Xung quanh việc các doanh nghiệp (DN) xuất nhập khẩu ngoại tỉnh từ 1/7/2021 sẽ phải trả phí gấp đôi so với với DN tại Tp.HCM khi sử dụng kết cấu hạ tầng trong khu vực cửa khẩu cảng biển ở Tp.HCM, bà Huỳnh Thị Mỹ Nương, Tổng giám đốc Công ty Đào tạo Lãnh đạo và Dịch vụ Phát triển bền vững (SDLT), băn khoăn về tính hiệu quả của chính sách này, nhất là về môi trường cạnh tranh giữa DN trong và ngoài Tp.HCM cũng như việc làm gia tăng chi phí logistics cho DN.
Thêm 2 mối lo vào 'gánh nặng'
Không những vậy, theo bà Nương, do tác động kéo dài của dịch Covid-19 nên các DN đang gặp khó khăn về tài chính, các chuỗi cung ứng gặp vấn đề, nếu tăng phí hạ tầng cảng biển trong thời điểm này thì càng khó khăn thêm cho DN tồn tại, phục hồi, phát triển trong dịch và sau dịch Covid-19.
Tăng phí hạ tầng, dịch vụ cảng biển trong lúc này sẽ làm tăng thêm mối lo cho các DN xuất nhập khẩu. |
“Cho nên, tôi nghĩ rằng trong lúc này, chính quyền Tp.HCM nên xem xét lại chính sách tăng phí hạ tầng cảng biển đối với các DN xuất nhập khẩu bên ngoài Tp.HCM”, bà Nương nói.
Cần nhắc lại, hồi tháng 4 vừa qua, Hội xuất nhập khẩu tỉnh Bình Dương cũng đã có văn bản kiến nghị Tp.HCM nên áp dụng một mức phí đối với hàng hóa xuất nhập khẩu nhằm đảm bảo sự bình đẳng.
Nhiều ý kiến cho rằng, chủ trương tăng phí kết cấu hạ tầng cảng biển ở Tp.HCM nên có lộ trình phù hợp để tăng nguồn ngân sách nhằm giải quyết các vấn đề về ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, chất lượng dịch vụ cảng biển.
"Việc tăng phí phải cân nhắc thời điểm hợp lý hơn chứ không phải như trong lúc này, nhất là khi các DN xuất khẩu đang đối mặt với mức tăng giá cước vận tải biển quá lớn", một chuyên gia nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, Hiệp hội Đại lý và Môi giới hàng hải VN (VISABA) mới đây lại có kiến nghị điều chỉnh khung giá dịch vụ bốc dỡ container khu vực các cảng biển khu vực 1 (không bao gồm khu vực cảng Lạch Huyện) tăng 10% mỗi năm trong 3 năm liên tục từ ngày 1/7/2021.
Hiệp hội này cũng đề xuất với các cảng biển nước sâu Lạch Huyện và Cái Mép - Thị Vải thì phí xếp dỡ container tăng ít nhất 20% so với mức tối thiểu đã được quy định tại Thông tư 54 từ ngày 1/7/2021 và lộ trình tăng 10% cho 3 năm sau đến 2023.
Theo ông Nhữ Đình Thiện, Phó tổng thư ký VISABA, việc tăng phí xếp dỡ cảng biển trong lúc này không ảnh hưởng đến chi phí của DN xuất, nhập khẩu hàng hóa qua cảng biển, vì giá bốc xếp tính luôn trong cước vận tải mà chính hãng tàu thu từ DN rất cao từ trước đến nay.
Tuy vậy, vẫn có nhiều ý kiến hồ nghi về tính khả thi của kiến nghị nêu trên, bởi không có gì đảm bảo khi tăng giá dịch vụ cảng biển thì các hãng tàu sẽ không tăng thêm phí. Và nếu không có giải pháp khống chế được việc tăng phí vô tội vạ từ các hãng tàu thì hàng hoá của các DN xuất nhập khẩu lại chịu thêm phí, càng ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của DN.
Cần có lộ trình thích hợp
Ở góc độ DN xuất khẩu (XK) hạt điều, bà Nguyễn Hương, Giám đốc kinh doanh của Công ty TNHH Hạt Điều Vàng chia sẻ, điều mong muốn của các DN XK nông sản trong thời điểm hiện nay là giảm được chi phí logistics, nhất là các chi phí liên quan đến vận tải biển đang quá cao đã ảnh hưởng đến các hợp đồng XK của DN.
Theo lưu ý của bà Hương, trong bối cảnh hiện tại, nếu chi phí liên quan đến vận tải biển được kéo giảm thì sức cạnh tranh của DN XK mới được tăng lên và có thêm cơ hội cho các đơn hàng XK mới.
Giới chuyên gia cho rằng, việc tăng phí bốc dỡ container cũng nên có lộ trình thích hợp chứ không thể áp dụng vào thời điểm mà các DN xuất nhập khẩu gặp khó khăn về mặt chi phí như hiện nay.
Để giảm được chi phí bốc dỡ, Bộ Công Thương nhấn mạnh đầu tư hệ thống cảng biển phải được quy hoạch và đầu tư đồng bộ, có thể kết nối trực tiếp với vận tải đường biển, đường sắt, đường sông, đường bộ nhằm giúp giảm bớt chi phí về vận tải.
Đặc biệt là có sự kết hợp tốt giữa các phương thức vận tải khác nhau (tập trung vào 3 khu vực cảng cửa ngõ trọng điểm: Lạch Huyện, Tiên Sa, Cái Mép-Thị Vải) và lập kế hoạch di dời các cảng biển nằm sâu trong sông để giảm chi phí hoa tiêu và phí luồng lạch.
Ngoài ra, theo Bộ Công Thương, nên có chính sách khuyến khích và hỗ trợ DN đầu tư nâng cấp trang thiết bị công nghệ bốc dỡ, nâng cao năng lực bốc dỡ để giảm thời gian quay vòng của tàu, tiết kiệm chi phí lưu kho bãi và cảng phí.
Có thể nói, khi mà các DN xuất nhập khẩu đang muốn kéo giảm chi phí vận tải biển để nâng sức cạnh tranh cho hàng hoá thì những chính sách hay đề xuất làm tăng chi phí sẽ khó nhận được cái “gật đầu” từ phía DN. Đây là điều mà các nhà hoạch định chính sách lưu tâm, đừng để DN phải gánh thêm mối lo với chi phí hạ tầng, dịch vụ cảng biển và vận tải biển.
Thế Vinh