Mới đây, Bộ Tài chính đã chính thức áp dụng cách tính thuế NK xăng dầu theo bình quân gia quyền (lấy số liệu quý trước tính cho quý sau), nhưng tính thêm lượng xăng dầu sản xuất trong nước. Tuy nhiên, nhiều ý kiến đánh giá cách tính hiện tại có lợi cho NTD nhưng DN chết.
Người tiêu dùng hưởng lợi
Trong kỳ điều hành giá xăng dầu tháng 10, Bộ Tài chính đã đề nghị tính thuế NK bình quân gia quyền, nhưng tính thêm lượng xăng dầu sản xuất trong nước, cụ thể là của Nhà máy Dung Quất (với thuế suất 0%) bởi trong nước không phải nộp thuế NK.
Theo tính toán của các chuyên gia kinh tế, trước đây, cách tính thuế bình quân gia quyền là lấy số liệu quý trước tính cho quý sau. Tuy nhiên, cách tính này gây bất lợi cho NTD. Bởi, giá bán xăng dầu trong nước tại kỳ điều hành đầu tiên hàng quý sẽ không phản ánh đúng diễn biến giá thành phẩm xăng dầu thế giới.
Thậm chí có những thời điểm giá bán xăng dầu trong nước có thể ngược chiều với xu hướng giá thành phẩm xăng dầu thế giới. Như vậy, theo quy định, quỹ bình ổn giá được áp dụng khi giá xăng dầu thế giới biến động tăng cao lại được dùng khi giá thế giới giảm, khiến NTD chịu thiệt.
Thời điểm đó, cách tính này đã gây ra rất nhiều tranh cãi, thậm chí có quan điểm khác nhau giữa hai Bộ Tài chính - Công Thương. Do đó, trong kỳ điều hành giá xăng dầu hồi tháng 10, Bộ Tài chính đã thay đổi cách tính thuế NK xăng dầu theo hướng có lợi cho NTD.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cho biết, Thủ tướng đã đồng ý với đề xuất của Bộ Tài chính về cách tính thuế NK xăng dầu mới. Theo đó, vẫn giữ nguyên cách tính thuế NK bình quân gia quyền, nhưng tính thêm lượng xăng dầu của Nhà máy Dung Quất (với thuế suất 0%). Bởi, trong nước không phải nộp thuế NK.
Trong khi đó, Dung Quất tham gia thị trường gần 40%, cụ thể trong quý III là 47% thị phần xăng dầu. “Như thế thì sẽ có lợi hơn cho NTD, giá bán xăng dầu sẽ giảm hơn”, Thứ trưởng Mai cho biết.
Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, hiện nay nguồn NK xăng từ Hàn Quốc vẫn chủ yếu, chiếm 90% tổng sản lượng NK xăng hiện nay, dù giá xăng dầu Hàn Quốc nhập vào Việt Nam có mức giá cao nhất với 13,4 triệu đồng/tấn, Trung Quốc là 11,6 triệu tấn. Xăng dầu NK từ Malaysia rẻ nhất, chỉ hơn 10,6 triệu đồng/tấn.
Nguyên nhân là do mức thuế NK xăng dầu từ Hàn Quốc theo Hiệp định thương mại Việt Nam - Hàn Quốc còn 10%. Trong khi đó, thuế NK từ thị trường truyền thống ASEAN vẫn là 20%.
|
|
Cách tính thuế xăng dầu mới có lợi cho NTD nhưng hại cho DN xăng dầu
Có thể tác động tới nguồn cung
Theo các chuyên gia, khi áp dụng cách tính thuế mới, mức thuế bình quân gia quyền vẫn sẽ phụ thuộc vào sản lượng và mức thuế NK xăng dầu của Hàn Quốc, ASEAN và hiện tại là cả lọc dầu Dung Quất. Điều này chưa thể giải quyết được những bất cập của cách tính thuế cũ mà còn làm phát sinh một số vấn đề mới.
Chưa kể, dự kiến năm 2018, nhà máy lọc dầu Nghi Sơn (Thanh Hóa) sẽ đi vào vận hành thương mại. Lúc đó, cơ quan quản lý sẽ phải bổ sung thêm nguồn nhập này vào công thức tính, càng làm cho thuế bình quân gia quyền giảm mạnh.
Thực tế, ngay khi áp dụng cách tính mới, thuế bình quân gia quyền giảm còn 8,56%, thấp hơn mức thấp nhất NK từ Hàn Quốc. Rõ ràng DN mất đi 1,44%. Trong khi trước đó, không tính Dung Quất thì thuế bình quân gia quyền trên 10%.
Phản đối cách tính thuế xăng dầu mới này, ông Phan Thế Ruệ - Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, thừa nhận cách tính hiện tại có lợi cho NTD, nhưng gây bất lợi cho DN.
Do đó, ông Ruệ đề nghị bỏ giá cơ sở, chỉ ra khung giá cho DN tham khảo thôi. Đồng thời, đưa tất cả mức thuế chung về 10% với xăng và 0% với dầu nhằm bảo đảm tính minh bạch để NTD và DN đều có lợi.
Bên cạnh đó, cũng có ý kiến lo ngại, thuế bình quân gia quyền giảm dưới 10%, mức thấp hơn NK từ Hàn Quốc, DN sẽ không dám NK xăng dầu, mà phụ thuộc hoàn toàn vào sản xuất trong nước. Như vậy, nguy cơ thiếu hụt nguồn cung cho thị trường là khó tránh khỏi.
Trước những ý kiến trên, Thứ trưởng Vũ Thị Mai cho biết Bộ Tài chính sẽ tiếp tục theo dõi và phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương. “Trong trường hợp có ảnh hưởng tới dự trữ xăng dầu, có thể tác động tới nguồn cung, Bộ sẽ phối hợp với Bộ Công Thương kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ để điều hành giá xăng dầu cho phù hợp”, thứ trưởng nói.
Cũng phải nói thêm rằng kể từ khi được áp dụng từ kỳ điều hành giá xăng dầu ngày 21/3/2016 đến nay, cách tính thuế bình quân gia quyền để tính giá cơ sở đối với xăng dầu đã gây ra rất nhiều tranh cãi và những quan điểm khác nhau.
Cho đến tận bây giờ, sau vài lần điều chỉnh cách “vận dụng” này của Bộ Tài chính vẫn không tạo được sự đồng thuận giữa các chuyên gia và DN nghiệp xăng dầu.
Thanh Hoa
