Dự báo của giới chuyên gia ngân hàng cho biết trong hai năm tới, kinh doanh dùng công nghệ số sẽ đóng góp 44% doanh thu của các ngân hàng và dữ liệu lớn (Big data), nhất là khi khách hàng của ngân hàng bán lẻ tương lai là những đối tương sinh ra và lớn lên trong thời đại phát triển công nghệ, có hiểu biết và muốn dùng công nghệ số.
Tại Việt Nam, tiềm năng cho việc phát triển ngân hàng số được đánh giá là rất lớn. Cơ sở của triển vọng này, như dữ liệu của Tổ chức Giám sát doanh nghiệp quốc tế (BMI) là Việt Nam có tốc độ tăng trưởng Internet khá cao (9%/năm), xếp hạng 15 trên thế giới.
Nhiều triển vọng
Hồi năm ngoái, Việt Nam đã đứng thứ 57 về tốc độ Internet (chỉ sau Singapore và Thái Lan trong khu vực). Bên cạnh đó, tỉ lệ khách hàng của các hệ thống ngân hàng thương mại tại Việt Nam sử dụng dịch vụ ngân hàng số chiếm khoảng 44%.
Số liệu phân tích từ Google cho biết, Việt Nam hiện có khoảng 52 triệu người dùng Internet, chiếm 54% dân số và đứng thứ 5 châu Á – Thái Bình Dương về tỷ lệ dân số có kết nối Internet.
Điều này lý giải một phần nguyên nhân một số ngân hàng Việt có những động thái nhằm chạy đua “số hoá” dịch vụ, phát triển ngân hàng điện tử E-banking…nhằm thay đổi thói quen của người tiêu dùng, chuyển từ sử dụng dịch vụ truyền thống sang dịch vụ ngân hàng số.
Tại Diễn đàn Ngân hàng Bán lẻ do Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) và Tập đoàn Dữ liệu quốc tế (IDG ASEAN) phối hợp tổ chức tại Tp.HCM ngày 1/12, chuyên gia tài chính – ngân hàng Cấn Văn Lực cũng nhấn mạnh đến tương lai của các ngân hàng bán lẻ ở Việt Nam là phải phát triển ngân hàng số.
Ngoài những số liệu nêu trên, theo ông Lực, Việt Nam có dân số trẻ, đang trong bối cảnh và tăng nhận thức về cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Hơn nữa, Việt Nam có chủ trương và đề án thanh toán không dùng tiền mặt, cũng như tiềm năng phát triển ngân hàng bán lẻ rất lớn. Tất cả đã tạo nên tiềm năng lớn để phát triển ngân hàng số tại Việt Nam.
Tương lai của các ngân hàng bán lẻ ở Việt Nam là phải phát triển ngân hàng số
Tuy nhiên, vấn đề đặt ra như quan điểm của ông Sujeeth Samrat, Chuyên gia tư vấn cấp cao của Infosys, các hệ thống ngân hàng Việt cần giải bài toán làm sao để hấp dẫn khách hàng. Điều cần làm các ngân hàng nên có những sản phẩm, dịch vụ công nghệ số để đáp ứng nhu cầu khách hàng tốt hơn.
Xu hướng của khách hàng tìm kiếm và ứng dụng số hóa ở nhiều lĩnh vực ngành nghề, để hưởng lợi từ những sản phẩm, dịch vụ mới trên nền tảng công nghệ thông tin đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam.
Thách thức không nhỏ
Nhận định về xu hướng này, ông Trần Nhất Minh, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng VIB, cho biết tại Việt Nam, muốn xây dựng ngân hàng số, trước tiên cần thực hiện quy trình số hóa các điểm tiếp xúc khách hàng. Song song đó, cần tăng cường công nghệ số đối với sản phẩm, dịch vụ, đáp ứng nhu cầu và tăng giá trị lâu dài cho khách hàng…
Ts Cấn Văn Lực cho biết thêm, ứng dụng công nghệ số trong vận hành ngân hàng đang là xu hướng mới, tạo ra kênh phân phối, sản phẩm, dịch vụ, môi trường cạnh tranh khác biệt so với hệ thống ngân hàng thương mại truyền thống. Khách hàng có thể sử dụng điện thoại di động để thực hiện một cách dễ dàng các giao dịch với thời gian tối ưu.
Mặc dù vậy, không phải là không có những thách thức khi phát triển hệ thống ngân hàng số ở Việt Nam. Trước hết là việc thay đổi văn hóa kinh doanh cũng như cần có các cam kết, nhất quán của lãnh đạo các cấp trong ngân hàng.
Ngoài ra, việc phát triển này còn đòi hỏi sự cân bằng giữa công nghệ thông tin và kinh doanh, kinh phí đầu tư, nền tảng công nghệ thông tin của doanh nghiệp và quốc gia.
Theo lưu ý của giới chuyên gia, không thể không nhắc tới những rủi ro về mặt công nghệ trong ngân hàng, nhất là việc rò rỉ thông tin, dữ liệu khách hàng, giao dịch gian lận, hackers. Chưa kể, có những tình huống gián đoạn dịch vụ công nghệ thông tin đang hỗ trợ các lĩnh vực kinh doanh quan trọng.
Đó là chưa bàn tới chuyện rủi ro pháp lý hoặc giao dịch do dữ liệu sai, không đầy đủ. Hệ thống sai thiết kế, không đáp ứng được yêu cầu với ngân hàng và không cung cấp được dịch vụ đáng tin cậy, an toàn…
Rõ ràng, để phát triển hệ thống ngân hàng số tại Việt Nam thì còn “cả đống việc” để làm. Như khuyến nghị của Ts. Cấn Văn Lực, yêu cầu đặt ra hiện nay là cần sớm rà soát, hoàn thiện thể chế ngành ngân hàng. Theo đó, nên xem xét sửa đổi hai bộ luật ngân hàng. Đồng thời, cần hoàn thành dứt điểm tái cơ cấu các tổ chức tín dụng yếu kém gắn với xử lý nợ xấu theo cơ chế thị trường.
Ngoài ra, nên thực hiện quyết liệt Đề án 1726 về tăng khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng, cũng như ban hành và thực hiện thành công chiến lược phát triển ngành ngân hàng đến 2025 và tầm nhìn 2030 (lấy nền tảng là công nghệ và con người). Hơn nữa, cần hướng tới ngân hàng trung ương cần độc lập hơn và hiện đại, tăng vai trò của bảo hiểm tiền gửi và thể chế ổn định tài chính – tiền tệ.
Điều quan trọng, theo đề xuất của giới chuyên gia, phải đẩy mạnh thực hiện Đề án thanh toán không dùng tiền mặt; xây dựng khuôn khổ pháp lý chấp nhận giao dịch số/điện tử, chữ ký/xác nhận điện tử…, phối hợp quản lý các loại tài sản ảo, tiền ảo (bitcoin, one-coin…).
Mặt khác, cơ quan quản lý nên sớm ban hành Thông tư quản lý rủi ro và qui định riêng về quản lý rủi ro công nghệ. Đồng thời, cần cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, nhất là thủ tục phê duyệt dự án đầu tư công nghệ của các tổ chức tín dụng…
Thế Vinh