Bếp ăn tập thể: Chi phí thấp, an toàn thấp!

Thực trạng ngộ độc thực phẩm tại các bếp ăn tập thể vẫn là vấn đề nan giải, gây lo ngại về việc đảm bảo sức khỏe cho nhiều công nhân đang làm việc tại các khu công nghiệp, khu chế xuất (KCN - KCX).

Hiện, cả nước có khoảng hơn 3 triệu lao động đang làm việc tại các KCN - KCX. Việc ăn ca cho hàng triệu lao động tại các khu vực này trở thành nhu cầu bức thiết. Trên thực tế, một số DN tổ chức bếp ăn theo hình thức thuê đầu bếp riêng, có những DN lại thuê cơ sở chế biến thực phẩm, đặt hàng theo xuất ăn sẵn.

Vụ ngộ độc thực phẩm tại công ty TNHH Giày Vĩnh Nghĩa

Thủ phạm từ cơm xuất giá rẻ

Hiện nay, Nhà nước chưa có quy định cụ thể về giá tối thiểu của một xuất ăn công nghiệp cho công nhân tại các KCN - KCX, nên hầu hết, các DN để tiết kiệm chi phí đầu vào đã thắt chặt chi tiêu, bố trí cho bữa ăn của công nhân chỉ từ khoảng 10.000 - 15.000 đồng/xuất. Thậm chí, kết quả khảo sát của Viện Dinh dưỡng quốc gia tại các nhà trọ xung quanh các KCN và công ty tại trong các KCN vùng Đông Nam bộ còn đưa ra con số đáng “giật mình”.

Bà Trần Việt Nga, Phó Cục trưởng Cục ATTP, cho biết khảo sát của Viện dinh dưỡng quốc gia cho thấy bữa ăn công nhân tại các công ty trong KCN vùng Đông Nam bộ có giá trị 8.000 - 10.000đồng/bữa/người, tại các nhà trọ, nhóm công nhân ăn bữa ăn chỉ có giá trị 3.000 đồng/bữa/người rất phổ biến.

Các chuyên gia dinh dưỡng cho rằng việc một bữa ăn có giá trị thấp như vậy hầu như sẽ không đủ khả năng bảo đảm nhu cầu dinh dưỡng cho công nhân, không đảm bảo năng lượng khẩu phần và yêu cầu tái tạo sức lao động. Bên cạnh đó, với giá rẻ như vậy, đồng nghĩa với việc nhiều cơ sở chế biến xuất ăn cho công nhân thu mua thực phẩm với giá bèo, thường là thức ăn không rõ nguồn gốc, quá hạn sử dụng, gây mất an toàn sức khỏe cho công nhân.

Ts. Nguyễn Thanh Phong - Cục trưởng Cục ATTP (Bộ Y tế), cũng thừa nhận việc sử dụng thực phẩm giá rẻ, không bảo đảm an toàn là vấn đề nhức nhối, một trong những nguyên nhân chứa đựng nhiều nguy cơ xảy ra độc thực phẩm tại các bếp ăn tập thể ở các KCN. Tình hình ATTP tại bếp ăn tập thể trong KCN - KCX vẫn rất phức tạp,

Theo số liệu thống kê từ Cục ATPP, trong 5 năm, kể từ năm 2010 - 2015, toàn quốc đã xảy ra 84 vụ ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể trong KCN - KCX, làm gần 6.600 người bị ngộ độc, hơn 6.000 người nhập viện, không ghi nhận trường hợp nào tử vong.

Riêng từ đầu năm 2015 đến nay, cả nước xảy ra 10 vụ ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể trong KCN - KCX, làm gần 1.400 người nhập viện. Trung bình mỗi năm có 14 vụ, gần 1.100 người mắc và hơn 1.000 người đi viện do ngộ độc thực phẩm tập thể trong KCN - KCX.

Điển hình như các vụ ngộ độc thực phẩm tại công ty TNHH Giày Vĩnh Nghĩa (phường Hòa Lợi, thị xã Bến Cát, Bình Dương - ngày 21/10), công ty TNHH United Mechanical (KCN Mỹ Phước 2, thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương - ngày 26/8), công ty May mặc Likenlion, phường Trường Thạnh (quận 9, Tp.HCM - ngày 10/6), công ty TNHH Túi xách Simone (KCN Long Hậu, Long An - 23/4)…

Theo Ts. Nguyễn Thanh Phong, mặc dù số vụ ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể của KCN - KCX không có biến động nhiều. Tuy nhiên, số trường hợp bị ngộ độc lại có chiều hướng gia tăng, cả nước đã ghi nhận các vụ ngộ độc thực phẩm lớn tại các tỉnh Nghệ An, Trà Vinh, Long An, Tiền Giang…

Kiểm soát còn nhiều bất cập

Qua kiểm tra, vẫn thấy nhiều nguy cơ không đảm bảo ATTP. Thanh tra, kiểm tra vẫn phát hiện nhiều cơ sở vi phạm quy định điều kiện ATTP, như không có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP. Nguồn thực phẩm nguyên liệu cung cấp cho bếp ăn tập thể trong KCN - KCX rất đa dạng, khó kiểm soát ATTP triệt để. Các cơ sở cung cấp suất ăn sẵn không ngừng gia tăng, nhiều cơ sở quy mô nhỏ, điều kiện cơ sở rất thủ công, khó kiểm soát yêu cầu về ATTP (phương tiện, dụng cụ chế biến, bảo quản, thời gian vận chuyển…

Vi phạm nhiều, nhưng trách nhiệm bảo đảm ATTP của các cấp chính quyền địa phương, Ban quản lý KCN - KCX, chủ các DN sử dụng dịch vụ ăn uống chưa cao, chưa thường xuyên.

Đáng chú ý, nhiều tỉnh còn quy định việc kiểm tra, thanh tra (trong đó có y tế) đối với các DN nằm trong KCN - KCX phải được thông báo trước 7 - 10 ngày cho Ban quản lý và phải được sự chấp thuận của chủ DN, do vậy một số bếp ăn tập thể rất khó được thanh kiểm tra, nhất là đột xuất. Năng lực quản lý ATPP còn hạn chế về nguồn lực, trang thiết bị, nhân lực…

Nhiều ý kiến cho rằng để bảo đảm ATTP bếp ăn tập thể, cơ quan quản ATTP nên xây dựng quy định giá thành tối thiểu cho một suất ăn cho công nhân dựa trên định lượng calo cần thiết cho mỗi ngành nghề và mức thu nhập bình quân của ngành nghề đó. Bên cạnh đó, cần tăng cường thông tin tuyên truyền phổ biến kiến thức, quy định của pháp luật về ATTP, phòng chống ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể cho các đối tượng sử dụng dịch vụ, cung cấp dịch vụ thức ăn sẵn và người tiêu dùng. Xử lý nghiêm những vi phạm của các cơ sở cung cấp suất ăn cho người lao động khi phát hiện cơ sở đó không đủ điều kiện kinh doanh.

Thu Hường