Môi trường kinh doanh thuận lợi sẽ là động lực để kinh tế Việt Nam tăng tốc trong năm 2023. |
Năm 2022 đã khép lại, nhưng nhiều chuyên gia đã dùng cụm từ “lội ngược dòng” để nói về câu chuyện kinh tế của Việt Nam. "Việt Nam ngược dòng giảm tăng trưởng của châu Á", là nhận xét của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) về Việt Nam thời điểm cuối tháng 9, khi các nền kinh tế trên toàn cầu quay cuồng đối phó với lạm phát, bão giá…
Trong khi đó, tờ Financial Times nhận định Việt Nam là một trong 7 quốc gia nổi bật, bên cạnh Indonesia, Ấn Độ, Hy Lạp, Bồ Đào Nha, Saudi Arabia, Nhật Bản với tiêu đề bài báo là "7 kỳ quan kinh tế trong một thế giới đầy lo lắng". Tác giả bài báo - ông Ruchir Sharma, Chủ tịch của Rockerfeller International và là cựu chiến lược gia tại Công ty quản lý Quỹ đầu tư Morgan Stanley. Theo đó, 7 quốc gia nêu trên đã nổi bật trong bối cảnh kinh tế thế giới đang nghiêng về suy thoái và lạm phát gia tăng. Điểm chung của các nền kinh tế này, trong đó có Việt Nam, là tăng trưởng tương đối cao, lạm phát vừa phải hoặc lợi nhuận thị trường chứng khoán cao so với các nền kinh tế khác.
Nhà đầu tư yên tâm làm ăn, kinh doanh
Một lợi thế của Việt Nam, được nhắc đi nhắc lại trong thời gian dài, là môi trường đầu tư kinh doanh, tình hình kinh tế chính trị ổn định hàng đầu thế giới. Trong bối cảnh thế giới nhiều biến động như thời gian qua, có thể nói, duy trì được sự ổn định như Việt Nam là hiếm hoi. Nhà đầu tư có thể yên tâm làm ăn, kinh doanh.
Những yếu tố tích cực là vậy, nhưng nỗi lo, khó khăn và thách thức cũng rất nhiều. Nhiều người lo lắng, dự cảm về ám ảnh suy thoái kinh tế sẽ xảy ra trong năm 2023. Trong đó, dễ thấy nhất khi các nền kinh tế lâm vào suy thoái, các thị trường xuất khẩu sẽ bị ảnh hưởng khi thắt chặt chi tiêu, nhu cầu giảm đi. Theo đó, tăng trưởng xuất khẩu có thể giảm tốc do suy giảm kinh tế của các đối tác nhập khẩu chính như Mỹ, EU và Trung Quốc. Trong khi đó, xuất khẩu vốn là động lực tăng trưởng rất lớn của Việt Nam.
Đầu tư công vẫn là điểm nghẽn rất lớn; Thị trường lao động vẫn còn thiếu hụt; doanh nghiệp tư nhân chưa thực sự “khoẻ”; thị trường vốn còn nhiều điểm nghẽn…
Khơi thông nguồn vốn cho doanh nghiệp để tạo bứt phá tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2023. |
Không phải ngẫu nhiên mà Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 5 có chủ đề “Kinh tế Việt Nam 2023: Ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn, vững vàng vượt qua thách thức”. Tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng đã nhấn mạnh việc kiến tạo không gian phát triển và các động lực tăng trưởng kinh tế mới thông qua việc xây dựng và thực thi Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, các chuyên gia tập trung vào giải pháp tăng tốc đầu tư công và khơi thông nguồn vốn cho doanh nghiệp để tạo bứt phá tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2023.
Quốc hội đã thông qua kế hoạch đầu tư công năm 2023 với tổng vốn trên 700.000 tỷ đồng, tăng khoảng 25% so với kế hoạch năm 2022 và tăng khoảng 260.000 tỷ đồng so với kế hoạch năm 2021. Năm 2023 cũng yêu cầu phải giải ngân toàn bộ số vốn thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Áp lực lớn, nhưng nếu thực thi hiệu quả, sẽ tạo động lực tăng trưởng quan trọng cho nền kinh tế.
Bên cạnh đó, các vấn đề về đẩy mạnh khai thác có hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết; đẩy nhanh chuyển đổi số; tháo gỡ các rào cản, nút thắt cho phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo; lành mạnh hóa thị trường bất động sản… cũng đã được đề cập tại Diễn đàn. Đây chính là những động lực tăng trưởng quan trọng cho nền kinh tế trong năm 2023.
Nhìn chung, trước những biến động khó lường cả về kinh tế, chính trị, xã hội của thế giới cũng những vấn đề mang tính nội tại, nếu không có những nỗ lực, quyết tâm, tăng trưởng kinh tế Việt Nam có thể gặp nhiều khó khăn.
