Ông Quách Văn Tây – Chi cục trưởng Chi cục Thú y Sóc Trăng, cho biết: “Sau nhiều cảnh báo được đưa ra, việc lạm dụng kháng sinh, thuốc tây để trị bệnh cho tôm đã giảm. Nhưng tại một số vùng, vì thiếu kiến thức, vì lợi nhuận, người nuôi tôm vẫn bất chấp nguy cơ để sử dụng”.
Ý thức kém… hại thân
Tình trạng lạm dụng kháng sinh, tây dược, thậm chí thuốc nam trong nuôi tôm và thủy sản đã xảy ra nhiều năm trở lại đây và lên đỉnh điểm báo động vào đầu năm 2016. Hàng loạt các vựa tôm tại Bến Tre, Sóc Trăng, Trà Vinh, Cà Mau,… bị phát hiện lạm dụng thuốc tây cho tôm.
Trong quá khứ, vấn nạn kháng sinh đã từng gây ra những hệ quả nghiêm trọng cho người nuôi tôm tại ven biển đồng bằng sông Cửu Long. Không chỉ gây hệ lụy nghiêm trọng đến môi trường ao nuôi, tốn “tiền tấn” mà tôm không hết bệnh, khiến chất lượng tôm giảm sút, gây nhiễu loạn thị trường, đẩy giá tôm “lao dốc”.
“Vua tôm” Võ Hồng Ngoãn (Bạc Liêu) chia sẻ: “Con tôm là “đầu cơ nghiệp” nên người nuôi bất chấp cảnh báo dùng kháng sinh để bảo vệ tôm. Dùng thuốc thì không xấu, nhưng lạm dụng là tự hại mình. Thuốc kháng sinh “ngốn” cả chục triệu đồng mỗi vụ tôm, nhưng lại khiến ao nuôi bị ô nhiễm, tôm dễ bị bệnh hơn. Nhiều vụ, vì tôm nhiễm kháng sinh mà xuất khẩu đình trệ, người dùng tẩy chay, giá xuống thê thảm”.
Không chỉ hại người nuôi tôm, vấn nạn kháng sinh còn tác động tiêu cực đến uy tín của tôm Việt xuất khẩu. Điển hình như trong tháng 5 vừa qua, Liên minh châu Âu (EU) đã liên tục gửi công thư cảnh báo về chất lượng và dọa “cấm cửa” thủy sản xuất khẩu của Việt Nam nếu tình hình không được cải thiện.
Tại hội thảo “Hội tụ để phát triển ngành tôm” mới đây, các đại biểu đưa ra nhận định ngành tôm Việt đang phát triển giật lùi. Minh chứng là xuất khẩu tôm năm 2015 giảm hơn 25%, từ 3,95 tỷ USD xuống còn 2,95 tỷ USD (so với năm 2014). Điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bởi dịch bệnh, thiên tai, ô nhiễm, thiếu quy hoạch, giá cạnh tranh kém,… và đặc biệt là chất lượng thấp vì tồn dư kháng sinh, tạp chất.
|
Không chỉ hại người nuôi tôm, vấn nạn kháng sinh còn tác động tiêu cực đến uy tín của tôm Việt xuất khẩu
“Siết” quản lý, nâng cao ý thức
Ông Lê Văn Quang – Chủ tịch HĐQT tập đoàn thủy sản Minh Phú, chia sẻ: “Nạn kháng sinh, tạp chất khiến tôm Việt bị các nước cảnh giác. Các khâu kiểm duyệt tăng, khiến chi phí tăng làm giảm sức cạnh tranh. Nhiều doanh nghiệp buộc phải giảm giá thu mua của nông dân để cân đối thu chi”.
Trước thực trạng trên, cần nhanh chóng “siết” lại quy định, ngăn chặn tình trạng tùy tiện mua bán và sử dụng kháng sinh. Các địa phương cần khẩn cấp ban hành, tuyên truyền, phổ biến các quy định về sản xuất, kinh doanh và sử dụng hóa chất, kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản.
Bên cạnh đó, ông Trương Đình Hòe – Tổng thư ký Hiệp hội chế biến xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, nhận định: Cách tốt nhất là các doanh nghiệp cần liên kết chặt chẽ với người nông dân từ khâu nuôi đến thu hoạch. Khi thu mua, cần kiểm tra kỹ lưỡng ngay tại vựa, tại ao, để kiểm soát kháng sinh.
Tuy nhiên, để giải quyết “tận gốc” vấn đề, cần phải nâng cao ý thức của người nuôi tôm. Muốn làm được điều này, cần tạo cho người dân sự yên tâm để chăm sóc đúng quy trình, tạo ra sản phẩm sạch.
Trước tiên, cần có một đội ngũ cán bộ chuyên môn về nuôi trồng thủy sản, sẵn sàng tư vấn cho người dân khi cần thiết. Hiện tại, đội ngũ này còn yếu nên người dân vẫn phải tự tìm hiểu, dẫn đến việc “truyền miệng” nhau về cách trị bệnh cho tôm bằng các loại kháng sinh.
Hiện tại, nhiều vựa tôm vẫn xảy ra tình trạng hoang mang khi tôm bị bệnh, tìm mọi cách dùng kháng sinh để cứu tôm, khi không được thì bán tống, bán tháo. Vì vậy, các cơ quan, ban ngành và doanh nghiệp cần có biện pháp hỗ trợ, giúp người dân nâng cao kiến thức, bình tĩnh và khoa học hơn để điều trị khi tôm bị bệnh.
Nâng cao ý thức và đảm bảo bảo quyền lợi cho người nuôi tôm là giải pháp tốt nhất để giải quyết triệt để vấn đề đang tồn tại. Khi người nuôi tôm được đảm bảo quyền lợi, yên tâm sản xuất thì làm ăn gian dối, kháng sinh, tạp chất sẽ không còn “đất” tồn tại.
Hiến Nguyễn
