Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Nguyễn Chí Dũng phân tích, năm 2021 tuy gặp nhiều khó khăn, đặc biệt trong quý II và quý III, nhưng Việt Nam đặt mức phấn đấu quý IV cao nhất để cả năm đạt tăng trưởng từ 3-3,5%. Như vậy, GDP trong quý IV phải tăng 8,84% mới đạt mục tiêu tăng trưởng.
Theo nhận định của TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung Ương, mục tiêu tăng trưởng kinh tế đặt ra quá cao vô hình tạo ra nhiều áp lực cho các nhà làm chính sách, các nhà lãnh đạo.
Nhiều doanh nghiệp đang thiếu hụt nguồn lao động trong cao điểm sản xuất cuối năm. Ảnh Int |
“Tôi cho rằng việc đạt được tăng trưởng tới 8,84% quý IV là khó, nhất là trong bối cảnh mùa sản xuất cao điểm cuối năm đã đến. Bên cạnh đó, không phải tất cả doanh nghiệp đều có thể đáp ứng đủ điều kiện để mở lại sản xuất, kinh doanh và một lượng lao động không nhỏ lại chuyển về quê... Nếu không có thay đổi đột biến, đột phá thực sự bằng chương trình phục hồi và tăng tốc phát triển, thì khó đạt mục tiêu đặt ra cho năm nay”, ông Cung nói.
Ông cho rằng, nguyên nhân là kinh tế thị trường của nước ta phát triển quá chậm, kéo theo việc phân bố nguồn lực cũng không thúc đẩy nhanh được. Đặc biệt, các vùng động lực tăng trưởng kinh tế gồm: cơ cấu kinh tế, lao động, phân bổ nguồn lực vốn đã bị xói mòn, nay lại thiệt hại nghiêm trọng.
Ở các nước phát triển, tốc độ tăng GDP giảm, thậm chí âm, nhưng thu nhập của người dân không giảm, và thu nhập khả dụng tăng. Vì vậy, khi dịch kết thúc hay được kiểm soát thì cầu bùng nổ. Việt Nam hoàn toàn khác vì nền kinh tế của chúng ta đang bị suy yếu cả bên cung và bên cầu, không thể phục hồi nhanh và cao khi mà hàng triệu lao động mất việc làm, mất thu nhập và đã tiêu đi phần lớn, thậm chí tiêu hết tiền tiết kiệm. Cùng với đó, một số ngành dịch vụ đã tê liệt 2 năm liên tiếp.
Đưa ra giải pháp, ông Cung cho rằng, đã đến lúc chúng ta phải thay đổi, phải làm thế nào để có giải pháp đủ mạnh, thay đổi đủ lớn để cải thiện tăng trưởng. Đầu tiên tư duy kinh tế thị trường cần được thay đổi. Không thể phát triển kinh tế thị trường theo tư duy hành chính giấy tờ như chúng ta đã và đang làm như hiện nay.
"Giải pháp trước mắt là tăng cầu. Vậy tăng thế nào? Có hai vấn đề tôi muốn nói ở đây là tiền tệ và tài khoá. Hiện năng lực của ta tốt hơn rất nhiều so với 10 năm trước. Dư địa còn nhiều nhưng chi tiêu quá thấp. Cần sử dụng công cụ tài khoá, tôi đề nghị tăng bội chi ngân sách lên từ 8-10%", ông Cung nói.
Ông Cung cho rằng, cần thay đổi cách thức triển khai, cần chấp nhận một số sai sót để đạt mục tiêu. Hiện Việt Nam lo sai sót quá nhiều mà không quan tâm đến mục tiêu đã đặt ra. Đối tượng đáng không được hưởng hỗ trợ thì vẫn hỗ trợ, đối tượng bần cùng, khó khăn thì đôi khi vẫn bị bỏ sót. Nếu chúng ta cứ làm theo quy định, tiến theo quy trình mà không hướng đến mục tiêu thì nền kinh tế và doanh nghiệp sẽ khó hồi phục.
Trao đổi tại buổi Tọa đàm “Động lực kích thích kinh tế tăng trưởng và doanh nghiệp phục hồi sau dịch” sáng 21/10, TS.Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cũng tỏ ra lo ngại: “Có đến 85% doanh nghiệp Việt bị tác động tiêu cực nặng. Liệu có đứng dậy được khi chúng ta mở cửa trở lại không?” ông Thiên đặt câu hỏi.
Theo ông, hiện Chính phủ đang triển khai hàng loạt các giải pháp như hỗ trợ cứu doanh nghiệp về thuế, phí, giảm áp lực gánh nặng tài chính, giúp cứu trợ dân… nhưng lại có một số vấn đề đáng bàn như doanh nghiệp khó tiếp cận các gói hỗ trợ này…
Chẳng hạn, chính sách hỗ trợ người sử dụng lao động vay vốn để trả lương ngừng việc, trả lương phục hồi sản xuất dù đã gỡ bỏ bớt rào cản, nhưng vẫn còn chưa phù hợp với doanh nghiệp nhỏ. Ví dụ như tại Khánh Hòa có 30 doanh nghiệp có nhu cầu vay vốn, nhưng 21 doanh nghiệp không đủ điều kiện vay do nguyên nhân doanh nghiệp không đóng BHXH cho người lao động vì quy mô quá nhỏ.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, nền kinh tế thị trường phải gắn với lưu thông, vì thế mọi giải pháp đều phải giải tỏa cho lưu thông. Lưu thông hàng hóa, lưu thông vốn, lưu thông lao động... Cần phải thẳng thắn bàn đến việc nền kinh tế đang yếu kém như thế nào, suy yếu ra sao để tìm giải pháp tháo gỡ. Cần phải nhận diện vấn đề gì là huyết mạch để tập trung tháo gỡ.
Kinh tế Việt Nam hiện đang suy yếu khá trầm trọng. Vì thế đây là thời điểm quyết liệt để các nhà hoạch định chính sách đưa ra những giải pháp mạnh hơn, nếu không nền kinh tế sẽ gặp nhiều cam go.
Thanh Hoa