Trong bối cảnh đó, các chuyên gia gợi ý những định hướng giải pháp giúp kinh tế Việt Nam tiếp bước "lội ngược dòng"
PGS.TS Hồ Sỹ Hùng - Phó Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp |
Cụ thể, PGS.TS Hồ Sỹ Hùng - Phó Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho biết: “Quốc hội, Chính phủ đã xác định rõ mục tiêu tổng quát năm 2023 là tiếp tục ưu tiên giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 và dịch bệnh mới phát sinh. Đẩy mạnh cơ cấu lại, nâng cao năng lực nội tại, tính tự lực, tự chủ, khả năng chống chịu và thích ứng của nền kinh tế; quyết tâm thực hiện hiệu quả với nỗ lực cao nhất Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, 3 chương trình mục tiêu quốc gia; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tăng trưởng xanh, chuyển đổi số”.
Ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội |
Ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhấn mạnh: "Cần bám sát những khó khăn của cộng đồng doanh nghiệp để kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc. Một trong những vấn đề đó là cơ chế, thể chế. Cần tập trung giải quyết vấn đề căn cơ như vấn đề đầu tư công. Giải quyết vấn đề phát sinh mới, tránh những giải pháp đột ngột, không dự báo trước được khiến cho doanh nghiệp khó khăn trong việc thích ứng, chuyển hướng. Đồng thời, cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh theo hướng minh bạch, công bằng, hướng tới chất lượng cao hơn không chỉ đơn thuần là giải quyết thủ tục hành chính".
TS Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) |
Còn theo TS Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC): “Bước vào 2023 với những khó khăn và thách thức mới, bức tranh kinh doanh của những tháng cuối năm 2022 sẽ tiếp tục diễn biến trong 6 tháng đầu năm 2023. Tuy nhiên, dự báo như vậy nhưng sẽ có biến đổi khó lường, buộc doanh nghiệp phải nâng cao nội lực để ứng phó với sự thay đổi, năng lực cạnh tranh sẽ được mở rộng hơn nữa. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đi theo hướng phát triển bền vững, sẽ có sức chịu đựng lớn hơn, nhất là qua đại dịch vừa rồi nhận được sự ủng hộ, chia sẻ của đối tác, người lao động, bạn hàng… tốt hơn nhiều”.
Bà Trần Thị Lan Anh - Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) |
Bà Trần Thị Lan Anh - Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề xuất: “Hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động vượt qua khó khăn, thách thức của năm 2023, Nhà nước cần ổn định kinh tế vĩ mô. Đồng thời có các chương trình kích cầu nội địa, hỗ trợ xúc tiến thương mại, tìm kiếm khai thác các thị trường mới, đơn hàng mới. Cùng với đó tiếp tục hoàn thiện và triển khai các chính sách hỗ trợ cho người lao động và người sử dụng lao động với các gói hỗ trợ về chính sách tài khóa như miễn, cắt giảm thuế, lệ phí...
Thực hiện chính sách hỗ trợ tín dụng; an sinh xã hội (hỗ trợ doanh nghiệp ổn định quỹ tiền lương, đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động, cũng như tăng cường hỗ trợ về an sinh xã hội cho người lao động...). Trong đó, ưu tiên hỗ trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Song song đó, cần tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ đào tạo, đào tạo lại để duy trì việc làm cho người lao động...".
Ông Andrew Jeffries - Giám đốc quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam |
Ông Andrew Jeffries - Giám đốc quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam khuyến nghị: “Trong năm 2023, Việt Nam vẫn nên cảnh giác với lạm phát. Dù năm 2022, Việt Nam đã hai lần tăng lãi suất để ngăn chặn tiền đồng mất giá và kiểm soát lạm phát, nhưng lạm phát toàn cầu vẫn chưa dứt, đồng thời sự xung đột giữa Nga - Ukraine tiếp tục làm gián đoạn chuỗi cung ứng.
Về điều hành nền kinh tế, Việt Nam cần phối hợp chặt chẽ hơn giữa chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ để hỗ trợ có mục tiêu doanh nghiệp trước bối cảnh suy thoái của kinh tế toàn cầu. Mặt khác, ADB có lo ngại về thanh khoản của thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Do đó, Chính phủ nên thúc đẩy quy định về xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp phát hành trái phiếu, đồng thời thắt chặt yêu cầu đối với nhà đầu tư chuyên nghiệp tham gia vào thị trường này".
Ông Nguyễn Đức Chi - Thứ trưởng Bộ Tài chính |
Ông Nguyễn Đức Chi - Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết: "Bộ Tài chính đề xuất trong năm 2023 giãn thời gian nộp một số khoản thuế và phí cùng miễn hoặc giảm tiền thuê đất, áp dụng mức sàn với thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu để hỗ trợ người dân và doanh nghiệp.
Về thị trường trái phiếu, một mặt tiếp tục tạo mọi điều kiện để doanh nghiệp thuận lợi trong việc huy động vốn trên thị trường, song cơ quan quản lý phải giám sát chặt chẽ doanh nghiệp phát hành trái phiếu nhằm đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư.
Bộ Tài chính cũng sẽ khẩn trương trình Chính phủ sửa đổi Nghị định 65 năm 2022 về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ với hy vọng sẽ củng cố niềm tin của nhà đầu tư với thị trường".
Hoàng Hà