Còn hơn hai tháng mới vào vụ vải thiều nhưng tỉnh Hải Dương, Bắc Giang đã nhận được đăng ký thu loại loại trái cây đặc sản này từ các doanh nghiệp (DN), thương nhân nhiều nước. Báo hiệu một vụ mùa vải thiều bội thu trong năm nay.
Những tín hiệu vui
Ông Vũ Việt Anh, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Hải Dương, cho biết vụ vải thiều năm nay tỉnh dự kiến năng suất đạt 45.000 - 52.000 tấn. Hiện đã có nhiều đơn vị nước ngoài và DN trong nước đăng ký với tỉnh bao tiêu sản phẩm, phục vụ xuất khẩu (XK) sang thị trường Trung Quốc, Nhật Bản, Australia, Mỹ, Singapore...
Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả quý I/2020 đạt 154 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất siêu 2,8 tỷ USD. |
Đại diện huyện Lục Ngạn (Bắc Giang) cũng cho biết, huyện nhận được đăng ký của gần 200 thương nhân Trung Quốc đến địa bàn để thu mua vải thiều trong tháng 5 và 6. Huyện dự kiến đón tổng số khoảng 500 thương nhân Trung Quốc sang thu mua vải thiều.
Ở một góc độ khác, nhìn vào kết quả xuất nhập khẩu quý I/2021 được Tổng cục Hải quan công bố cho thấy, tổng kim ngạch XK cả nước đạt 78,4 tỷ USD, tăng 23,7% so với cùng kỳ năm 2020. Ở chiều nhập khẩu, kim ngạch nhập khẩu cả nước đạt 75,6 tỷ USD, tăng 26,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Với kết quả trên, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả quý I/2020 đạt 154 tỷ USD, trong đó Việt Nam xuất siêu 2,8 tỷ USD (cao hơn gần 0,8 tỷ USD so với con số ước tính trước đó từ Tổng cục Thống kê).
Theo đánh giá từ Bộ Công Thương, trong thời gian tới, hoạt động xuất nhập khẩu được kỳ vọng sẽ tiếp tục khởi sắc nhờ vào sự phục hồi của nền kinh tế thế giới, các Hiệp định FTA được thực thi một cách đầy đủ và toàn diện hơn, thu hút dòng vốn FDI, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ cao đạt kết quả tích cực… Nhu cầu toàn cầu đang cải thiện khi nền kinh tế thế giới đang bước vào giai đoạn phục hồi nhờ việc triển khai mạnh mẽ tiêm vắc xin COVID-19, cũng như sự hỗ trợ từ chính sách nới lỏng tài khóa và tiền tệ qua đó giúp tăng cường cơ hội thúc đẩy XK hàng hóa.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương nhìn nhận XK hàng hóa Việt Nam vẫn còn gặp nhiều khó khăn, thách thức khi diễn biến dịch COVID-19 trên phạm vi toàn cầu vẫn diễn biến phức tạp cho dù nhiều quốc gia đã đẩy mạnh triển khai chương trình tiêm vắc xin phòng ngừa. Diễn biến gia tăng của dịch COVID-19 có thể khiến việc vận chuyển hàng hóa gặp khó khăn, nhiều chuỗi cung ứng bị gián đoạn, ảnh hưởng tới tình hình XK hàng hóa của Việt Nam sang các nước đối tác.
Việc Thương vụ Việt Nam tại Ấn Độ vừa khuyến nghị DN Việt Nam thường xuyên liên hệ với đối tác Ấn Độ để cập nhật tình trạng giao nhận hàng hóa, tiến trình thực hiện hợp đồng thương mại, việc thực hiện giãn cách xã hội và làm việc tại nhà có thể ảnh hưởng đến hoạt động thông quan hàng hóa là một ví dụ cho câu chuyện này.
Doanh nghiệp chỉ điểm nghẽn
Chưa hết, hiện nay chi phí đầu vào như logistics, nguyên liệu nhập khẩu tăng cao cũng ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất và XK của các DN. Trong đó phải kể tới như dư địa XK của rau quả của Việt Nam rất cao, đặc biệt trong bối cảnh dịch COVID-19 đang khiến nhu cầu tăng cao hơn nhưng khâu logistics vẫn đang là vấn đề mà DN lo lắng.
Bà Lê Thị Thu Trúc, Phó Tổng Giám đốc công ty CP chế biến thực phẩm xuất khẩu Phú Thịnh, cho rằng DN XK đều mong ký được hợp đồng, đơn hàng dài hạn để XK quanh năm, tạo việc làm cho nông dân. Tuy nhiên, DN này lại đang rơi vào tình cảnh đơn hàng XK có nhưng năng lực chế biến, bảo quản của DN chỉ có hạn khi vụ trái cây tới.
