Từ đầu năm 2021 tới nay, giá thép trong nước đã tăng tới hơn 40%, ảnh hưởng không nhỏ tới nền kinh tế vĩ mô nói chung và ngành xây dựng nói riêng. Nhiều doanh nghiệp xây dựng cũng đã có kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ có thể đưa ra các giải pháp giúp giá thép “hạ nhiệt”.
Ngành thép Việt Nam phụ thuộc phần lớn từ nguồn nguyên liệu nhập khẩu. |
Liên quan tới thực trạng này, đại diện Bộ Công Thương cho biết đã có văn bản kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ, xem xét các mức thuế xuất nhập khẩu nguyên liệu đầu vào của thép, như quặng sắt, phôi thép... từ đó tạo động lực cho giá thép hạ nhiệt.
Hiện nay, do trữ lượng quặng sắt thấp, ngành thép Việt Nam phụ thuộc phần lớn từ nguồn nguyên liệu nhập khẩu. Trong đó, các nguyên liệu chủ đạo như quặng sắt, thép phế liệu, than mỡ luyện cốc, điện cực graphite đều là hàng nhập khẩu.
Theo dự báo của Cục Công nghiệp, năm 2021, Việt Nam sẽ phải nhập khẩu 18 triệu tấn quặng sắt, khoảng 6-6,5 triệu tấn thép phế liệu cho các lò điện, than mỡ luyện cốc khoảng 6,5 triệu tấn và điện cực graphite khoảng 10.000 tấn. Với dự báo giá quặng sắt, thép phế liệu, quặng nguyên liệu thô và than mỡ luyện cốc… vẫn duy trì ở mức cao sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp sản xuất thép và thị trường thép trong nước.
Như vậy, cán cân thương mại đối với sản phẩm thép sẽ tiếp tục bị thâm hụt trong năm 2021 (trong năm 2020 thâm hụt hơn 6,4 tỷ USD). Do đó, giá thành sản phẩm sẽ phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố thị trường nước ngoài.
Ngoài việc giá nguyên liệu đầu vào tăng cao, một nguyên nhân nữa khiến giá thép trong nước tăng giá mạnh là do ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19, thời gian giao hàng kéo dài.
Trước tình hình trên, đối với vật liệu xây dựng, Bộ Công Thương đã đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính có chính sách điều tiết thuế thuế nhập khẩu đối với một số mặt hàng thép có biến động lớn về giá; kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Tổng cục Thống kê cung cấp tình hình sản xuất và tiêu thụ thép hàng tháng.
Đồng thời, Bộ Công Thương kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng dự báo và cung cấp nhu cầu sắt, thép xây dựng của nền kinh tế trong năm 2021 để cân đối nhu cầu thép cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu các sản phẩm thép các loại giúp các doanh nghiệp ngành thép chủ động trong việc sản xuất và tiêu thụ các sản phẩm thép nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế cho các doanh nghiệp sản xuất thép.
Về giải pháp ổn định cung-cầu và giá thép trong năm 2021, Bộ Công Thương sẽ tăng cường biện pháp phòng vệ thương mại để giúp cho các doanh nghiệp sản xuất trong nước phát triển và đáp ứng đủ nhu cầu trong nước cũng như xuất khẩu. Do giá thành sản phẩm phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu (thép phế, điện cực...) nên sẽ chịu ảnh hưởng của giá thế giới.
Đối với thép cuộn cán nóng, Bộ Công Thương lo ngại việc mất cân đối cung - cầu sẽ ngày càng lớn trong thời gian tới do nhu cầu thép phục vụ ngành cơ khí chế tạo và công nghiệp hỗ trợ ngày càng tăng. Do vậy, để tăng nguồn cung các loại thép phục vụ ngành cơ khí, chế biến chế tạo, Chính phủ cần có những chính sách thuế, ưu đãi đầu tư để thu hút các nhà đầu tư sản xuất mở rộng sản xuất hoặc thu hút các nhà đầu tư mới có tiềm năng phát triển các dự án sản xuất thép cán nóng.
Đồng thời, Bộ Công Thương cũng đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu, áp dụng thuế xuất khẩu đối với mặt hàng phôi thép cuộn cán nóng và thép xây dựng khi nguồn cung trong nước bị thiếu hụt.
Thy Lê