Tại phiên chất vấn sáng 18/3, nhiều đại biểu Quốc hội hỏi Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc về việc cấp phép công ty kiểm toán, chất lượng kiểm toán viên, kiểm định viên sau vụ SCB.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp), cho biết theo báo cáo, cả nước hiện nay có 200 doanh nghiệp kiểm toán độc lập. Thời gian qua, các doanh nghiệp đã thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ, nhưng không ít đơn vị đã bỏ qua sai sót của đối tượng kiểm toán vì lợi ích riêng của kiểm toán viên. Việc này, theo ông gây thất thoát ngân sách. "Như vụ SCB có đến 3 doanh nghiệp kiểm toán tầm cỡ sai phạm. Là cơ quan quản lý ngành, Bộ trưởng có giải pháp gì để phòng ngừa tiêu cực trong lĩnh vực kiểm toán?", ông Hòa hỏi.
Trả lời, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, vừa qua có hiện tượng sai phạm trong kiểm toán độc lập ở một số các vụ án hình sự. Theo Bộ trưởng, điều này liên quan đến nhiều yếu tố, bao gồm: năng lực của cán bộ kiểm toán ở các công ty kiểm toán, tinh thần trách nhiệm của những cán bộ làm công tác kiểm toán trực tiếp, không loại trừ trường hợp cấu kết cố tình vi phạm pháp luật để làm sai.
Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc trả lời tại phiên chất vấn, trả lời chất vấn, ngày 18/3. Ảnh: Quốc hội |
"Các công ty kiểm toán hàng đầu của thế giới đều kiểm toán SCB nhưng đều vi phạm. Rõ ràng cái này là do kiểm toán viên, thẩm định viên chứ không phải do công tác quản lý", ông Phớc nói, lấy ví dụ trong vụ án tại SCB.
Về công tác kiểm toán Bộ Tài chính đã thực hiện các chỉ đạo của Đảng, siết chặt từ khâu đào tạo, thi cấp chứng nhận kiểm toán viên, đặt ra các điều kiện theo đúng quy định của pháp luật, được tổ chức thi, đào tạo một cách nghiêm túc. Thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục siết chặt hoạt động quản lý hoạt động của các công ty kiểm toán, xử lý nghiêm các sai phạm.
Chưa hài lòng với câu trả lời của Bộ Trưởng, Đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Quảng Nam) chất vấn, thời gian qua cho thấy, các công ty thẩm định giá không những có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế mà trong các vụ án sai phạm vừa qua. Theo đại biểu, vai trò của công ty thẩm định giá cũng rất quan trọng, có trách nhiệm, hoặc thậm chí là tiếp tay trong việc dìm giá hoặc nâng giá.
Ông Hạ cho rằng, có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân quan trọng là thời gian qua gia tăng quá nóng các doanh nghiệp thẩm định giá. Do đó, dẫn đến việc tiếp tay và sai phạm. Tuy nhiên, sau khi xử lý sai phạm dẫn đến việc không dám làm nên gây khó khăn trong hoạt động của nền kinh tế. Do đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết trách nhiệm của Bộ đến đâu trong vấn đề này; đồng thời cho biết, giải pháp khắc phục được những hạn chế trên trong thời gian tới?
Đáp lại, Bộ trưởng Tài chính nêu ví dụ như vụ Trương Mỹ Lan và ngân hàng SCB, ông cho rằng, ở đây có sự tham gia của các công ty kiểm toán hàng đầu thế giới Ernst & Young Vietnam (EY) và Deloitte, nhưng kiểm toán ở ngân hàng SCB đều vi phạm.
Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định thông tin "Bộ Tài chính cấp phép nhiều cho công ty có vai trò thẩm định giá chưa hoàn toàn chính xác". Bởi, cả nước hiện nay có hàng trăm công ty thẩm định giá hơn nữa Bộ Tài chính cũng quản lý rất chặt chẽ quy trình thi chứng chỉ đối với thẩm định viên. "Những sai phạm trong thời gian qua chủ yếu do thẩm định viên cố tình làm sai", ông Phớc khẳng định
Ông Phớc thông tin trong 3 năm qua, chưa kỳ thi nào có số lượng trúng tuyển vượt 33%. Tức, việc cấp phép hoạt động với các thẩm định viên được quản lý rất chặt.
Bộ trưởng lấy ví dụ về giá đất, áp dụng theo phương pháp thặng dư nếu điều tra thì việc thẩm định giá đều sai, bởi tài sản hình thành trong tương lai phải trải qua nhiều bước như lập, phê duyệt thiết kế, lập dự toán nhưng đến khi cơ quan kiểm toán, kiểm tra thì đều chưa đúng quy định. Do vậy, nguyên nhân một phần do quy định của pháp luật, nhưng cũng có một phần nguyên nhân từ cán bộ cố tình làm sai; nếu làm sai thì cần xử lý kỷ luật hoặc xử lý hình sự.
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, đến cuối tháng 2, Việt Nam có hơn 220 doanh nghiệp kiểm toán độc lập, và 2.343 kiểm toán viên hành nghề. Năm ngoái, 21 doanh nghiệp kiểm toán bị xử phạt vi phạm hành chính, 17 kiểm toán viên bị đình chỉ có thời hạn do vi phạm chuẩn mực và hồ sơ kiểm toán chất lượng kém. 21 kiểm toán viên bị nhắc nhở do chất lượng hồ sơ kiểm toán thấp.
Cũng tại phiên chất vấn Đại biểu Trần Thị Thanh Hương (Đoàn An Giang), đề nghị Bộ Tài chính đưa ra giải pháp nhằm tăng cường quản lý, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, nâng cao chất lượng hoạt động thẩm định giá? Qua đó, góp phần củng cố, nâng cao niềm tin của người dân trước tình trạng sống tiêu cực, lợi ích nhóm đối với lĩnh vực giá.
Bộ trưởng khẳng định, tại Luật Giá năm 2023 đã khắc phục những tồn tại hạn chế của Luật Giá năm 2012 với nhiều nội dung mới nhằm ngăn chặn tình trạng kê khai giá không chính xác, phát hành thẩm định giá khống, tình trạng cấu kết của thẩm định viên với đối tác để nâng giá...
"Chúng ta cũng phải thừa nhận một số văn bản vẫn còn lỗ hổng để cán bộ thẩm định giá lợi dụng. Như về giá đất áp dụng theo phương pháp thặng dư thì bất cứ ai quay trở lại kiểm tra đều sai hết".
Bởi giả định theo suất đầu tư, tài sản hình thành trong tương lai phải trải qua nhiều bước như lập, phê duyệt thiết kế, lập dự toán nhưng đến khi cơ quan kiểm toán, kiểm tra thì vẫn cứ cắt giảm được 5-10% huống gì khi giả định theo suất đầu tư.
Thanh Hoa