Nâng tầm doanh nghiệp trước cơ hội từ EVFTA

Theo các chuyên gia, hiện các “đối thủ” trong khu vực như Trung Quốc, Thái Lan, Myanmar, Malaysia… chưa có FTA với Liên minh châu Âu (EU), nhưng điều đó không phải là mãi mãi vì họ cũng sẽ tiếp cận FTA với thị trường lớn này. Do vậy, DN Việt Nam phải nhanh chóng tận dụng và duy trì lợi thế càng sớm càng tốt.

Cơ hội mới

Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) được ký kết ngày 30/6/2019, là FTA thế hệ mới giữa Việt Nam và 28 nước thành viên EU có phạm vi cam kết rộng và mức độ cam kết cao nhất của Việt Nam từ trước tới nay. Hiện, Bộ Công Thương đang hoàn thiện tờ trình, dự kiến Quốc hội phê chuẩn EVFTA trong năm 2020.

Ông Phùng Văn Hùng, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, chia sẻ: “Ký được Hiệp định EVFTA là một chiến thắng, khẳng định vị thế của Việt Nam, vị thế bình đẳng với các đối tác châu Âu. Cơ hội mang lại từ hiệp định này là rất lớn, vì chúng ta sẽ làm ăn với thị trường gồm 28 quốc gia và 500 triệu dân, tổng GNP là 18.000 tỷ USD. DN Việt có cơ hội tiếp cận nền tri thức tiên tiến, nền khoa học công nghệ hiện đại, cơ hội để nâng cấp, đổi mới và hoàn thiện mình”.

Theo đó, hàng hóa Việt Nam xuất khẩu (XK) sang EU sẽ được giảm hơn 70% thuế quan với thời gian để xóa thuế nhập khẩu (NK) còn lại là 7 năm; 99% thuế quan đánh vào hàng hóa giao thương giữa hai phía sẽ được xóa bỏ.

Đối với hàng XK của EU, Việt Nam cam kết sẽ xóa bỏ thuế quan ngay khi Hiệp định có hiệu lực với 48,5% số dòng thuế (chiếm 64,5% kim ngạch NK). Tiếp đó, sau 7 năm, 91,8% số dòng thuế tương đương 97,1% kim ngạch XK từ EU được Việt Nam xóa bỏ thuế NK. Sau 10 năm, mức xóa bỏ thuế quan là khoảng 98,3% số dòng thuế (chiếm 99,8% kim ngạch NK). Đối với khoảng 1,7% số dòng thuế còn lại của EU, Việt Nam áp dụng lộ trình xóa bỏ thuế NK dài hơn 10 năm hoặc áp dụng hạn ngạch thuế quan theo cam kết Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).

Trong khi đó, gần 100% kim ngạch XK của Việt Nam sang EU sẽ được xóa bỏ thuế NK sau một lộ trình ngắn. Cho đến nay, đây là mức cam kết cao nhất mà một đối tác dành cho Việt Nam trong các FTA đã được ký kết. Lợi ích này đặc biệt có ý nghĩa khi EU liên tục là một trong hai thị trường XK lớn nhất của Việt Nam thời gian qua.

Không chỉ có XK mà ở chiều ngược lại, DN Việt Nam cũng có cơ hội lớn trong NK để tiếp cận, mua bán nguồn hàng hóa có chất lượng tốt với mức giá phù hợp từ EU như: các sản phẩm về máy cắt, máy chế tạo dùng trong chế biến và sản xuất công nghiệp… Lợi ích này không chỉ giúp các thương nhân Việt Nam được nhập hàng từ nguồn gốc đảm bảo mà còn làm tăng mẫu mã, chất lượng sản phẩm của DN.

Bên cạnh đó, với việc thực thi từ các cam kết kèm theo, các vấn đề về cải cách thể chế, chính sách pháp luật, môi trường kinh doanh cũng có những thay đổi rõ rệt. Đặc biệt về các nguyên tắc trong phát triển thương mại được đẩy lên một tầm cao mới. Qua đó cho thấy Việt Nam sẽ là nước chiếm ưu thế hơn về sức mạnh thu hút đầu tư trong thời gian tới.

Đứng dưới góc độ cộng đồng DN, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết độ mở của nền kinh tế Việt Nam hiện nay rất lớn, EVFTA có những quy định rất chặt chẽ về chất lượng sản phẩm, nguyên tắc về tự do và công bằng thương mại, hai bên còn có tầm nhìn chung về phát triển bền vững. Trong khi đó, Việt Nam đang hướng tới một thế hệ DN có chất lượng hơn, có công nghệ cao hơn, có giá trị gia tăng lớn hơn, thân thiện với môi trường hơn. Do đó, EVFTA là cơ hội để các DN Việt bước vào thị trường EU.

Để tận dụng cơ hội từ EVFTA, các DN cần liên kết với nhau

Chuẩn bị tốt cho thị trường EU

Tuy nhiên, việc ký kết EVFTA mới chỉ là bước khởi đầu, các DN cần phải nỗ lực để tận dụng hiệu quả các lợi ích của Hiệp định, như các DN Việt lớn lên phải nâng cấp trình độ quản trị DN, nâng cao việc đầu tư máy móc thiết bị công nghệ phục vụ sản xuất, kinh doanh.

Ngoài ra, để hàng hóa Việt vào thị trường EU cũng có nhiều thách thức như: Quy tắc xuất xứ hàng hóa; rào cản kỹ thuật; an toàn vệ sinh dịch tễ và các chi phí tuân thủ (lao động và môi trường…).

Ông Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội DN vừa và nhỏ, cho rằng thách thức lớn nhất hiện tại của DN Việt là khả năng hợp tác với nhau để khai thác tốt thị trường.

“Điểm yếu của DN Việt là không hợp tác được với nhau. Muốn hợp tác với nhau, các DN phải luôn luôn tự cường và liêm khiết. Để làm vậy, đầu tiên phải tôn trọng và cam kết thương hiệu, hàng hóa, giữa các DN với nhau và với bạn hàng. Về chính sách nhà nước, tôi kiến nghị Nhà nước tập trung vào tài chính ở khu vực đổi mới sáng tạo. Bởi muốn đổi mới sáng tạo mà không có tài chính thì không thể làm được”, ông Nam chia sẻ.

Nhận định cơ hội và thách thức từ EVFTA, ông Nguyễn Khắc Tâm, Giám đốc công ty May mặc XK Hải Phòng, cho rằng mở cửa thị trường Việt Nam cho hàng hóa, dịch vụ từ EU đồng nghĩa với việc DN Việt Nam sẽ phải cạnh tranh khó khăn hơn ngay tại “sân nhà”. Đây sẽ là một thách thức lớn, vì các DN EU có lợi thế hơn hẳn về năng lực cạnh tranh, kinh nghiệm thị trường cũng như khả năng tận dụng các FTA. Do vậy, Chính phủ mở cửa thu hút đầu tư nhưng cần có lộ trình phù hợp, đặc biệt đối với những nhóm sản phẩm nhạy cảm như thực phẩm và mặt hàng tiêu dùng.

Trước những khó khăn trên, cộng đồng DN kiến nghị rất cần sự hỗ trợ về cơ chế, chính sách để DN đổi mới sản xuất kinh doanh, đầu tư công nghệ và đặc biệt là đào tạo nâng cao chất lượng lao động…

“Thị trường đã thông nhưng cần thoáng về thể chế để nâng cấp DN, vì năng lực quản trị của DN Việt hiện rất yếu. Để đáp ứng được vấn đề này cần phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao nhằm tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức”, ông Vũ Tiến Lộc nói.

Hoàng Hà