Tâm lý "chủ quan" và hệ quả khó lường
Các chuyên gia y tế cảnh báo, không nhiều người hiểu rõ về xơ phổi hậu Covid, hoặc nhiều người mang tâm lý chủ quan với suy nghĩ chỉ những người mắc bệnh nền mới có nguy cơ mắc xơ phổi hậu Covid.
Số liệu tổng hợp từ hơn 20 nghiên cứu trên thế giới chỉ ra rằng, tình trạng xơ phổi ở bệnh nhân mắc Covid-19 không chỉ diễn ra trong thời gian mắc bệnh mà còn kéo dài 2 -3 tháng sau khi khỏi Covid.
Xơ phổi hậu Covid-19 để lại hậu quả nặng nề về sức khoẻ. |
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần Kinh, Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP HCM) cho biết: “Ở nhóm bệnh nhân mắc Covid nặng, virus sẽ tấn công vào các vùng phổi, trong đó có các phế nang, thậm chí gây phản ứng viêm ở các phế nang đó, virus làm đông máu, tắc lại các mạch máu trong vùng đó hoặc do phản ứng viêm giữa cơ thể chống lại con virus làm viêm ở các vùng phế nang, vùng phế quản nhỏ. Sau đó làm cho bệnh nhân khó thở và phải làm nhiều biện pháp can thiệp để cứu sống”.
Anh Nguyễn Văn T., 31 tuổi (Thanh Hóa), mắc Covid từ đầu tháng 2 nhưng tự điều trị tại nhà vì anh chỉ có triệu chứng hắt hơi, sổ mũi. 10 ngày sau, anh làm test PCR cho kết quả âm tính. 3 tuần sau khỏi Covid-19, anh đi khám tổng quát để làm hồ sơ đi xin việc. Khi bệnh viện trả kết quả, anh hết sức bất ngờ vì bác sĩ cho biết phần chụp X quang phổi của anh đang tiến triển của xơ phổi. Trước đó, anh không hề có bệnh nền cũng không có triệu chứng gì sau khi khỏi Covid.
Còn chị Ngọc, 45 tuổi (Hà Đông, Hà Nội) nằm trong trường hợp phải nhập viện điều trị Covid-19 do có các triệu chứng nặng. Thế nhưng, 4 tuần sau khi khỏi Covid xuất viện về nhà, chị vẫn gặp tình trạng ho, mệt mỏi, mất ngủ triền miên, khó thở .... Đến bệnh viện khám, kết quả chụp CT các lớp cho thấy chị bị xơ phổi, phần trắng nhiều hơn đen.
Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, bệnh xơ phổi hậu Covid có mức độ biểu hiện thể nặng, nhẹ ở mỗi người khác nhau, một số người không có biểu hiện gì như trường hợp của anh Tuấn nhưng khi đi khám hậu Covid thì xơ phổi đang tiến triển là do di chứng. Thông thường một nhiễm siêu vi ở phổi tùy mức độ khác nhau để lại di chứng đó và đa số những di chứng này sẽ tự hồi phục. Tuy nhiên, người bệnh phải có biện pháp thích hợp để làm nhanh sự phục hồi như: Tập thở, có chế độ dinh dưỡng phù hợp, bổ sung vitamin...
PGS.TS BS Hoàng Thị Phượng, Giảng viên cao cấp, Phó chủ nhiệm Bộ môn nội, Trường Đại học Y Dược (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, bệnh nhân mắc Covid-19 thường xuất hiện một số triệu chứng như mệt mỏi, khó thở, mất khả năng nhận thức vị giác, khứu giác… Các triệu chứng này thậm chí kéo dài sau 2-3 tuần khỏi bệnh, một số trường hợp người bệnh có biểu hiện triệu chứng nặng hơn ngay cả khi test cho kết quả âm tính.
Bác sĩ Phượng chỉ ra nguyên nhân của hội chứng xơ phổi hậu Covid-19 này là do rối loạn máu đông gây nên tình trạng tắc mạch, nhóm rối loạn đông máu thường gặp ở nhóm nguy cơ cao là nhóm bệnh nhân cao tuổi, người có bệnh nền, người đã từng phải nhập viện điều trị Covid dài ngày. Thông thường tắc mạch hay gặp ở các thành phổi nhiều hay còn gọi là xơ phổi.
Dấu hiệu cần đi khám xơ phổi hậu Covid
Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, bệnh nhân sau khi điều trị Covid-19 xét nghiệm cho kết quả âm tính, nhưng 2-3 tuần sau vẫn còn các triệu chứng sau như mệt mỏi, ho khan, đau ngực, sút cân không rõ nguyên nhân, đau nhức cơ thể, chỉ số SpO2 dưới 94%..., tình trạng không biến chuyển tốt thì nên đi viện khám ngay.
Theo thông tin từ Bộ Y tế, tính đến ngày 3/3, tỷ lệ tiêm chủng vaccine phòng Covid-19 mũi 1, mũi 2, mũi 3 với đối tượng từ 18 tuổi trở lên lần lượt là 100%, 98,4% và 37,4%. Với đối tượng từ 12-17 tuổi, tỷ lệ mũi 1, mũi 2 lần lượt là 98,8% và 93,5%.
Còn bác sĩ Phượng cho hay, không phải ai mắc Covid cũng có hội chứng hậu Covid, nhất là khi tiêm vắc xin đã được bao phủ rộng rãi đồng nghĩa với việc những triệu chứng nặng đã được kiểm soát và tỷ lệ rất cao người bệnh được phục hồi hoàn toàn. Thực tế, nhiều số liệu của thế giới cũng đã chỉ ra rằng chỉ có khoảng 10 -20% số mắc Covid là có biểu hiện các dấu hiệu của hội chứng hậu Covid, và xơ phổi hậu Covid sẽ có biểu hiện triệu chứng rõ ràng ở những bệnh nhân mắc viêm phổi. Vì vậy, không phải tất cả những ai mắc Covid đều phải đi khám hội chứng hậu Covid, bởi như thế sẽ rất lãng phí.
Hiện nay, đối với các bệnh nhân có triệu chứng nặng phải nhập viện điều trị Covid thì khi ra viện, bệnh nhân sẽ được các bác sĩ điều trị hướng dẫn tái khám định kỳ sau 2-4 tuần, nên bệnh nhân mắc Covid không cần phải quá lo lắng về tình trạng này.
Nguyễn Quế