Ngày 12/1/2018, Ủy ban chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã có văn bản gửi các công ty chứng khoán lấy ý kiến cho dự thảo sửa đổi Quyết định số 87/QĐ-UBCK. UBCKNN dự kiến đưa tỷ lệ ban đầu với hoạt động giao dịch ký quỹ trở về tỷ lệ trước đây, tức do công ty chứng khoán quy định nhưng không được thấp hơn 60%.
Văn bản góp ý được đề nghị gửi về UBCKNN trước ngày 17/1/2018 và nếu được đồng thuận sẽ có hiệu lực từ ngày 1/2/2018.
Cơ quan quản lý: “không ảnh hưởng”
Theo quy chế giao dịch ký quỹ hiện nay, quy định tại điều 5 Chương 3 QĐ 87/QĐ-UBCK, tỷ lệ ký quỹ ban đầu do công ty chứng khoán quy định nhưng không được thấp hơn 50%. Tức là, nhà đầu tư phải có 50% vốn, và công ty chứng khoán sẽ cho vay 50% giá trị chứng khoán mua được, nếu cổ phiếu được cấp margin tối đa 1:1.
Đề xuất mới (ký quỹ không dưới 60%) đồng nghĩa với việc nhà đầu tư phải ký quỹ nhiều hơn khi sử dụng margin. Do đó, đề xuất mới sẽ khiến hoạt động cho vay margin bị “siết” chặt hơn, nhà đầu tư sẽ phải ký quỹ nhiều hơn khi sử dụng margin, từ đó sẽ ảnh hưởng tới thị trường chung.
Về vấn đề này, CTCK HSC nhận định, đề xuất này sẽ khiến tổng giá trị cho vay margin của các công ty chứng khoán không thay đổi, nhưng sẽ làm giảm nhu cầu vay của các nhà đầu tư.
Hơn nữa đề xuất cũng sẽ ảnh hưởng đến những mã cổ phiếu có tỷ lệ ký quỹ hiện tại là 50%. Nhiều ý kiến cho rằng những mã cổ phiếu này có thể bị các CTCK ép bán ra.
Tuy nhiên, theo ông Trần Dũng, Chủ tịch UBCKNN, khẳng định ở dự thảo này, UBCKNN chỉ đề nghị tăng tỷ lệ ký quỹ bắt đầu từ 50% lên 60%, nhưng chỉ áp dụng với khoản vay mới, và không hồi tố khoản vay đã giải ngân trước đó.
Đồng thời, ông Dũng cũng nhấn mạnh, đây không phải là động thái siết margin mà là giải pháp bình thường theo thông lệ quốc tế, không ảnh hưởng tới thị trường chứng khoán.
Ông Dũng cho biết thêm tỷ lệ 60:40 này đã được áp dụng từ năm 2011. Nhưng tới giai đoạn năm 2013, thanh khoản thị trường ở mức thấp và để tăng thanh khoản cho thị trường, UBCKNN đã quyết định đẩy tỷ lệ cho vay margin lên 50:50, nhằm kích thích thanh khoản thị trường và duy trì cho đến nay.
Từ cuối năm 2016 đến nay, thị trường chứng khoán Việt Nam tăng trưởng mạnh cả về chỉ số và quy mô giao dịch. Chỉ số VN-Index đạt trên 1.000 điểm, cao nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Thanh khoản có sự cải thiện mạnh đạt bình quân 5.000 tỷ đồng/phiên, đặc biệt những ngày đầu năm 2018, thanh khoản liên tục tăng mạnh, có ngày giao dịch đạt trên 10.000 tỷ đồng. Mức vốn hóa toàn thị trường đạt gần 75% GDP.
Do đó, việc tăng về tỷ lệ cũ sẽ trả thị trường chứng khoán Việt Nam về theo thông lệ quốc tế, giúp cho thị trường an toàn. “Tôi tin rằng quy định mới không ảnh hưởng và chỉ làm cho chỉ số tốt lên” – ông Dũng nói.
|
UBCKNN dự kiến đưa tỷ lệ ban đầu với hoạt động giao dịch ký quỹ trở về tỷ lệ trước đây, tức do công ty chứng khoán quy định nhưng không được thấp hơn 60%
Vì sao tăng?
Theo số liệu giám sát của UBCKNN, tính đến cuối năm 2017, tổng dư nợ giao dịch ký quỹ của các CTCK đạt khoảng 38.000 tỷ đồng, tăng 50% so với cùng kỳ năm 2016 và chỉ chiếm 1% mức vốn hóa thị trường.
Trong khi đó, một số thị trường chứng khoán trên thế giới có tỷ lệ dư nợ giao dịch ký quỹ chiếm 2% mức vốn hóa thị trường.
Ông Dũng cho biết thêm trên thực tế, mức tài trợ cho giao dịch chứng khoán lớn hơn mức 1% vốn hóa thị trường, do ngoài nguồn vốn cho vay margin từ các CTCK, còn có nguồn vốn từ ngân hàng và các tổ chức, cá nhân khác.
Hơn nữa, các giới hạn cho vay hiện nay vẫn trong hạn mức quy định, giá trị tài sản đảm bảo cho các khoản vay tính theo giá thị trường trung bình từ 2,5 đến 3 lần dư nợ.
Thị trường tăng trưởng mạnh trong quý IV/2017, đồng nghĩa với việc quy mô cho vay của các CTCK cũng tăng mạnh.
Chỉ tính đến ngày 30/9/2017, cho vay ký quỹ của công ty chứng khoán SSI đã đạt 4.800 tỷ đồng; chứng khoán HSC đạt 3.541 tỷ đồng; CTCK Bản Việt đạt 3.200 tỷ đồng.
Nhằm đáp ứng nhu cầu vay vốn của nhà đầu tư đang tăng cao, bên cạnh nguồn vốn vay ngân hàng, các công ty chứng khoán gần đây liên tục phát hành trái phiếu để bổ sung nguồn vốn cho vay, đồng thời thay thế nguồn vốn vay ngân hàng để tăng tính ổn định do vốn trái phiếu thường có kỳ hạn dài hơn.
Việc tỷ lệ ký quỹ chỉ chiếm 1% lượng vốn hóa thị trường là quá nhỏ so với tốc độ tăng trưởng vốn hóa của toàn thị trường chứng khoán, và theo lãnh đạo UBCKNN là không ảnh hưởng gì đến thị trường.
Tuy nhiên, chính từ thông tin này, câu hỏi tự nhiên đặt ra là tại sao phải tăng lên, khi tỷ lệ này không ảnh hưởng tới thị trường?
Thực tế, theo HSC, việc tăng tỷ lệ ký quỹ là động thái nhằm hạ nhiệt thị trường, có khả năng khiến thị trường lập đỉnh ngắn hạn do nhà đầu tư trong nước sẽ phải giảm vay margin ở những mã tăng nhiều.
Mặc dù đề xuất chưa được thực hiện, HSC vẫn khuyến cáo nhà đầu tư cũng không nên bỏ qua ý định về đề xuất tăng tỷ lệ ký quỹ này.
Dự thảo quy định mới có những điều chỉnh nhỏ, nhưng rõ ràng đang phát đi thông điệp của cơ quan quản lý nhằm cân bằng lại đà hưng phấn của nhà đầu tư khi Vn- Index đang tăng mạnh trong thời gian gần đây.
Linh Đan
