Tuyên chiến với tin nhắn rác!

Theo nhận định của Bộ TT&TT, hiện nay, mỗi ngày ở Việt Nam có hàng triệu tin nhắn rác được phát tán. Các tin nhắn rác này chủ yếu xuất phát từ các sim rác, là những sim thuê bao di động trả trước đăng ký thông tin chủ thuê bao không chính xác.

Bộ TT&TT nhìn nhận: “Nhiều đối tượng đã dễ dàng mua những sim này để gửi tin nhắn nặc danh, tin nhắn lừa đảo, gây rối trật tự trị an, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống bình thường của người dân cũng như an ninh thông tin, an ninh quốc phòng. Bên cạnh đó, sim rác không chỉ dẫn tới vấn nạn tin nhắn rác, tin nhắn lừa đảo mà còn là công cụ của tội phạm, thậm chí khủng bố”.

Mua sim dễ, nhắn tin dễ hơn

Có một thực tế đang tồn tại là hầu hết các thuê bao di động hiện nay đều là thuê bao di động trả trước (chiếm hơn 95% tổng số thuê bao), và theo đánh giá của Bộ Công an, hơn 75% số thuê bao di động trả trước có thông tin không chính xác.

Trước đó, Thống kê từ hệ thống giám sát an ninh mạng của BKAV cho thấy mỗi ngày có tới gần 14 triệu tin nhắn rác được phát tán tới người sử dụng tại Việt Nam. Với mỗi tin nhắn SMS khoảng 300 đồng, số tiền mà nhà mạng thu về một ngày khoảng 4,2 tỷ đồng, một tháng 126 tỷ đồng và một năm ít nhất 1.500 tỷ đồng.

Đánh giá nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên, theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, một phần là do các quyết định xử phạt thời gian qua chủ yếu mới “đánh” vào túi tiền của DN với mức phạt quá ít và hầu như chưa có DN nào bị khóa đầu số hoặc nặng hơn là tịch thu giấy phép.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cũng cho rằng mức xử phạt với hành vi phát tán tin nhắn rác còn quá nhẹ. Các quyết định công bố xử phạt mới chỉ dựa vào các hành vi vi phạm, chưa có tiêu chí đánh giá dựa trên căn cứ từ thực tế.

Theo bà Lan, nguyên nhân sâu xa nằm ở chính các món lợi “khủng” mà DN và nhà mạng kiếm được từ tin nhắn rác. “Số tiền đó rơi chủ yếu vào túi các nhà mạng, nhưng có một thực tế là từ trước đến nay, tôi gần như chưa thấy nhà mạng nào bị phạt về tin nhắn rác”, bà Lan nói.

Bộ Thông tin và Truyền thông đang soạn dự thảo Nghị định nhằm tăng cường quản lý thuê bao di động trả trước với các biện pháp mạnh tay xử lý tin nhắn rác

Trước vấn nạn trên, Bộ TT&TT cũng thừa nhận rằng thực hiện nhiệm vụ được giao, những năm qua, Bộ đã tổ chức nhiều đợt tập huấn; có nhiều chỉ thị và văn bản chỉ đạo; tổ chức thanh tra diện rộng trên cả nước và thanh tra hàng năm các DN viễn thông.

Bộ cũng đã phối hợp với Công an Tp. Hà Nội, Công an Tp. Đà Nẵng, Công an Tp.HCM rà soát thông tin thuê bao vào năm 2013. “Tuy nhiên, kết quả triển khai không được như mong muốn”, Bộ này đánh giá.

Phạt 1 triệu đồng nếu thông tin sai

Vì vậy, theo Bộ TT&TT, để ngăn chặn tin nhắn rác hoành hành, Bộ đang soạn dự thảo Nghị định nhằm tăng cường quản lý thuê bao di động trả trước; bao gồm một số biện pháp như: phải mua SIM tại các đại lý và mang theo Giấy tờ tùy thân, không được mua SIM ở quán nước như trước đây.

Theo Bộ TT&TT, sim thuê bao… chỉ được cung cấp cho các cá nhân, tổ chức tại các điểm cung cấp dịch vụ viễn thông và sau khi đã hoàn thành việc nhập và lưu giữ thông tin thuê bao theo quy định.

Việc kích hoạt sim chỉ được thực hiện bởi DN viễn thông di động và sau khi đã hoàn thành việc cập nhật thông tin thuê bao của các cá nhân, tổ chức từ điểm cung cấp dịch vụ viễn thông vào cơ sở dữ liệu tập trung của DN. Bộ TT&TT cũng quy định là tất cả các thuê bao di động trả trước đang sử dụng phải kê khai lại tên tuổi trong thời hạn tới ngày 1/9/2017.

Quy định hiện tại cho phép mỗi người có tối đa 3 sim của mỗi nhà mạng; mỗi tổ chức được sở hữu 100 sim trả trước/1 mạng viễn thông di động (nghĩa là với thực tế hiện nay có 5 mạng viễn thông di động thì mỗi cá nhân có thể sở hữu 15 sim trả trước, 1 tổ chức có thể sở hữu 500 sim trả trước).

Trên thế giới, một số nước cũng có qui định hạn chế số lượng sim thuê bao trả trước tương tự như của Việt Nam (trường hợp của Singapore là mỗi cá nhân được sở hữu tối đa không quá 10 sim cho tất cả các mạng di động).

Bộ TT&TT cho rằng trước mắt vẫn nên giữ qui định như pháp luật hiện hành; và sau một thời gian, căn cứ kết quả triển khai thực tế nếu có sự hỗ trợ của cơ sở dữ liệu dân cư của Bộ Công an, sẽ nghiên cứu, đề xuất với Chính phủ để điều chỉnh lại qui định này cho phù hợp.

Trong dự thảo này, Bộ TT&TT khẳng định rằng thời gian tới, DN viễn thông mà để thông tin thuê bao sai thì sẽ bị xử phạt 1 triệu đồng/1 thuê bao sai thông tin và phải nộp lại cho Nhà nước toàn bộ doanh thu của thuê bao đó từ khi khởi tạo.

“Nhiều quy định này trước đây đã có, nhưng do các nhà mạng và chủ đại lý sim, bà bán quán nước lấy chứng minh thư của người khác rồi đăng ký rất nhiều sim, sau đó mới bán sim này cho người dân. Nhưng nay, với quy định phạt 1 triệu đồng/một thuê bao thông tin sai và phải nộp lại doanh thu, chắc chắn các nhà mạng sẽ phải tuân thủ nghiêm”, đại diện Bộ TT&TT khẳng định.

Trước đó, 5 DN cung cấp dịch vụ viễn thông gồm Viettel, VinaPhone, MobiFone, Vietnamobile và Gtel đã cùng ký cam kết với Bộ TT&TT về việc thu hồi sim kích hoạt sẵn trên các kênh phân phối.

Từ 1/11, các DN này sẽ triển khai thực hiện thu hồi sim đã kích hoạt sẵn và xử lý nghiêm các đại lý, điểm bán vi phạm. Sim có dấu hiệu kích hoạt sẵn trên kênh phân phối trước thời điểm 1/11/2016 sẽ được kiểm tra và thu hồi nếu có dấu hiệu vi phạm.

Hy vọng những động thái trên không phải là “lời nói suông”, để người dùng có thể chấm dứt tình cảnh luôn bị tin nhắn rác làm phiền như hiện nay.

Lê Thuý