Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) hiện hành, lao động làm việc tại các HTX có thời hạn hoặc không thời hạn từ 1 tháng trở lên và cán bộ quản lý HTX có hưởng lương phải tham gia BHXH bắt buộc.
Đảm bảo quyền lợi cho thành viên, người lao động
Thời gian qua, TP Hải Phòng luôn quan tâm phát triển kinh tế tập thể (KTTT), HTX bằng việc hỗ trợ xây dựng mô hình liên kết sản xuất, nâng cao thu nhập cho thành viên, người dân. Theo thống kê của cơ quan chức năng, đến cuối năm 2020, tổng số tài sản của HTX ước đạt 250 tỷ đồng, tổng số vốn của các HTX đạt khoảng 235 tỷ đồng, doanh thu bình quân của các HTX đạt gần 4 tỷ đồng/năm... HTX có đóng góp tích cực vào thành công của chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) trên địa bàn thành phố.
HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ Nông nghiệp Liên Khê (huyện Thủy Nguyên) bên cạnh hoạt động kinh doanh điện còn tham gia quy vùng sản xuất nông nghiệp, điều tiết nước tưới tiêu, cung cấp vật tư nông nghiệp, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, con giống cho hàng nghìn hộ dân trong xã. Hiện, diện tích trồng na và chuối của thành viên, nông dân trong xã là gần 200ha, trong đó có 30ha na bở trồng theo tiêu chuẩn VietGAP được HTX đứng ra bao tiêu sản phẩm.
Giám đốc Nguyễn Huy Chuân cho biết: Sau khi hoàn thành chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 2012 để tinh gọn lại bộ máy, cơ cấu lại hoạt động sản xuất, bộ máy quản lý của HTX hiện có 12 người. Trong đó, 10 người tham gia đóng BHXH, còn 2 người đã trên 60 tuổi nên không tham gia đóng BHXH.
 |
|
Lao động tại HTX Nông nghiệp Thắng Thủy chủ yếu là những phụ nữ lớn tuổi tại địa phương. |
Chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 2012 từ năm 2013, HTX Sản xuất kinh doanh - Dịch vụ nông nghiệp Thắng Thủy (huyện Vĩnh Bảo) ban đầu có 62 thành viên và 20 lao động thời vụ với vốn điều lệ 200 triệu đồng. Đến nay, HTX có 110 thành viên, 40 lao động thời vụ. Với mục tiêu đồng hành với nông dân trong sản xuất, bao tiêu sản phẩm, cùng với sự giúp đỡ của chính quyền, các sở ngành, HTX đã đầu tư trụ sở, máy móc thiết bị, kho lạnh... HTX mở rộng liên kết với nông dân cùng sản xuất, ký hợp đồng cung cấp gạo, rau, củ, quả các loại và hoa cúc dược liệu an toàn cho các đơn vị trong và ngoài thành phố.
Tuy nhiên, hiện nay, toàn HTX Nông nghiệp Thắng Thủy chỉ có 1 người tham gia đóng BHXH. "Những năm trước, HTX đóng BHXH cho hầu hết “bộ khung” cán bộ của HTX. Nhưng 2 năm trở lại đây, dịch bệnh khó khăn, thiên tai thất thường nên chúng tôi không còn khả năng tài chính để đóng BHXH cho anh em nữa, đành phải tạm dừng. HTX mong muốn Chính phủ, các Bộ ngành xem xét và sớm có chính sách cụ thể hỗ trợ các HTX nông nghiệp trong tham gia BHXH...", Giám đốc Cao Thị Hằng lý giải.
HTX Nông nghiệp Thắng Thủy và HTX Liên Khê chỉ là 2 trong số nhiều HTX vướng mắc trong việc tham gia BHXH bắt buộc cho thành viên, người lao động. Nguyên nhân một phần do đội ngũ cán bộ quản lý và lao động HTX tuổi cao (trên 50 tuổi chiếm 50%) nên không muốn tham gia BHXH bắt buộc. Lao động sản xuất nông nghiệp tại HTX mang tính đặc thù, phần lớn là người địa phương đã hết tuổi lao động, thu nhập phụ thuộc mùa vụ, không ổn định. Những lao động này được HTX trả tiền công theo ngày...
Cần mở rộng đối tượng tham gia BHXH
Trên địa bàn TP Hải Phòng có khoảng 180 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông - lâm - ngư nghiệp, trong đó có 112 HTX dịch vụ nông nghiệp.
Thông tin từ lãnh đạo BHXH TP Hải Phòng cho biết, toàn thành phố hiện có 92 HTX nông nghiệp tham gia đóng BHXH cho 624 người, những người tham gia đóng BHXH chủ yếu là cán bộ chủ chốt của HTX. Còn thành viên và người lao động tại các HTX nông nghiệp thì một số tham gia BHXH theo hình thức tự nguyện, số còn lại chưa tham gia...
 |
|
BHXH TP Hải Phòng tích cực tuyên truyền về các chính sách BHXH tự nguyện cho người dân, thành viên HTX. |
Bên cạnh đó, Bộ luật Lao động đã quy định cụ thể về tiền lương của người lao động (trong đó có người lao động trong HTX) nhưng không áp dụng đối với người quản lý, điều hành HTX mà không có hợp đồng lao động, trong khi đó pháp luật về HTX cũng chưa có quy định, hướng dẫn cụ thể về nguyên tắc trả tiền lương cho người quản lý, điều hành và người lao động. Do vậy, rất khó khăn trong thực hiện chính sách BHXH bắt buộc đối với người quản lý, điều hành HTX có hưởng tiền lương.
Việc thực hiện chủ trương đổi mới, phát triển HTX trong giai đoạn vừa qua, bên cạnh việc nhiều HTX được thành lập mới, thì nhiều HTX bị giải thể, tái cơ cấu. Do vậy, việc giải quyết chế độ, chính sách đối với lao động thường xuyên, trong đó có chính sách BHXH cũng là thách thức đặt ra.
Để phát triển đối tượng tham gia BHXH, bảo hiểm y tế cho lao động, thành viên HTX, BHXH TP Hải Phòng đã tăng cường công tác phối hợp với các sở, ban, ngành, chính quyền địa phương đẩy mạnh tuyên truyền về BHXH tự nguyện cho các thành viên, người lao động trong các HTX thông qua các buổi truyền thông lồng ghép tại các xã, huyện. Bên cạnh đó, BHXH các quận, huyện cũng đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính, hỗ trợ tối đa cho HTX tham gia BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện đảm bảo quyền lợi lâu dài...
Thanh Vân
