Theo BHXH Việt Nam, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) của BHXH các tỉnh, thành phố là 15.167 tỷ đồng, chiếm 5,7% dự kiến kế hoạch thu, giảm 0,3% so với cùng kỳ năm 2016.
Có những DN nợ BHXH đã 9 năm
Trong đó, nợ BHXH là 10.458 tỷ đồng, chiếm 69% tổng số nợ; nợ BHTN là 617 tỷ đồng, chiếm 4% tổng số tiền nợ; nợ BHYT là 4.092 tỷ đồng, chiếm 27% tổng số tiền nợ. Trong đó, đơn vị sử dụng lao động nợ là 1.686 tỷ đồng, chiếm 41,2% tổng số tiền nợ BHYT; ngân sách nhà nước đóng và hỗ trợ đóng BHYT chưa chuyển trả 2.447 tỷ đồng, chiếm 58,8% tổng số nợ BHYT.
Đồng thời, kết quả thực hiện ước tính đến hết 30/4, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN của BHXH các tỉnh, thành phố là 16.366 tỷ đồng, chiếm 5,8% dự kiến kế hoạch thu. Trong đó, nợ BHXH là 11.067 tỷ đồng; nợ BHTN là 697 tỷ đồng; nợ BHYT là 4.602 tỷ đồng.
Trước tình trạng nợ BHXH ngày càng gia tăng, ông Nguyễn Trí Đại - Trưởng ban Thu, BHXH Việt Nam, cho biết cơ quan BHXH sẽ công khai danh sách các DN nợ đọng BHXH.
Về phương án xử lý, ông Đại cho biết, với những đơn vị nợ BHXH dưới 6 tháng, cơ quan BHXH sẽ tập trung đôn đốc thu nợ trong những tháng cuối năm.
Đáng ngại với những đơn vị nợ đọng từ 6 tháng trở lên, ông Đại cho biết, cơ quan BHXH đang có hướng thanh tra các DN này. “Chúng tôi đang triển khai thanh tra đối với các đơn vị nợ đọng BHXH từ 6 tháng trở lên trên phạm vi toàn quốc”, ông Đại cho biết.
Theo ông Đại, BHXH Việt Nam sẽ tham mưu trình Chính phủ để có nghị định xử lý nợ đối với DN đã phá sản. “Nhưng cái mà chúng tôi đang cực kỳ quan ngại là có những DN hiện nay hết sức khó thu. Đó là những DN nợ dài. Có những DN nợ 105 tháng, 109 tháng (gần 9 - 10 năm). Đối với DN này, chúng tôi thực hiện thu rất khó. Với số nợ này, tiền lãi còn nhiều hơn tiền phát sinh. Nhiều DN khó khăn đã có văn bản gửi cho cơ quan bảo hiểm xin giảm tiền lãi. Nhưng theo luật, không có quy định miễn giảm, nên chúng tôi không thể đáp ứng yêu cầu này của DN”, ông Đại nói.
Theo ông Đại, nhiều DN nợ đọng quá nhiều, nhưng theo luật, khi cơ quan BHXH thanh tra chỉ được xử phạt mấy chục triệu đồng, thấp hơn nhiều so với số nợ mà DN đang nợ đọng. Do vậy, việc thanh tra, xử phạt chưa đủ sức răn đe với các DN.
|
Tình hình nợ BHXH diễn ra khá phổ biến và có chiều hướng gia tăng
Khởi kiện không dễ
Bàn về khó khăn vướng mắc khi tiến hành khởi kiện, đại diện Tổng LĐLĐ Việt Nam cho biết, về tình hình khởi kiện tiền nợ chiếm đoạt quỹ BHXH, cho đến hết tháng 3/2017, Tổng LĐLĐ Việt Nam tiếp nhận 1.177 bộ hồ sơ do BHXH chuyển sang khởi kiện, các cấp công đoàn nộp ra toà án 77 hồ sơ, trả lại 17 hồ sơ, 60 hồ sơ tòa án đã nhận nhưng chưa trả lời.
“Trước tình hình đó, Tổng LĐLĐ có công văn gửi sang Tòa án Nhân dân tối cao, chúng tôi cũng đã có cuộc họp liên tịch giữa các bên bàn về vấn đề khởi kiện”, vị đại diện này nói.
Kết quả cho thấy, đang có bất cập giữa các quy định pháp luật giữa Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Lao động, Luật Công đoàn và Luật BHXH.
“Điều này cho thấy rõ bất cập trong khởi kiện. Thứ nhất là nguyên đơn khởi kiện, theo quy định là cấp công đoàn cơ sở - vì vậy chúng tôi kiến nghị quyền khởi kiện thuộc về tổ chức công đoàn, có quyền phân công cho các cấp thuộc Tổng LĐLĐ Việt Nam như các trung tâm tư vấn pháp luật, hoặc LĐLĐ các cấp nhưng tòa án không thụ lý”, đại diện Tổng LĐLĐ Việt Nam cho biết.
Thứ hai, bất cập quy định của pháp luật, đây là hành vi cấm của Luật BHXH nên phải xử lý hành chính trước, sau khi xử lý hành chính mà DN vẫn tiếp tục vi phạm thì mới kiện. Nhưng Bộ luật Hình sự đang thiếu các điều sửa đổi những nội dung liên quan đến khởi kiện nợ đọng, chiếm đoạt quyền BHXH.
“Khi gặp phải những vướng mắc trên, cấp công đoàn không thể khởi kiện được. Nhưng chúng tôi vẫn đẩy mạnh việc làm này, vẫn tiếp nhận hồ sơ của BHXH để khởi kiện, dù tòa án có trả lại. Bởi thực tế, DN vẫn vi phạm theo Luật Tố tụng dân sự. Tòa án có xử lý hay không, cách xử lý thế nào thuộc về trách nhiệm của tòa án. Đến tận thời điểm này, theo chỉ đạo của Thường trực Đoàn Chủ tịch, chúng tôi vẫn tập hợp đầy đủ các bộ hồ sơ. Không chỉ mình hồ sơ BHXH chuyển sang, mà chúng tôi còn chủ động thu thập thêm các hồ sơ phản ánh nợ đọng BHXH của DN”, đại diện Tổng LĐLĐ Việt Nam cho biết.
Đặc biệt, đại diện Tổng LĐLĐ Việt Nam cũng cho biết thêm, đây là những vướng mắc trong 4 văn bản luật ở trên. Chính vì vậy, Tổng LĐLĐ sẽ phải xin ý kiến của Ban Bí thư để chỉ đạo thống nhất trong các bộ luật đó. Về phía Tổng LĐLĐ, đề nghị với hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao ra nghị quyết riêng để hướng dẫn quyền khởi kiện của công đoàn đối với nợ đọng BHXH.
Thy Lê
