Nông nghiệp Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới, phát triển theo chiều sâu với quy mô lớn hơn, để hội nhập kinh tế quốc tế. Điều đó đặt ra yêu cầu về ứng dụng công nghệ cao (CNC) nhằm tăng hiệu quả, khả năng cạnh tranh, chất lượng sản phẩm và đáp ứng nhu cầu ngày một đa dạng của người tiêu dùng.
Mang lại giá trị gia tăng cao
Nhấn mạnh về tầm quan trọng của nông nghiệp CNC, ông Trần Văn Tùng - Thứ trưởng Bộ KH&CN, cho rằng nông nghiệp Việt Nam luôn giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế, góp phần xóa đói giảm nghèo, bảo đảm an ninh lương thực, góp phần ổn định chính trị xã hội. Việt Nam trở thành một trong những quốc gia đứng đầu về XK một số nông sản. Việc tạo chuỗi giá trị nông sản bền vững, nâng cao vị thế nông sản Việt Nam trên thị trường thế giới, đẩy mạnh ứng dụng KH-CN trong sản xuất, chế biến nông sản là việc rất quan trọng.
Trong bối cảnh hiện nay, áp dụng CNC, kỹ thuật mới được coi là khâu then chốt, góp phần đạt năng suất cao, chất lượng tốt, sạch - an toàn mà giá cả hợp lý, bảo đảm sự phát triển bền vững cho nền nông nghiệp trong nước.
Chia sẻ về tính hiệu quả của việc ứng dụng CNC trong sản xuất, Ks. Lê Văn Cường - Giám đốc công ty TNHH Đà Lạt GAP, cho biết công ty đã và đang ứng dụng CNC trong sản xuất rau quả và mang lại hiệu quả tốt, sản lượng 1.000 tấn/năm. Giá cả được hệ thống cửa hàng Đà Lạt GAP hợp đồng ổn định quanh năm, không trôi nổi theo thị trường.
Từ năm 2010, công ty đã có hợp đồng sản xuất ớt ngọt (Capsicum) xuất sang thị trường Nhật Bản (thị trường chất lượng cao nhất thế giới) với sản lượng 400 tấn/năm. Những hiệu quả kinh tế khi áp dụng CNC trong canh tác đã mang lại là rất lớn, như: năng suất cao, giá trị của sản phẩm cao, giảm thiểu sử dụng hóa chất (thuốc BVTV) do ứng dụng phương pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), tiết kiệm nhân công do tự động hóa và cơ giới hóa... Ngoài ra, còn một số tác động tích cực khác, như: giảm thiểu ô nhiễm môi trường, nguồn nước, không tổn hại đến hệ sinh thái tự nhiên.
|
Ứng dụng CNC trong nông nghiệp đã mang lại nhiều lợi ích cho DN
Một DN khác cũng thành công trong ứng dụng CNC vào sản xuất, như công ty CP Công nghệ sinh học Rừng hoa Đà Lạt. DN này hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp hơn 10 năm, với gần 500 lao động, doanh thu 30 tỷ/ha đất nông nghiệp/năm. Là mô hình ứng dụng thành công CNC trong nông nghiệp, tại công ty, nhiều nghiên cứu trên các lĩnh vực như giống cây trồng, quy trình canh tác, quy trình quản lý, quy trình thu hoạch, quy trình bảo quản sau thu hoạch, quy trình chế biến đóng gói và các nghiên cứu về thị trường đã được triển khai.
Một trong những thành công mang lại giá trị gia tăng cho sản phẩm được ông Nguyễn Đình Sơn - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc công ty Công nghệ sinh học Rừng hoa Đà Lạt, chia sẻ là năm 2006, công ty đã cử cán bộ sang Nhật Bản học hỏi công nghệ sản xuất hoa sấy khô để tăng độ bền của hoa. Sau 2 năm nghiên cứu, công ty đã thành công trong việc sản xuất hoa sấy khô, hay còn gọi là “hoa tươi bảo quản” với màu sắc không khác hoa thật và độ bền lên tới 3 - 5 năm, giá trị hoa sấy khô cao gấp 5 - 10 lần so với hoa tươi cắt cành.
Ngoài việc đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong nước, công ty cũng XK các quà lưu niệm từ sản phẩm hoa sấy khô sang một số thị trường khó tính trên thế giới, như Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, Đài Loan...
Cần chính sách hỗ trợ DN
Có thể thấy, tuy việc ứng dụng CNC trong nông nghiệp đã mang lại nhiều lợi ích cho DN, nhưng hiện nay, vấn đề vướng mắc nhất của DN vẫn là tiếp cận nguồn vốn. Để phát huy được hiệu quả tối đa CNC ứng dụng cho nông nghiệp, Việt Nam cần phải lựa chọn những giải pháp chính sách và lộ trình cụ thể, như hình thành Quỹ hỗ trợ đầu tư nhằm hỗ trợ vốn cho các DN thực hiện đầu tư trang thiết bị cũng như kỹ thuật để phát triển mô hình sản xuất nông nghiệp CNC.
Cụ thể, với vốn vay trung dài hạn, các DN bảo đảm hiệu quả theo cam kết hưởng lãi suất bằng 0, nếu không bảo đảm sẽ chịu một phần lãi suất thích hợp. Với vốn vay ngắn hạn, cần đáp ứng nhu cầu vốn vay theo mùa vụ. Ngân hàng Nhà nước cần có quy định và tạo điều kiện cho DN được thế chấp bằng chính tài sản hình thành từ vốn vay, đặc biệt là nhà kính, nhằm khuyến khích, tạo điều kiện cho DN trong nước đầu tư, cung ứng, chuyển giao kỹ thuật cho các DN, hộ dân sản xuất nông nghiệp CNC.
Bên cạnh đó, Nhà nước cần có chính sách khuyến khích các DN đầu tư vào CNC. Cần hình thành các chính sách khuyến khích DN đẩy mạnh việc nghiên cứu, chuyển giao kết quả nghiên cứu thông qua các chính sách hỗ trợ đào tạo, nghiên cứu chương trình KH-CN trong và ngoài nước, nhằm giúp các DN làm chủ công nghệ, tạo ra sản phẩm có chất lượng cao và số lượng đủ để đáp ứng nhu cầu thị trường.
Theo Gs.Ts. Nguyễn Quốc Vọng - Đại học RMIT (Australia): “CNC trong nông nghiệp không nhất thiết phải là công nghệ tiên tiến nhất, mắc tiền nhất, hay nổi tiếng nhất, mà là công nghệ mang lại chất lượng tốt nhất, an toàn nhất với giá rẻ nhất, để thỏa mãn yêu cầu của thị trường”. Do đó, Gs.Ts. Vọng cho rằng nền nông nghiệp trong nước cần tập trung triển khai hiệu quả sản xuất theo chuỗi giá trị, kiểm soát chặt chẽ từ khâu giống, sản xuất, thu hoạch, vận chuyển tiến tới các khâu an toàn sau thu hoạch (bao bì, bảo quản) rồi tiêu thụ…
Thu Hường
