Mới đây, tại hội nghị tuyên truyền về chính sách BHXH tự nguyện tại thôn Kìm (Vũ Lạc, Thái Bình), dù đã ngoài 80 tuổi nhưng bà Phạm Thị Loan vẫn quyết định tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện cho bản thân và hai người con, một người cháu trong gia đình đều là lao động tự do chưa tham gia BHXH.
Nhiều người lao động lựa chọn đóng BHXH tự nguyện
Nhận cuốn sổ BHXH trên tay, bà Loan phấn khởi chia sẻ: “Trước đây, tôi đã được nghe về loại hình BHXH tự nguyện nhưng chưa có dịp tìm hiểu sâu; nay được đến dự hội nghị tư vấn, đối thoại về chính sách BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình do BHXH tỉnh tổ chức, tôi thấy chính sách của Đảng và Nhà nước hết sức nhân văn, tạo điều kiện cho mọi người dân có cơ hội được có lương hưu, tự chủ về tài chính khi về già”.
 |
|
Đóng BHXH tự nguyện để hưởng lương hưu khi về già là sự lựa chọn đúng đắn của nhiều người lao động. |
Được hỏi vì sao bản thân tuổi đã cao mà vẫn quyết định tham gia loại hình BHXH này, bà Loan tâm sự: “Tham gia BHXH tự nguyện là khi còn có sức khỏe để lao động, có thu nhập mình tích lũy “của để dành” để sau này khi về già có lương hưu hằng tháng và cấp thẻ BHYT đi khám chữa bệnh. Tôi năm nay 83 tuổi vẫn quyết định tham gia để làm gương cho con cháu. Hơn nữa, khi tham gia BHXH tự nguyện chẳng may qua đời thì con cháu cũng được nhận tiền tử tuất, nếu tôi tham gia được 5 năm trở lên thì còn có chế độ trợ cấp mai táng phí của Nhà nước, chính sách BHXH tự nguyện hết sức nhân văn đối với mọi người dân”.
Chưa kể, việc tham gia BHXH tự nguyện cũng đang là giải pháp với nhiều người lao động đến tuổi nghỉ hưu, song số năm đóng BHXH bắt buộc chưa đủ theo quy định để nhận lương hưu. Trong đó phải kể tới trường hợp của bà Huỳnh Ngọc Huệ, xã Tân Phú Thạnh (Châu Thành A, Hậu Giang).
Bà Huệ cho biết khi đến tuổi nghỉ hưu nhưng bà chưa đủ điều kiện về thời gian tham gia BHXH để hưởng lương hưu hàng tháng, bà đã có ý định nhận BHXH một lần. Tuy nhiên, khi đến BHXH huyện Châu Thành A để giải quyết thủ tục, bà được viên chức BHXH huyện giải thích về quyền lợi khi nhận lương hưu hàng tháng và những thiệt thòi khi nhận BHXH một lần.
"Lúc đó, tôi cũng băn khoăn suy nghĩ, bởi nếu đóng thêm cho thời gian còn thiếu thì phải đóng thêm hơn 6 năm (73 tháng) tương đương khoảng 50 triệu đồng - một khoản tiền không nhỏ với gia đình. Song, khi được giải thích rõ về quyền lợi khi nhận lương hưu. Tôi đã quyết định tham gia BHXH tự nguyện thêm 73 tháng nữa cho đủ thời gian theo quy định là 20 năm tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí", bà Huệ chia sẻ.
Đến nay, bà Huệ đã nhận lương hưu được 7 tháng, mỗi tháng hơn 1,5 triệu đồng. "Số tiền này tuy không nhiều nhưng giúp tôi trang trải cuộc sống, chủ động về kinh tế. Vui hơn nữa là tôi có thẻ BHYT miễn phí với mức quyền lợi hưởng 95%, nếu chẳng may ốm đau sẽ được BHYT thanh toán chi phí khám, chữa bệnh quyền lợi cao hơn tham gia BHYT hộ gia đình”, bà Huệ chia sẻ.
