|
Cần minh bạch tất cả dự án BOT để người dân cùng giám sát
Về nguyên tắc các dự án BOT phải hài hoà lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Thế nhưng tuyệt đại đa số chưa có một dự án BOT nào công khai minh bạch chi phí xây dựng, duy trì và nguồn thu của dự án.
Bức xúc phí BOT chưa có dấu hiệu hạ nhiệt
Có thể nói, BOT là một trong những loại phí đang gây bức xúc cho người dân nhất trong thời gian qua. Sự bức xúc của người dân đối với các dự án BOT đang ngày một gia tăng và dần lan rộng từ Phú Thọ, Thái Bình, Nghệ An cho đến Tiền Giang và đến nay vẫn chưa có dấu hiệu “hạ nhiệt”.
Đáng nói những bức xúc của người dân kéo dài, không được giải quyết nên đã biến thành những hành vi khó kiểm soát từ phía người điều khiển phương tiện khiến dư luận xã hội cũng theo đó mà nóng lên từng ngày.
Giới chuyên gia cho rằng, nguyên nhân mấu chốt của tình trạng này chính là sự bất hợp lý và giá phí của nhiều trạm BOT. Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Đặng Huy Đông cho rằng, về nguyên lí là chúng ta phải hài hoà lợi ích nhà nước, nhà đầu tư và người dân. Vậy tại sao chúng ta không công khai minh bạch, đấu thầu các dự án BOT? không công khai số lượng xe, nguồn vốn đầu tư. Chúng ta không công khai. “Chừng nào còn tù mù thì xã hội, người dân, doanh nghiệp còn phản ứng”, ông Đông nói.
Đồng quan điểm với đại diện Bộ KH&ĐT, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam Nguyễn Văn Thanh nhận định: “Nếu các DN đầu tư BOT làm đúng, thì không có chuyện dư luận nhân dân bức xúc. Chính vì làm không đúng, làm BOT bằng mọi giá nên mới có chuyện”.
Thực tế, trước đây khi các dự án BOT chưa “nở rộ” như bây giờ, nhiều chuyên gia đã nhìn thấy những bất cập trong việc quy hoạch và xây dựng, đặc biệt là việc “thả nổi” cho các doanh nghiệp tự tính toán và thu phí sau khi dự án đi vào hoạt động.
Các chuyên gia khẳng định, chính sự chậm trễ, tắc trách của cơ quan quản lý khiến cho những bức xúc của người dân bị đẩy lên cao như ở dự án BOT cầu Bến Thuỷ, Cai Lậy vừa qua.
Người dân thất vọng
Nhìn vào thực tế, hầu hết các vụ lùm xùm xảy ra ở các trạm thu phí BOT đều bắt nguồn từ việc thu phí không hợp lý, khi người dân phản ứng động thái đầu tiên của Bộ GTVT là khẳng định mức thu phí của doanh nghiệp là đúng. Nhưng đúng như thế nào, Bộ GTVT lại không đưa ra được những con số chứng minh.
Cực chẳng đã người dân phải dùng cách đưa tiền lẻ cho nhân viên khi qua trạm thu phí để phản ứng lại sự bất hợp lí về vị trí và giá của trạm thu phí Cầu Bến Thuỷ, Cai Lậy là cách nhiều tài xế, chủ phương tiện thực hiện.
Chị Thuý Hường chia sẻ: Nói thật là bất đắc dĩ mới phải làm vậy bởi không ai muốn mất thời gian, gây kẹt xe khi đi qua trạm, nhưng nó giải tỏa được nỗi bức xúc của chúng tôi và để cơ quan chức năng thấy điều bất hợp lý phải điều chỉnh”.
Do đó, sự việc thường bị kéo dài không chỉ chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà quan trọng hơn là còn để lại những bất ổn về chính trị, xã hội thì sự việc mới được kết thúc. Điển hình, các trạm thu phí BOT: Bến Thủy, Hạc Trì, Lương Sơn… đã phải miễn phí cho một bộ phận người dân địa phương; 1 trong 4 trạm thu phí trên cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ đã phải đóng cửa do bất hợp lý. Mới đây, trạm Cai Lậy đã đưa ra phương án giảm giá dịch vụ cho tất cả phương tiện qua trạm.
Theo các chuyên gia, chuyện giảm phí được xem như hoán đổi và mục tiêu chỉ làm yên lòng dân chứ chưa xử lý dứt điểm sự vô lý về đặt trạm bởi người dân không sử dụng dịch vụ vẫn phải mất tiền.
Chỉ có minh bạch tất cả các dự án để dân biết, giám sát và thực hiện thì lúc đó mới chấm dứt được tình trạng bức xúc của người dân. Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc cho rằng: “Một là việc dịch chuyển vị trí, địa giới có đúng Luật Đất đai hay không. Thứ 2 phải công khai xem đầu tư vào cái gì, bao nhiêu, mức thu như thế nào để tránh thất thoát. BOT như cái hộp đen, không ai biết cả và rất dễ nảy sinh tiêu cực, lợi ích nhóm nên người dân đòi hỏi là chính đáng”.
Thanh Hoa
