Tại cuộc họp Sơ kết công tác quản lý chất lượng vật tư nông nghiệp, ATTP nông lâm thủy sản 6 tháng đầu năm 2015 diễn ra ngày 24/7, đại diện Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Nafiqad) cho biết, kết quả triển khai Thông tư 45/2014/TT-BNNPTNT của 40/63 tỉnh, thành phố cho thấy một thực tế nổi cộm là việc các cơ sở xếp loại C đang chiếm lượng lớn và khi tái kiểm tra thì đa số vẫn không đạt.
Các cơ sở vi phạm vẫn “nhờn luật”
Số cơ sở SXKD nông lâm thủy sản được kiểm tra phân loại và kiểm tra định kỳ là 3.942 cơ sở; 1.260/3.942 cơ sở xếp loại C (chiếm 32%). Có 735 cơ sở xếp loại C được tái kiểm tra (chiếm 58,3%), cao hơn so với năm 2014 (27,9% cơ sở được tái kiểm tra), sau kiểm tra có 711 cơ sở vẫn xếp loại C (96,7%). Trong số 735 cơ sở này có 702 cơ sở giết mổ và chỉ có 1 cơ sở giết mổ được lên hạng B sau tái kiểm tra. Tình trạng không đảm bảo ATTP tại các cơ sở giết mổ vẫn còn phổ biến hiện nay, tuy nhiên cơ quan địa phương cũng chưa có biện pháp xử lý nghiêm, răn đe các cơ sở này mà hầu hết chỉ là nhắc nhở, khiển trách.
Theo bà Nguyễn Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Thú y, Thông tư 45/2014/TT-BNNPTNT có quy định nếu các cơ sở xếp loại C mà tái kiểm tra vẫn không đạt thì kiên quyết đóng cửa. Trước đó, ngày 29/5/2015, Bộ NN&PTNT đã có Chỉ thị 4211/CT-BNN-TY yêu cầu chấn chỉnh tình trạng giết mổ không đảm bảo ATTP ở các địa phương. Thế nhưng, việc đóng cửa các cơ sở vi phạm này không hề đơn giản khi các cấp chính quyền ở cở sở không chịu vào cuộc, xử lý dứt điểm.
|
Tình trạng không đảm bảo ATTP tại các cơ sở giết mổ vẫn phổ biến
Nhiều ý kiến cho rằng, nếu không xử lý triệt để các cơ sở xếp loại C thì công tác ATVSTP và quản lý vật tư nông nghiệp sẽ không đem lại hiệu quả cao, dẫn đến tình trạng “nhờn luật”.
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát đã chỉ đạo Cục Thú y tiếp tục soạn chỉ thị và làm công văn gửi Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội, Yên Bái, Thái Bình thông báo tình hình và chỉ đạo làm điểm nhằm rút kinh nghiệm triển khai trên diện rộng. “Thái Bình chỉ kiểm soát 4-5 lò mổ còn cả nghìn cái chưa kiểm soát được’ – Bộ trưởng Cao Đức Phát dẫn chứng.
Không chỉ mất kiểm soát ATTP tại các lò mổ, sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi cũng là vấn đề đáng bàn. Theo ông Nguyễn Xuân Dương, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi:“Thông tư 81 quy định 28 loại kháng sinh được phép sử dụng trong thức ăn chăn nuôi. Trung Quốc cũng quy định 24 loại kháng sinh, Mỹ 49 loại được phép dùng trong chăn nuôi. Liều kích sinh trưởng quy định là liều thấp nhất nhưng trong khi sử dụng người ta thường lạm dụng, cho vào liều cao hơn. Chúng ta đưa ra 28 loại kháng sinh, nhưng có những kháng sinh khác không cấm thì đồng nghĩa với việc được phép sử dụng”.
