Dẫn ra báo cáo của đại học Fullbright trước đó, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhận định, thời gian tới FDI có duy trì được hay không thì rất khó đoán định. Bởi lẽ, theo nhiều nghiên cứu, khảo sát, vốn FDI đổ vào Việt Nam là bởi các nhà đầu tư có chi phí rẻ.
Hơn nữa, "trong tương lai, những điều này sẽ không còn nữa. Đất đai hết rồi, nhân công cũng không còn rẻ nữa, lại thêm câu chuyện TPP, liệu nguồn vốn FDI có còn đổ nhiều vào Việt Nam, trở thành 1 trong những động lực của Việt Nam nữa hay không”, ông Tuấn cho biết.
Nhiều doanh nghiệp tư nhân không muốn lớn
Đáng chú ý, ông Tuấn đánh giá, bức tranh kinh tế doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam vẫn đáng ngại bởi quy mô của doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đang ngày càng nhỏ đi, hoạt động không hiệu quả.
Cụ thể, nếu như lao động bình quân 1 doanh nghiệp năm 2009 là hơn 40 người thì đến năm 2015 chỉ còn 26 người; Cũng theo khảo sát, 58% doanh nghiệp tư nhân không có thu nhập để nộp thuế.
Các chỉ số khác cũng đang rất đáng ngại, như là việc xuất khẩu dù tăng trưởng nhanh, nhưng xuất đi được 10 đồng thì 8 đồng thuộc khu vực có vốn nước ngoài, chỉ có 2 đồng thuộc doanh nghiệp nội, trong khi 4 năm trước tỷ lệ này là 50/50.
"Điều tra của chúng tôi còn chỉ rõ, tỷ lệ tiếp cận nguồn vốn ngân hàng của DNTN chỉ chiếm được 30%, trong khi các DN khác tiếp cận lên tới 70%. Nhà nước đang dành nhiều ưu đãi cho các DN lớn. Chúng tôi cho rằng phải tháo gỡ các cản trở cho DNTN đang gặp phải để họ có cơ hội kinh doanh và có lãi”. – ông Tuấn cho biết.
Vì vậy ông Tuấn cho rằng, để DN này hoạt động hiệu quả cơ quan quản lý cần đảm bảo quyền kinh doanh công bằng. Bởi hiện tại chính sách ban hành ra đang chỉ dành cho các ông lớn mà các DN nhỏ khó tiếp cận. Nếu không có các DN nhỏ thì sao có các DN lớn. Nếu cứ tập trung vào DN lớn thì tạo sức ép lên DN nhỏ, tạo cho họ không có động lực phát triển.
Ngoài ra, ông Tuấn cho biết thêm, trong khi DN nhỏ còn gặp nhiều khó khăn thì DN lớn cũng đang gặp phải nhiều bất lợi về thủ tục hành chính mà nhà nước cần gỡ bỏ các rào cản cho các DN. Bởi dường như DN càng lớn thì thủ tục hành chính càng nhiều. Các điều tra gần đây cho thấy, các DN lớn phải đón đoàn thanh tra kiểm tra càng nhiều bởi xu hướng các cơ quan hành pháp cứ nghĩ những DN lớn sẽ có nhiều sai phạm. Do vậy sẽ làm nhiều DN không muốn làm DN lớn.
Bên cạnh đó, theo ông Tuấn, cũng cần cơ cấu, định vị lại từng DN để cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường. DNNN, DNTN nên có sân chơi để chứng tỏ lại vị thế của mình.
Đồng quan điểm với ông Tuấn, ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý Trung Ương (CIEM), nhận định, đúng là có nhiều ý kiến cho rằng có sự tồn tại không công bằng giữa DN nhỏ và DN lớn và ngược lại. Mà trong đó rào cản về pháp lý cho doanh nghiệp đã làm nên thách thức trên và từ phía nhà nước chắc chắn phải khắc phục điều đó là quan trọng.
Ông Phan Đức Hiếu cho biết, cần tạo ra một sân chơi bình đẳng với mọi người chơi, không kể tên gọi DN nước ngoài, DN tư nhân hay DN Nhà nước.
“Chúng ta đang cố gắng loại bỏ càng nhiều càng tốt DN Nhà nước tham gia vào sân chơi này. Nhà nước sẽ cố gắng loại bỏ những DN vốn Nhà nước, tuy nhiên, bản thân những DN phải chủ động nâng cao năng lực cạnh tranh, cập nhật xu thế để tồn tại và phát triển vì nhà nước sẽ không tạo ra sân chơi thứ ba. Do đó, đấu tranh hay hợp tác Nhà nước không thể quyết định, đây sẽ là thách thức cho cả nhà nước và doanh nghiệp”. – ông Hiếu nói.
Lê Thuý