Ngày 16/11/2022, Bộ Công Thương đã có Văn bản số 7290/BCT-XNK gửi các Bộ, ngành, cơ quan về hồ sơ xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 107/2018/NĐ-CP ngày 15/8/2018 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo.
Bộ Công Thương không tiếp thu đề xuất bỏ quy định quản lý nhập khẩu gạo. |
Trên cơ sở ý kiến của Bộ, ngành, địa phương, đơn vị liên quan, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã hoàn thiện hồ sơ xây dựng và dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 107/2018/NĐ-CP.
Theo đó, một trong những nội dụng được chú ý là quy định quản lý nhập khẩu. Trước đó, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc việc bổ sung quy định nhập khẩu gạo. "Việc quản lý nhập khẩu, theo chúng tôi, nên áp dụng thống nhất quy định của Luật Quản lý ngoại thương. Dù vậy, Dự thảo có thể quy định về việc cung cấp thông tin từ các cơ quan nhà nước khác để cơ quan quản lý có thêm thông tin khi ra quyết định (như Dự thảo đã quy định)", VCCI đề nghị.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương cho biết không tiếp thu đề nghị này với lý do gạo là mặt hàng kinh doanh có điều kiện, thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo đáp ứng quy định của Nghị định số 107/2018/NĐ-CP và Luật Quản lý ngoại thương số 05/2017/QH14 ngày 12 tháng 6 năm 2017 và Nghị định số 69/2018/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2018 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý ngoại thương.
Luật Quản lý ngoại thương và Nghị định số 69/2018/NĐ-CP quy định biện pháp quản lý chung đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu. Tuy nhiên, áp dụng biện pháp quản lý nhập khẩu nào trong trường hợp nào cần phải có sự thống nhất giữa các Bộ, ngành và báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định bảo đảm đúng quy định hiện hành.
Bộ Công Thương khẳng định, không quy định cứng các biện pháp quản lý, cần linh hoạt điều chỉnh theo từng giai đoạn tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp.
Theo Bộ Công Thương, Việt Nam hàng năm sản xuất từ 43 - 44 triệu tấn lúa, sau khi trừ đi tiêu dùng nội địa bao gồm cả dùng cho thức ăn chăn nuôi, hàng năm Việt Nam dành 6,0 - 6,5 triệu tấn gạo cho xuất khẩu. Việc nhập khẩu gạo dù để phục vụ nhu cầu sản xuất, kinh doanh trong nước nhưng với việc tăng mạnh như đã diễn ra trong năm 2021, cùng với việc chưa được quản lý, thống kê đầy đủ, kịp thời có khả năng ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất trong nước như sản xuất lúa gạo, sản xuất thức ăn chăn nuôi, sản xuất bia, rượu, sản xuất các sản phẩm từ gạo như bún, bánh, v.v., tạo cạnh tranh với sản phẩm trong nước, tác động đến đời sống của người sản xuất trong nước và có thể gián tiếp ảnh hưởng đến an ninh lương thực, an ninh kinh tế - xã hội
Do vậy, Bộ Công Thương cho rằng cần có quy định về quản lý nhập khẩu gạo để giúp cơ quan quản lý nhà nước chủ động, kịp thời điều tiết, điều hành hoạt động nhập khẩu gạo phù hợp với mục tiêu quản lý trong từng thời kỳ nhằm hạn chế các tác động tiêu cực đến hoạt động, đời sống của người nông dân trong nước, góp phần ổn định an ninh lương thực, an ninh kinh tế - xã hội.
Liên quan tới vấn đề này, Sở Công Thương Phú Yên đề nghị bổ sung nội dung báo cáo nhập khẩu gạo của các thương nhân đăng ký xuất khẩu để cơ quan biết và phục vụ công tác quản lý nhà nước.
Tuy vậy, Bộ Công Thương không tiếp thu với lý do quy định định kỳ doanh nghiệp nhập khẩu gạo thực hiện báo cáo nhập khẩu. Không phải tất cả doanh nghiệp xuất khẩu đều nhập khẩu gạo, do vậy, không nên quy định chung cho tất cả doanh nghiệp xuất khẩu.
Đồng thời, UBND tỉnh Lào Cai đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét, nghiên cứu ban hành bổ sung các quy định đối với mặt hàng gạo nhập khẩu (số lượng, tiêu chuẩn, chủng loại...) để có cơ sở quản lý , điều tiết hoạt động xuất nhập khẩu gạo phù hợp và đảm bảo không gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất lúa gạo trong nước. Bộ Công Thương cũng không tiếp thu vì lý do không quy định chủng loại, số lượng, tiêu chuẩn đối với gạo nhập khẩu, cần linh hoạt điều chỉnh theo từng giai đoạn tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp...
Trước đó, theo dự thảo Nghị định số 107/2018/NĐ-CP về "kinh doanh xuất khẩu và nhập khẩu gạo”, điều khoản được bổ sung như sau: Theo kỳ công bố số liệu, Tổng cục Hải quan kịp thời báo cáo Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ NN&PTNT về kết quả xuất khẩu khi xuất hiện hiện tượng lượng gạo xuất khẩu tăng cao, có nguy cơ gây ảnh hưởng đến an ninh lương thực quốc gia và đề xuất biện pháp quản lý phù hợp.
Trường hợp khi xuất hiện lượng gạo nhập khẩu tăng cao ảnh hưởng đến sản xuất trong nước, Tổng cục Hải quan có trách nhiệm báo cáo chi tiết Bộ Công thương về số lượng gạo nhập khẩu theo các tiêu chí: số lượng, trị giá, chủng loại, thị trường, khách hàng xuất khẩu, thương nhân nhập khẩu; cửa khẩu nhập khẩu và đề xuất biện pháp quản lý phù hợp.
L. Thúy