Bà Trúc cho biết: "Nếu chúng tôi thu mua trái cây vượt quá năng lực sản xuất của công ty thì không đủ máy móc, kho lạnh bảo quản. DN đã ý thức được việc tự phát triển kho lạnh nhưng không thể cứ một lần tăng thêm khách hàng lại xây thêm kho lạnh thì rất khó khăn. Chưa kể, thời gian vận chuyển trái cây từ nhà máy đến cảng biển ở TP.HCM rất dài từ 6-7 tiếng, nếu giao thông không suốt có thể lên 8-9 tiếng. Điều này khiến DN XK rất khó khăn.
Còn ông Tạ Quang Huyên, Tổng giám đốc Công ty Hoàng Sơn 1 (huyện Bù Đăng, Bình Phước) cho biết, từ đầu năm đến nay, tiêu thụ điều sang các thị trường XK điều nhân của Việt Nam đều khả quan. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng sản lượng XK cao hơn nhiều so với trị giá XK. Đó là nguyên nhân khiến cho mức giá XK bình quân quý I/2021 thấp hơn so với cùng kỳ năm trước.
Thêm nữa, có một nghịch lý là giá XK nhân điều chưa tăng nhưng giá nhập khẩu điều thô vẫn tăng do công suất chế biến điều của các nhà máy chế biến quá lớn, luôn trong tình trạng "đói" nguyên liệu. Đó là nguyên nhân dẫn tới tình trạng các nhà máy tranh nhau mua nguyên liệu
Không chỉ ngành nông sản gặp khó, theo đánh giá từ Bộ Công Thương, ngành dệt may, da giày trong quý I/2021 đã có nhiều tín hiệu khởi sắc hơn so với cùng kỳ năm trước. Thị trường dệt may, da giày thế giới đã dần sôi động trở lại, tuy nhiên số lượng và đơn giá sản phẩm chưa trở lại bằng ngưỡng năm 2019.
Bên cạnh những thách thức trên, hoạt động xuất khẩu trong thời gian tới cũng cần giải pháp để trả lời những câu hỏi như: Làm thế nào để nâng cao giá trị XK, cân bằng cán cân tỷ trọng đóng góp của khối nội với khối ngoại, vượt qua rào cản kỹ thuật...?
Trước tình hình khó khăn của DN, Bộ Công Thương cho biết sẽ tiếp tục củng cố và mở rộng thị trường XK, tận dụng tối đa lợi thế từ các Hiệp định FTA đã có hiệu lực; đa dạng hóa thị trường XK, nhập khẩu, đặc biệt là các thị trường nhỏ và thị trường ngách; Đa dạng hoá cơ cấu sản phẩm XK, nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm XK, phát triển thương hiệu.
Ông Cao Quốc Hưng Thứ trưởng Bộ Công Thương Bộ Công Thương sẽ tổ chức khai thác, tận dụng cơ hội từ các FTA để tìm giải pháp phát triển thị trường và tháo gỡ rào cản để thâm nhập các thị trường mới. Tiếp tục theo dõi sát sao diễn biến của đại dịch COVID-19 trên thế giới để có các biện pháp ứng phó kịp thời. Ưu tiên triển khai các hoạt động xúc tiến XK và các thị trường XK sớm khôi phục sau đại dịch; tập trung theo dõi sát tình hình từng thị trường để rà soát, xác định các chủng loại hàng hóa mà các nước đang có nhu cầu nhập khẩu để khai thác, thúc đẩy XK. Ông Nguyễn Phương Lam Giám đốc VCCI Cần Thơ Trong khu vực ASEAN, chỉ có 2 nước là Việt Nam và Singapore có FTA với thị trường châu Âu. Có thể nói lợi thế từ Hiệp định EVFTA giúp nông sản Việt Nam đang trên đà chạy đua giành thị phần với nông sản Thái Lan tại châu Âu. Khi đàm phán Hiệp định CPTPP, EVFTA, Chính phủ luôn quan tâm hàng đầu tới việc giúp ngành nông nghiệp Việt Nam phát triển. Do vậy, nhiệm vụ của các bộ ngành và địa phương, DN, cơ sở sản xuất là phải nâng cao năng lực sản xuất của mình, giải quyết được bài toán logistics để nâng cao sức cạnh tranh... Ông Phạm Xuân Hồng Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP.HCM Nhiều DN đã đàm phán được những đơn hàng cho đến hết quý II/2021, nhưng nhìn chung giá lại giảm gần 10% so với năm ngoái. Trong bối cảnh khó khăn, để chia sẻ với khách hàng, DN sản xuất cũng buộc phải giảm giá. Đồng thời, giảm giá cũng là để cạnh tranh với chính các đối thủ của Việt Nam như Trung Quốc, Ấn Độ, Bangladesh... do các mặt hàng cao cấp chưa có nhu cầu cao đã khiến nhiều DN dệt may phải chuyển hướng sang làm hàng phổ thông. Điều đó dẫn đến có loại máy móc đầu tư đắt tiền để chuyên làm hàng cao cấp đã phải bỏ không, trong khi giá trị thu về của DN thì thấp hơn. |
Lê Thúy