Kết quả khảo sát của Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ NTD Việt Nam (Vinastas) cảnh báo, tình trạng “loạn” hàm lượng caffeine trong cà phê đang rất đáng báo động. Trong 235 mẫu cà phê được thu thập từ nhiều địa phương trên cả nước, có tới hơn 30% số mẫu có hàm lượng caffeine rất thấp (dưới 1g/l), hoặc hoàn toàn không có caffeine.
Mất niềm tin, mất tất cả
Người Việt Nam tiêu thụ hơn 16,8 tỷ ly cà phê/năm, nhưng con số 1/3 mẫu cà phê có hàm lượng caffeine quá thấp, cho thấy nhiều NTD Việt Nam đang phải uống các loại cà phê không nguyên chất, chất lượng kém, thậm chí độc hại.
Vấn nạn cà phê “nguyên chất” được độn các loại nguyên liệu khác như đậu nành, hạt bắp (ngô) và sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất tạo mầu, tạo sánh… vốn đã tồn tại nhiều năm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và quyền lợi của NTD, nhưng nay mới thực sự được chú ý.
Ông Vương Ngọc Tuấn - Phó Tổng thư ký Vinastas, cho biết: “Chỉ kiểm tra hàm lượng caffeine thôi đã cho thấy nhiều vấn đề, nếu đi sâu vào vấn đề an toàn VSTP thì những bất thường sẽ còn bộc lộ nhiều hơn. Vấn nạn cà phê kém chất lượng đang làm ảnh hưởng nghiêm trọng uy tín của cà phê Việt Nam, mất niềm tin NTD”.
Theo các chuyên gia, nếu “độn” các nguyên liệu như đậu bắp, đậu nành vào cà phê không gây hại, nhưng thực tế việc “độn” nguyên liệu khác luôn đi kèm với các loại phụ gia, hóa chất nhằm “qua mặt” NTD. Hành vi này khiến chất lượng cà phê giảm, an toàn VSTP không bảo đảm, ảnh hưởng tới sức khỏe NTD.
|
Minh bạch hàm lượng chất trong sản phẩm cà phê để đảm bảo quyền lợi NTD
Chưa kể, việc độn thêm các chất phụ gia là sự cạnh tranh không công bằng. PGs.Ts. Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ thực phẩm (Đại học Bách khoa Hà Nội), cho rằng: “Cà phê “độn” được bán như cà phê nguyên chất là hành vi gian lận thương mại, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và quyền lợi NTD, tạo lợi nhuận bất chính cho các DN gian dối, gây khó khăn cho các DN kinh doanh đàng hoàng”.
Cà phê “độn” chất lượng kém ngày càng nhiều đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của cà phê Việt, gây suy giảm niềm tin của NTD. Điều này có thể gây ra hệ lụy nghiêm trọng cho người trồng cà phê. Bởi, nếu NTD không còn niềm tin vào cà phê Việt, thị trường nội địa sẽ “hẹp” đầu ra và giá cả sẽ khó khăn hơn.
Ngoài ra, khi uy tín của cà phê Việt bị ảnh hưởng, việc XK cà phê sẽ gặp khó khăn hơn, chi phí kiểm duyệt tăng gây khó cho các các DN XK cà phê. Các DN kinh doanh cà phê trong nước cũng vấp phải sự cạnh tranh không công bằng từ các DN bất chính.
Minh bạch khi chưa quá muộn
Cà phê “độn” bủa vây thị trường đòi hỏi các giải pháp minh bạch về chất lượng, thành phần cà phê cần phải tiến hành khẩn cấp.
Ông Nguyễn Hùng Long - Phó Cục trưởng Cục ATVSTP (Bộ Y tế), nhấn mạnh: “Cần phải nhanh chóng siết lại hoạt động của các cơ sở sản xuất kinh doanh cà phê. Đồng thời tiến hành minh bạch hàm lượng các sản phẩm cà phê trên thị trường”.
Minh bạch chính là “lối thoát” tốt nhất cho tình trạng cà phê “độn”, “bẩn” hiện nay. Đây cũng là giải pháp tốt nhất nhằm gây dựng lại niềm tin của NTD và lấy lại uy tín cho cà phê Việt.
Để làm được điều này, theo ông Nguyễn Huy Quang - Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), cho rằng: “Cần phải sớm xây dựng quy chuẩn cho cà phê Việt Nam. Thị trường đòi hỏi những loại cà phê khác nhau, vì vậy sử dụng phụ gia là có thể. Nhưng phải bảo đảm quy chuẩn, chất lượng, hàm lượng phải công khai, minh bạch”.
“Các cơ quan chức năng như Bộ Y tế, Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương cũng cần rà soát lại, bổ sung các quy định pháp lý cần thiết để quản lý chặt hơn hoạt động sản xuất và buôn bán cà phê trên thị trường”, ông Quang nói tiếp.
Đồng quan điểm phải minh bạch hàm lượng, chất lượng các sản phẩm cà phê, PGs.Ts. Nguyễn Duy Thịnh, cho hay: “Việc “độn” các nguyên liệu như bắp, đậu vào cà phê nhằm giảm giá thành không gây hại. Nhưng cần phải công khai hàm lượng trên bao bì. Việc này loại bỏ gian lận thương mại, bảo đảm quyền lợi của NTD, giúp người dùng biết mình đang sử dụng sản phẩm gì, giá trị ra sao”.
Các “ông lớn” cà phê của Việt Nam như Mê Trang, Nestlé cũng cho rằng, để giảm giá thành sản phẩm, việc trộn cà phê là bắt buộc. Sai ở chỗ là “treo đầu dê bán thịt chó”, cà phê trộn nhưng lại dán mác cà phê “nguyên chất”. Vì vậy, chỉ cần minh bạch thành phần, giúp NTD lựa chọn sản phẩm phù hợp là vấn đề được giải quyết.
Bên cạnh đó, các chuyên gia cho rằng cần khuyến khích việc bán cà phê nguyên hạt. Bởi thói quen sử dụng cà phê pha sẵn, cà phê bột có thể là “kẽ hở” để các cơ sở cà phê bất chính lợi dụng “độn” các loại nguyên liệu khác. Cà phê nguyên hạt cũng giúp NTD dễ dàng phân biệt hơn.
Hiến Nguyễn