Lương hưu liên tục được nâng lên để đảm bảo nhu cầu cuộc sống
Theo BHXH Việt Nam, tham gia BHXH, khi đủ điều kiện về tuổi nghỉ hưu và thời gian tham gia, người lao động được hưởng lương hưu hằng tháng - là nguồn thu nhập ổn định để đảm bảo cuộc sống khi về già và trong suốt thời gian nghỉ hưu được cấp thẻ BHYT miễn phí (với mức hưởng 95% chi phí khám, chữa bệnh) để chăm sóc sức khỏe.
Đáng lưu ý, mức hưởng lương hưu không phải mức cố định tại thời điểm nghỉ hưu mà định kỳ được điều chỉnh tăng theo chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế để đảm bảo cuộc sống của người nghỉ hưu. Vì vậy, người hưởng lương hưu luôn được bảo toàn giá trị, không bị rủi ro khi đồng tiền mất giá.
Về nguyên tắc BHXH, mức hưởng BHXH được tính trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng BHXH và có sự chia sẻ giữa những người tham gia BHXH. Mức hưởng lương hưu tỉ lệ thuận mới mức đóng BHXH, thời gian đóng BHXH, có nghĩa là mức đóng BHXH càng cao, thời gian đóng BHXH càng dài thì mức hưởng lương hưu sẽ cao hơn.
Trong thực tế, có một số trường hợp hưởng lương hưu với mức hưởng thấp, nguyên nhân chủ yếu là do người lao động đóng BHXH với mức đóng thấp, thời gian đóng BHXH chỉ đạt thời gian tối thiểu, cũng có nhiều trường hợp là do người lao động nghỉ hưu sớm trước tuổi quy định dẫn đến bị giảm trừ tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi (hiện nay, cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi sẽ giảm 2% đối với cả nam và nữ).
Trước một vài ý kiến băn khoăn đồng tiền mất giá sẽ tác động đến lương hưu làm ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người tham gia BHXH, BHXH Việt Nam cho rằng cách hiểu này chưa chính xác, vì trên thực tế, quy định của chính sách BHXH đã tính đến yếu tố lạm phát hay trượt giá đối với tiền lương đóng BHXH của người lao động không chỉ khi tính mức hưởng lương hưu mà còn đảm bảo yếu tố này trong suốt quá trình hưởng lương hưu của người lao động nhằm mục đích đảm bảo thu nhập của người hưởng lương hưu cơ bản đáp ứng nhu cầu của cuộc sống.
Thời gian qua, mức lương hưu của người nghỉ hưu liên tục được nâng lên, trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách nhà nước và quỹ BHXH. Từ năm 1995 đến nay, Nhà nước đã thực hiện 22 lần điều chỉnh lương hưu nhằm đảm bảo cuộc sống cho người về hưu.
Năm 2022, dù tình hình kinh tế của nước ta có khó khăn nhưng lương hưu đã được điều chỉnh với mức chung là 7,4% từ ngày 1/1/2022. Những người nghỉ hưu trước ngày 1/1/1995 mà sau khi điều chỉnh theo mức chung, nếu mức lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng dưới 2.500.000 đồng/tháng còn tiếp tục được điều chỉnh thêm. Điều này cho thấy, chính sách BHXH của Nhà nước rất quan tâm đến thu nhập của người hưởng lương hưu, nhất là với người hưởng lương hưu có mức lương hưu thấp.
Trong thực tế, cơ quan BHXH - đơn vị tổ chức thực hiện chính sách cho biết đã nhận được chia sẻ của nhiều người cao tuổi về sự hài lòng với mức lương hưu đang hưởng và động viên con, cháu mình tham gia BHXH đầy đủ, đúng quy định. Bên cạnh đó, cũng nhận được khá nhiều ý kiến chia sẻ về sự tiếc nuối của những người lao động đã nhận BHXH một lần, giờ mong muốn được nộp lại số tiền BHXH một lần đã nhận, đóng tiếp BHXH tự nguyện để được hưởng lương hưu và có thẻ BHYT miễn phí (trong suốt thời gian hưởng lương hưu) để chăm sóc sức khỏe. Bởi tuổi già, bệnh tật luôn thường trực “không rủ cũng tới”, nhiều người cao tuổi vẫn phải bươn chải kiếm sống và chịu sức ép về gánh nặng viện phí mỗi khi không may bệnh tật.
Thy Lê
