Ngày 8/10, tại hội thảo 'Sắp bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì?', chuyên gia Quách Chánh Đại Thanh Tâm, CEO Công ty Tapro cho biết, việc chuyển đổi lên doanh nghiệp giúp hộ kinh doanh nâng uy tín, dễ tiếp cận vốn, tuân thủ pháp luật và minh bạch tài chính, đồng thời được hưởng các chính sách hỗ trợ của Nhà nước.
Tuy vậy, trong quá trình tư vấn, ông Tâm chia sẻ có nhiều hộ dù lợi nhuận cao nhưng luôn lo lắng, thậm chí tới "mất ngủ", vì chưa minh bạch, sổ sách không chuẩn.
Từ kinh nghiệm tư vấn, ông chỉ ra 5 nhóm rào cản lớn với hộ kinh doanh hiện nay, đó là tâm lý và thói quen sợ thuế, ngại thay đổi, quản lý kiểu gia đình; chi phí và thủ tục phức tạp, tốn kém; chưa hiểu rõ quy định kế toán - thuế; quản trị và nhân sự (thiếu kỹ năng quản lý bài bản); vốn và thị trường (khó minh bạch tài chính để vay vốn, áp lực cạnh tranh lớn); chính sách và hỗ trợ (chưa thực sự hiệu quả, thiếu tư vấn đồng hành).
 |
|
Ngành thuế khẳng định quy định sẽ sát với thực tế, làm sao cho hộ kinh doanh có lãi thì nộp thuế, còn nếu kinh doanh không hiệu quả thì không phải nộp... |
Chị Đặng Thị Hồng Khánh, hộ kinh doanh mặt hàng cà phê Cao Đạt tại Linh Xuân, phường Thủ Đức (TP.HCM), cho biết trong quá trình kinh doanh, có nhiều hàng hóa, chị nhập từ nguồn gia đình.
"Với những khách hàng mua cà phê hạt có thể kê khai đầu vào - đầu ra, nhưng với phần hàng hóa nhập từ nguồn gia đình thì sao?", chị Khánh nêu câu hỏi. Hộ kinh doanh này cũng băn khoăn: khi chuyển đổi sang kê khai thì sổ sách chứng từ ra sao, làm thế nào để lập hóa đơn điện tử để xuất được hóa đơn cả doanh thu sỉ, lẻ và cả phần hư hao, bị thiếu hụt. Trong quá trình thực hiện nếu gặp vướng mắc thì gặp ai, cơ quan nào để xin hướng dẫn?
Từ góc nhìn chính quyền địa phương, ông Nguyễn Xuân Thành, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, phó chủ tịch UBND phường An Đông (TP.HCM), cho biết phường An Đông có 3.902 hộ kinh doanh, đóng góp khoảng 26% tổng thu thuế của phường trong năm vừa qua, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương.
Trong quá trình trao đổi, nhiều thương nhân cũng bày tỏ các lo ngại, nổi bật về thủ tục, ghi chép, kế toán, hóa đơn điện tử, chữ ký số, việc nộp thuế và lưu trữ hồ sơ.
Nhiều người cũng băn khoăn không biết đến ngày 31/12/2025 sẽ kê khai hàng tồn kho ra sao, hay lo lắng về chi phí chuyển đổi và vận hành sau này. Ngoài ra, việc chuyển đổi số cũng gặp trở ngại do đặc thù của các hộ kinh doanh có chủ hộ lớn tuổi, có nơi "cha truyền con nối", nhưng cũng có nơi thế hệ sau không tiếp tục kế nghiệp (hộ dược liệu, ăn uống…).
Song song đó là áp lực về lộ trình thực hiện và nguy cơ bị xử phạt thuế (do chậm nộp tờ khai, sai sót, không lưu trữ đủ hóa đơn…).
Ông Nguyễn Xuân Thành cho biết "bắt đầu thực hiện sẽ rất khó", nhưng có hộ kinh doanh nhìn nhận nếu làm được rồi thì thấy thuận lợi, giúp hướng đến phát triển bền vững.
Từng là hộ kinh doanh nhỏ hoạt động hơn 8 năm tại phường An Đông, TP.HCM, anh Nguyễn Ngọc Vinh - giám đốc Công ty Thiên Ân, đã quyết định chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp cách đây khoảng nửa năm.
Anh Vinh cho biết, giai đoạn đầu là quãng thời gian khó khăn nhất. "Bước đầu, mình bỡ ngỡ lắm! Về sổ sách, kê khai thuế, làm hóa đơn điện tử… đều mới mẻ. Công nghệ thông tin, mình chưa nắm hết, nên tháng đầu tiên cũng có sai sót", anh kể. Tuy nhiên, nhờ sự hướng dẫn tận tình của cơ quan thuế, cùng với nỗ lực tìm hiểu và học hỏi, doanh nghiệp của anh dần bắt nhịp.
"Đến tháng thứ hai, thứ ba thì mình quen dần, nắm được quy trình kê khai, biết sử dụng các phần mềm hóa đơn điện tử. Mình còn hướng dẫn lại cho nhân viên kế toán để mọi thứ đi vào ổn định", anh chia sẻ thêm.
Sau hơn nửa năm chuyển đổi, anh Vinh nhìn nhận lợi ích lớn nhất là sự minh bạch và uy tín. "Khi còn là hộ kinh doanh, nhiều đối tác ngần ngại hợp tác. Còn bây giờ, khi trở thành doanh nghiệp, mình có đủ chứng từ, có mã số thuế, nên dễ dàng tiếp cận đối tác và mở rộng quy mô kinh doanh", anh nói.
Chia sẻ những băn khoăn, lo lắng của các tiểu thương và hộ kinh doanh, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính), cho biết hộ kinh doanh không nên nghĩ rằng việc xuất hóa đơn làm tăng chi phí vì hiện nay vào các cửa hàng tiện lợi, siêu thị nhỏ thì dù mua cây kim, sợi chỉ, cái bật lửa họ cũng xuất hóa đơn.
Việc này cũng rất thuận lợi vì chứng từ in ra từ máy POS cũng thành hóa đơn rồi nên không tốn bao nhiêu chi phí. Xuất hóa đơn khi bán hàng hóa không chỉ ở góc độ thuế, mà còn ở cả góc độ nguồn gốc sản phẩm.
Bên cạnh đó, lãnh đạo ngành thuế khẳng định cơ quan thuế sẽ sẽ khảo sát để làm sao cho hộ kinh doanh có lãi thì nộp thuế, còn nếu kinh doanh không hiệu quả thì không phải nộp, đặc biệt là các hộ kinh doanh rau củ quả không phải mặt hàng lưu cữu do vậy tỷ lệ hư hỏng nhất định.
Với câu hỏi cơ quan thuế có xử phạt khi thực hiện sai hay không, ông Sơn cho biết suốt thời gian qua, cơ quan thuế đã "chạy đua" tuyên truyền, phổ biến quy định để hộ kinh doanh hiểu, để khi thực hiện không xảy ra vướng mắc để bị xử phạt.
"Chúng tôi cũng mong muốn chính quyền địa phương vào cuộc để hỗ trợ hộ kinh doanh trong giai đoạn đầu. Ban chính sách, Ban pháp chế của Cục thuế cũng sẽ vào cuộc để hạn chế tối đa việc sai phạm và bị xử phạt, mong bà con yên tâm", ông Sơn khẳng định.
Thanh Hoa
