Nhiều sức ép với nền kinh tế

Tại Tọa đàm công bố Báo cáo kinh tế vĩ mô quý IV và cả năm 2019 ngày 16/1, Ts. Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và Chính sách (VERP), đánh giá trong quý I/2020, tăng trưởng kinh tế đạt mức 6,33%, lạm phát khoảng 4,88%. Tính chung cả năm, tăng trưởng kinh tế đạt 6,48%, thấp hơn so với năm 2019.

Còn nhiều thách thức

Dự báo về tốc độ tăng trưởng cũng như tỷ lệ lạm phát trong năm 2020 theo kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội do Quốc hội mới ban hành, nhóm nghiên cứu của VEPR cho rằng những mục tiêu của năm 2020 là có thể đạt được.

Tuy nhiên, Việt Nam sẽ cần rất nhiều nỗ lực để đạt được mục tiêu tăng trưởng 6,8% và lạm phát dưới 4% do những bất ổn chính trị trên thế giới có ảnh hưởng không nhỏ đến kinh tế trong nước.

Ts. Nguyễn Đức Thành nhìn nhận còn nhiều vấn đề cần phải xem xét ngay từ các con số thống kế trong năm 2019. Trong năm 2020 còn tiềm ẩn nhiều rủi ro trong phát triển kinh tế như thị trường bất động sản, tài chính, tỷ lệ lạm phát..., nên nền kinh tế Việt Nam cần hết sức thận trọng với các chỉ số kinh tế bất lợi đang tạo nên sức ép lớn cho công tác điều hành.

Nhóm nghiên cứu của VERP cho rằng triển vọng kinh tế Việt Nam trong dài hạn sẽ phụ thuộc vào đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) với kết quả gỡ bỏ rào cản thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh và cổ phần hóa doanh nghiệp (DN) nhà nước. Hoạt động thương mại và đầu tư quốc tế được kỳ vọng sẽ khởi sắc sau việc ký kết các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP và EVFTA. Tuy nhiên, Việt Nam cũng cần phải thận trọng trong quan hệ thương mại quốc tế. Việc đối xử với các quốc gia trong thương mại quốc tế là một trong những vấn đề lớn của Việt Nam trong năm 2020.

Đánh giá về triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm nay, hầu hết các tổ chức quốc tế, các chuyên gia đều cho rằng vẫn còn những rủi ro. Tại Tọa đàm “Triển vọng kinh tế Việt Nam năm 2020” mới đây, ông Đặng Đức Anh, Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế xã hội quốc gia (NCIF) cũng đưa ra nhận định nền kinh tế Việt Nam tiềm ẩn một số rủi ro, thách thức như: động lực tăng trưởng từ khu vực chế biến, chế tạo đang có dấu hiệu chậm lại. Nguy cơ thiếu hụt nguồn cung lao động do cạnh tranh từ các nhà đầu tư nước ngoài; lĩnh vực sản xuất kinh doanh còn gặp nhiều rào cản, đặc biệt đối với DN nhỏ và vừa.

Bên cạnh đó là các thách thức cho nền kinh tế đến từ các yếu tố khác như xuất khẩu (XK) một số mặt hàng của Việt Nam đã đến ngưỡng và đang chịu tác động tiêu cực của xung đột thương mại. Rủi ro bị áp thuế quan cao đối với một số mặt hàng XK của Việt Nam.

Báo cáo mới nhất của HSBC cũng cho rằng năm 2020 sẽ vẫn có nhiều thách thức với kinh tế Việt Nam. HSBC tính toán rằng dù trong năm 2019, lạm phát tại Việt Nam đã xuống mức thấp nhất trong 3 năm, thế nhưng việc giá thịt lợn tăng chóng mặt trong thời gian gần đây đã khiến cho áp lực lạm phát tăng lên trong năm 2020.

Thực tế này không chỉ làm khó Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mà còn hạn chế nỗ lực cải tổ ngành y tế của Chính phủ Việt Nam. HSBC cho rằng lạm phát tại Việt Nam năm 2020 sẽ tăng 3,8% và NHNN sẽ phải hạ lãi suất trong quý III/2020.

Đồng thời, Việt Nam cũng sẽ không miễn nhiễm với việc tăng trưởng kinh tế toàn cầu suy giảm trong năm 2020. Gần đây có một số dấu hiệu cho thấy ngành sản xuất đang tăng trưởng chậm lại.

Tăng trưởng từ khu vực chế biến, chế tạo đang có dấu hiệu chậm lại

Tăng trưởng GDP ở mức nào?

Từ những phân tích trên, các chuyên gia đã đưa ra những con số tăng trưởng GDP khác nhau, tuy nhiên nhìn chung đều thấp hơn so với năm 2019.

Nhóm nghiên cứu VERP dự báo mức tăng trưởng kinh tế quý I/2020 sẽ ở mức 6,33%; quý II ở mức 6,27%; quý III ở mức 6,58%; quý IV ở mức 6,64% và tăng trưởng cả năm 2020 chỉ ở mức 6,48%. Tương tự, tỷ lệ lạm phát trong các quý năm 2020 tương ứng ở các mức 4,88%, 4,49%, 4,13% và 4,04%.

Còn HSBC cho rằng tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2020 sẽ giảm tốc xuống còn 6,6%.

Trong khi đó, ông Đặng Đức Anh đưa ra dự báo mức tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2020 ở kịch bản cơ sở là 7,01%, ở kịch bản thấp là 6,76%.

Tại kịch bản cơ sở, kinh tế thế giới tăng trưởng ở mức khá, tăng nhẹ so với năm 2019. Việt Nam tiếp tục tận dụng được cơ hội do xung đột thương mại trong gia tăng giá trị hàng XK và thu hút đầu tư; nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong hoàn thành kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2019- 2020; mặt bằng lãi suất, lạm phát ổn định; điều hành linh hoạt và kiểm soát tốt biến động tỷ giá.

Tại kịch bản thấp, kinh tế thế giới dự kiến tăng trưởng thấp hơn so với kịch bản cơ sở. Căng thẳng thương mại leo thang, các rào cản kỹ thuật gia tăng. Khu vực nông nghiệp chịu tác động tiêu cực do dịch bệnh và biến đổi khí hậu. Đầu tư nước ngoài và phát triển khu vực tư nhân không bù đắp được sự sụt giảm của khu vực chế biến chế tạo.

Từ những thách thức trên, các chuyên gia đưa ra khuyến nghị cần đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh một cách thực chất, hiệu quả hơn. Đồng thời, đẩy mạnh cơ cấu lại các ngành và nội ngành dựa vào lợi thế so sánh và tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ. Đặc biệt, Chính phủ, các bộ, ngành có giải pháp thúc đẩy phát triển một số ngành có sức lan tỏa lớn hoặc còn nhiều dư địa như công nghệ thông tin, viễn thông; sản xuất phần mềm, công nghiệp chế biến nông, lâm thủy sản, năng lượng, du lịch…

Ngoài ra, cần theo dõi chặt chẽ tình hình biến động kinh tế - địa chính trị thế giới để có những phản ứng ngắn hạn phù hợp; tìm kiếm khả năng mở rộng các thị trường cho hàng XK, đặc biệt là nông, thủy sản…

Thanh Hoa