Hiện nay, thủ tục hành chính được lên kết nối trên Cơ chế một cửa quốc gia mới chỉ chiếm tỷ lệ 13%. Mục tiêu đến năm 2018 là 80% và đến năm 2020 đạt 100%. Như vậy, con số hiện nay còn quá thấp so với mục tiêu đề ra.
Giảm chi phí 600 triệu USD
Tại phiên họp lần thứ nhất của Ủy ban chỉ đạo quốc gia về Cơ chế một cửa ASEAN và Cơ chế hải quan một cửa quốc gia ngày 8/12, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ khẳng định, rằng việc giảm bớt các thủ tục hành chính, tạo thuận lợi thương mại cho DN chính là tạo thuận lợi cho chính mình để xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, tăng khả năng cạnh tranh cho DN. Trên thực tế, có một số bộ như Giao thông Vận tải, Y tế, NN&PTNT thực hiện khá tốt cơ chế này.
Đại diện Tổng cục Hải quan cho biết, Việt Nam đã thực hiện thành công kết nối kỹ thuật và trao đổi xuất xứ hàng hóa điện tử theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN giữa Cơ chế một cửa quốc gia Việt Nam với Cơ chế một cửa quốc gia các nước thành viên, mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng DN.
Đến tháng 11/2016, đã có 10/14 bộ, ngành kết nối Cơ chế một cửa quốc gia. Tổng số hồ sơ hành chính đã được xử lý trên cổng thông tin một cửa quốc gia tính đến 25/11/2016 là khoảng 213.000 bộ, với sự tham gia của hơn 8.350 DN hoạt động thường xuyên trong các lĩnh vực này.
Thực hiện cơ chế một cửa đã giảm thời gian thủ tục hành chính cho các DN. Ông Hoàng Việt Cường - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, cho biết theo kế hoạch, cơ chế một cửa ASEAN sẽ tiếp tục trao đổi hàng loạt các chứng từ thương mại và vận tải bằng phương thức điện tử. Khi đó, việc thực hiện. Như vậy, hàng loạt các chứng từ phải nộp, phải xuất trình sẽ được đơn giản hóa. Điều này rất có lợi cho các DN logistics.
Thời gian thực hiện thủ tục XNK đã được rút ngắn đáng kể
Ông Cường nêu dẫn chứng, đối với các hãng tàu, thay vì phải sao chụp giấy tờ nộp cho 5 cơ quan quản lý, bây giờ DN chỉ cần 1 lần khai điện tử trên cổng thông tin điện tử quốc gia để chuyển tiếp tới các cơ quan có liên quan.
Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (WB), chỉ số giao lưu hàng hóa qua biên giới của Việt Nam thăng 15 hạng so với năm 2015 (từ 108 lên 93/190 nền kinh tế được khảo sát) và là 1 trong 4 nước hàng đầu của khu vực (cùng với Singapore, Malaysia và Thái Lan).
Thời gian thực hiện thủ tục XK còn 108 giờ; thời gian thực hiện thủ tục NK còn 138 giờ. Chi phí trung bình để chuẩn bị hồ sơ (cho cả NK và XK) tại Việt Nam ước khoảng 2,5 USD/giờ.
Trách nhiệm thuộc người đứng đầu
Với mỗi lô hàng, việc rút ngắn khoảng 30 giờ so với năm 2015 ước tiết kiệm được 75 USD chi phí chuẩn bị hồ sơ. Với 8 triệu lô hàng XNK trong 10 tháng năm 2016, chỉ riêng chi phí chuẩn bị hồ sơ ước tiết kiệm được khoảng 600 triệu USD.
Theo đề án, trong giai đoạn tới, giảm 10 - 20% chi phí và 30% thời gian thông quan cho các DN theo Nghị quyết 19 của Chính phủ. Như vậy, thời gian thông quan hàng hóa phải giảm 7 - 8 ngày và theo mục tiêu này, nếu áp dụng số liệu ước tính năm 2014, có khoảng 6,8 triệu lô hàng được thông quan, với chi phí lưu kho tại cảng là 250 USD/ngày/lô hàng, tiết kiệm cho các DN khoảng 13,6 tỷ USD/năm, chỉ tính riêng đối với chi phí lưu kho, chưa kể giảm các chi phí khác.
Tuy nhiên, hiện nay cả nước mới có 36/280 thủ tục hành chính được đưa lên kết nối trên Cơ chế một cửa quốc gia, trong khi mục tiêu đề ra đến năm 2018, có 80% thủ tục hành chính và đến năm 2020 là 100% thủ tục hành chính thực hiện trên Cơ chế một cửa quốc gia. Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng chỉ đạo rằng cơ chế một cửa phải thu hút được DN tham gia. Song do còn tồn tại cả về chủ quan và khách quan dẫn đến việc những lợi ích mà Cơ chế một cửa quốc gia mang lại cho cộng đồng chưa thực sự đầy đủ.
Phó Thủ tướng yêu cầu người đứng đầu các bộ, ngành phải chuyển động để đẩy nhanh việc kết nối này. “Trách nhiệm trước hết thuộc về người đứng đầu. Người đứng đầu mà không chuyển động thì khó mà làm được”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Phó Thủ tướng cũng cho rằng đạt được mục tiêu là điều không dễ dàng. “Thu hút được bao nhiêu DN, tiết kiệm được bao nhiêu chi phí trực tiếp, chi phí gián tiếp, góp phần phát triển kinh tế xã hội như thế nào? Các bộ, ngành phải rất quyết tâm mới đạt được”.
Tại phiên họp, các đại biểu cho rằng nhận thức và trách nhiệm của các bộ, ngành về việc thực hiện Cơ chế một cửa Quốc gia vẫn chưa đầy đủ. Để tránh sức ỳ của các bộ, ngành, cần tập trung hoàn thiện cơ sở pháp lý, ban hành nghị định để có tính pháp lý cao và thống nhất.
Thanh Hoa