Theo Tổng cục Thuế, mục tiêu đặt ra là đến cuối năm 2017 sẽ có 90% số hồ sơ hoàn thuế được thực hiện bằng phương thức điện tử. Khi đó, 90% số DN ngồi nhà cũng sẽ được hoàn thuế, không phải mất thời gian, công sức đến cơ quan thuế, giảm được việc tiếp xúc giữa công chức thuế và người nộp thuế, qua đó cũng giảm được tiêu cực trong hoàn thuế.
Bà Lê Thị Duyên Hải, Vụ trưởng Vụ Kê khai kế toán thuế (Tổng cục Thuế) cho rằng việc đi lại nhiều lần, cộng với thời gian chờ đợi có khi khá lâu trong trường hợp có nhiều người cùng đến cơ quan thuế để giải quyết thủ tục hành chính thuế, khiến DN cảm thấy bị ức chế nên có lúc, có nơi than phiền.
Đối mặt đánh giá rủi ro
Có thể thấy chuyện khổ sở khi làm hồ sơ hoàn thuế đến giờ vẫn là vấn đề mà DN than phiền về ngành thuế nhất hiện nay. Tuy nhiên, như lý giải của ông Nguyễn Nam Bình, Phó Cục trưởng Cục Thuế Tp.HCM, do tiền hoàn thuế được lấy từ ngân sách nhà nước nên phải rất thận trọng và theo quy chế đánh giá rủi ro.
Để minh chứng cho việc chậm hoàn thuế đối với một số DN, ông Bình cho biết qua thanh, kiểm tra, mới đây Cục Thuế Tp.HCM đã phát hiện 17 DN khi mua hoá đơn đầu vào là những DN bỏ trốn, sử dụng hoá đơn bất hợp pháp.
Ông Bình dẫn ra trường hợp điển hình như công ty TNHH TM-DV thép Khương Mai để giải thích vì sao thủ tục hoàn thuế với một số DN còn chậm. Thực chất là bởi DN này nằm trong đối tượng thuộc dạng rủi ro cao vì qua kiểm tra có đến hơn trên 70% hoá đơn đầu vào được mua của các DN bỏ địa chỉ thuế.
Lấn cấn hoàn thuế cho doanh nghiệp
Tuy nhiên, ông Đinh Công Khương, Chủ tịch Hội đồng thành viên công ty thép Khương Mai, cho rằng thông tin trên là chưa hoàn toàn chính xác. Thực ra, có hóa đơn của DN bỏ trốn nhưng không nhiều như phía cục thuế đã nói. Hơn nữa, cơ quan thuế đã không tuân thủ đúng quy định về thời gian kiểm tra, khi hết thời gian kiểm còn đòi kiểm tra kho nữa thì không thể chấp nhận được.
Riêng về thủ tục hoàn thế, theo ông Khương, đã rất nhiêu khê. Khi công ty xin hoàn thuế, mặc dù các cơ quan quản lý có kết nối mạng để nắm dữ liệu nhưng vẫn bắt công ty phải xin giấy xác nhận về số lượng hàng xuất tại cửa khẩu. Một bộ hồ sơ đơn giản cũng mất ba tháng mới hoàn thuế được. Lẽ dĩ nhiên, theo ông Khương, trong quá trình hoạt động, DN không tránh khỏi sai sót nhưng phần tuyên truyền, hỗ trợ DN của cơ quan thuế, hải quan ở Tp.HCM còn hạn chế nên cần xem xét lại vấn đề này.
Bất nhất hoàn thuế?
Trước đây, công ty thép Khương Mai vừa xuất khẩu vừa bán nội địa, nhưng trước việc hoàn thuế trần ai quá nên đã ngưng xuất khẩu, bởi lợi nhuận thấp, chỉ khoảng 3%, trong khi phần nằm lại trong thuế là 7-8%.
Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi cho biết có mở nhà máy đường ở An Khê (Gia Lai), từng kê khai khấu trừ và hoàn thuế ở Quảng Ngãi. Đến nay, số thuế hoàn đã lên đến cả trăm tỷ đồng nhưng Cục Thuế tỉnh Quảng Ngãi nói không biết có hoàn thuế được hay không.
Công ty này thắc mắc cơ quan thuế nhiều tháng nay nhưng chưa có câu trả lời thỏa đáng khi giữa cục thuế địa phương và Tổng cục Thuế còn có bất nhất trong các quy định về hoàn thuế hiện nay.
Dưới quan điểm của mình, bà Mã Thị Thanh, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN tỉnh Sóc Trăng, cho rằng việc thực hiện hoàn thuế vẫn còn nhiều bất cập. Có trường hợp DN tại Sóc Trăng thuộc diện hoàn thuế trước kiểm tra sau nhưng lại bị chuyển sang kiểm tra trước hoàn sau và không được hoàn khiến DN thiệt hại trên 40 tỷ đồng hoàn thuế. Hiện nay, mới chỉ có quy định phạt DN chậm nộp thuế mà chưa có quy định xử lý cơ quan thuế chậm trễ khi thực hiện hoàn thuế cho DN.
Trước việc nhiều doanh nghiệp (DN) vẫn than phiền gặp rất nhiều vướng mắc trong thủ tục hoàn thuế, trao đổi với Thời báo Kinh Doanh, ông Cao Anh Tuấn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, cho biết là chính sách thuế đã rõ ràng, nhưng việc thực hiện cần phải xem xét ở hai vấn đề.
Vấn đề thứ nhất là làm thủ tục hồ sơ hoàn thuế của DN và việc thực hiện của DN như mua bán hoá đơn đầu vào có đúng hay không, thực tế có hoàn không và có xuất khẩu hay không.
Vấn đề thứ hai là việc thực hiện của công chức thuế. Trong việc này, đối với DN là quyền lợi của họ, nhưng đối với Nhà nước, việc chi hoàn thuế là chi từ ngân sách thì cũng phải được kiểm soát chặt chẽ.
Đơn cử như trong việc đối thoại giữa DN với ngành thuế, theo ông Cao Anh Tuấn, một số DN phản ánh rằng việc hoàn thuế chậm, khó khăn. Thế nhưng, ngược lại, như trường hợp 17 DN ở Tp.HCM khi mua hoá đơn đầu vào là những DN bỏ trốn, sử dụng hoá đơn bất hợp pháp.
Điều đó cho thấy cũng cần lên án những DN làm ăn không chân chính để làm sao tạo môi trường bình đẳng trong việc thực hiện pháp luật thuế.
Thế Vinh