam cho rằng thu nhập một năm của nhóm 210 người siêu giàu ở Việt Nam dư sức để đưa 3,2 triệu người thoát nghèo, chấm dứt nghèo cùng cực trên cả nước.
Cần nhiều giải pháp
Đại diện tổ chức Oxfam tại Việt Nam cho rằng nghèo đói và bất bình đẳng không phải là vấn đề tất yếu. Thực tế, mô hình kinh tế của Việt Nam thời kỳ sau Đổi mới đã rất thành công trong việc tạo ra mức tăng trưởng cao, trong khi vẫn giúp phần lớn người dân Việt Nam thoát nghèo và có cuộc sống khá giả hơn.
Tuy nhiên, khung chính sách hiện hành chưa đủ để giải quyết các dạng bất bình đẳng đang ngày càng phổ biến trong xã hội Việt Nam, như bất bình đẳng theo vùng, giữa các nhóm dân tộc, các dạng chênh lệch về tiếng nói và cơ hội. Để giảm khoảng cách giàu nghèo đang gia tăng nghiêm trọng hiện nay, Việt Nam cần thực hiện ngay các chính sách tiến bộ về quản trị nhà nước, chi tiêu công dịch vụ công, quyền của người lao động và sự tham gia của người dân.
“Để ngăn chặn nghèo và giảm nghèo hơn nữa Chính phủ cần nhìn nhận tất cả các dạng bất bình đẳng về kinh tế và cơ hội đang gia tăng tại Việt Nam để có các chính sách giảm bất bình đẳng, nếu không những người nghèo nhất và những người thiệt thòi sẽ không được hưởng lợi từ thành quả phát triển”, đại diện Oxfam cho biết.
Ông Nguyễn Hoàng Mai - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, khẳng định thu hẹp khoảng cách giàu nghèo là vấn đề được Quốc hội rất quan tâm, đặc biệt là vấn đề giảm nghèo. Quốc hội đã đưa ra những chính sách kinh tế vĩ mô rất lớn, gần đây nhất là quyết tỷ lệ ngân sách của các địa phương, trong đó địa phương bị cắt giảm nhiều nhất là Tp.HCM. “Điều này cho thấy Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến vấn đề khoảng cách giữa các khu vực, đây là biện pháp rõ ràng nhất minh chứng cho quyết sách của Nhà nước để giảm tải sự khác biệt”, ông Mai nhấn mạnh.
Mới đây, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT, ông Nguyễn Chí Dũng, cũng cho rằng năm 2016 với khí thế mới, chặng đường mới, là năm đầu của chặng đường kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm 2016 - 2020, bắt đầu nhiều chương trình và quyết sách quan trọng.
Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng nhìn nhận một năm đã trôi qua, nhưng chúng ta vẫn trăn trở tìm lời giải đáp tại sao tăng trưởng của chúng ta vẫn chưa đạt được và còn dưới tiềm năng; tại sao nguy cơ tụt hậu vẫn hiện hữu với đất nước chúng ta; làm thế nào để vượt qua “bẫy” thu nhập trung bình, vấn đề già hóa dân số; thu nhập bình quân đầu người…
Đặc biệt, còn nhiều vấn đề tồn tại cần giải quyết, trong đó chênh lệch giàu nghèo cao cần phải được thu hẹp bởi đời sống của một bộ phận công nhân, nông dân còn gặp nhiều khó khăn.
“Điều này đặt ra hàng loạt thách thức buộc chúng ta phải suy nghĩ làm thế nào để đất nước phát triển nhanh, bền vững, lành mạnh hơn và người dân được ấm no, hạnh phúc, hưởng thụ xứng đáng thành quả phát triển, lấy lại niềm tin của người dân và DN”, Bộ trưởng Dũng khẳng định.
Thy Lê