Lạm dụng kháng sinh, chất cấm
Theo ông Dương, việc người chăn nuôi đưa kháng sinh vào thức ăn chăn nuôi với mục tiêu phòng bệnh là nguy cơ gây mất ATTP rất cao. Tuy nhiên, việc bỏ sử dụng kháng sinh cần có lộ trình thích hợp vì ngay cả nước phát triển như Mỹ dự kiến đến năm 2018 mới bỏ, Trung Quốc chưa đưa ra lộ trình. “Hiện nay, mới có 11 nước trên thế giới không dùng kháng sinh vào kích thích tăng trưởng. Việt Nam không thể nhanh hơn các nước phát triển vì điều kiện chăn nuôi của chúng ta về chuồng trại, về vệ sinh chăn nuôi của chúng ta chưa đạt yêu cầu như Châu Âu, nếu bỏ ngay bây giờ thì dịch bệnh sẽ xảy ra rất nhiều” – ông Dương khẳng định.
Bộ trưởng Cao Đức Phát đặt vấn đề: “Chúng ta vì lợn ít bệnh hay vì sức khỏe người dân?” Theo Bộ trưởng Cao Đức Phát, nếu chưa thể cấm sử dụng được tất cả các loại kháng sinh thì cần cấm dần từng nhóm, nhất là nhóm kháng sinh cho người đang được sử dụng trong chăn nuôi.
Bên cạnh kháng sinh, chất cấm vẫn được người chăn nuôi sử dụng. Theo ông Dương, để ngăn chặn cần đẩy mạnh lấy mẫu thịt, nước tiểu ở các lò mổ để kiểm tra, giám sát. Nếu phát hiện thì ngăn chặn không cho bán ra thị trường, đồng thời khuyến cáo người dân không ăn thịt có chứa chất cấm.
Lĩnh vực thủy sản, ông Nguyễn Huy Điền, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản cho biết, kiểm tra tình trạng sử dụng kháng sinh trong thủy sản tại các đại lý thì không thấy nhưng vẫn có tình trạng các hộ nuôi cho trực tiếp vào ao nuôi. Vì vậy, cần quản lý từ gốc không cho nhập khẩu các loại chất cấm, kháng sinh không có trong danh mục hoặc phát hiện ra sẽ xử phạt thì mới ngăn chặn tình trạng này. Để phát hiện sai phạm cần tiến hành thanh tra đột xuất chứ báo trước sẽ không phát hiện dấu hiệu vi phạm.
Lĩnh vực BVTV, ông Nguyễn Xuân Hồng, Cục trưởng Cục BVTV cho rằng, nông dân có thể làm được sản phẩm sạch, an toàn bằng chứng là chè của Việt Nam đã XK sang nhiều thị trường khó tính. Tuy nhiên, yếu tố làm mất ATTP chủ yếu ở khâu sử dụng thuốc. Hiện có 16,2% cơ sở kinh doanh thuốc BVTV xếp loại C, tái kiểm thì số cơ sở tiếp tục không đạt cao, trên 80%. Đây chủ yếu là các cơ sở buôn bán nhỏ lẻ. Ông Hồng cho rằng, để xử lý được các cơ sở vi phạm này, không chỉ xử phạt mà phải có biện pháp xử lý bổ sung như thu hồi giấy phép 3 tháng, 6 tháng, 1 năm hoặc vĩnh viễn. Ông Hồng cũng kiến nghị Bộ trình Thủ tướng Chính phủ cho phép triển khai mỗi xã có 1 nhân viên BVTV – đây sẽ là đầu mối, tư vấn, tuyền truyền cho nhân dân, giúp chính quyền địa phương quản lý vấn đề sử dụng thuốc BVTV tốt hơn.
Trước những tồn tại trên, Bộ trưởng Cao Đức Phát chỉ đạo, các đơn vị trực thuộc Bộ khẩn trương hoàn thiện các văn bản pháp quy tạo sự chuyển biến trên thực tiễn trong đảm bảo ATVST và chất lượng vật tư nông nghiệp. Tập trung xử lý những cơ sở xếp loại C sau tái kiểm tra, xử lý nghiêm các cơ sở sử dụng chất cấm, kháng sinh trong chăn nuôi và thủy sản. Tăng cường kiểm soát cơ sở giết mổ không chỉ dừng lại ở việc kiểm tra rồi bắt đóng cửa, đẩy mạnh áp dụng Quy trình sản xuất Thực hành nông nghiệp tốt trong chăn nuôi và thủy sản. Đẩy mạnh tuyên truyền có sự tham gia của người dân trong phát hiện những mặt hàng nông sản có nguy cơ cao.
Thu Hường
