Ông Duterte khẳng định sẽ không lãng phí thời gian để đổ lỗi cho chính quyền tiền nhiệm về những vấn nạn mà quốc gia đang phải đối mặt.
Cải thiện cuộc sống người dân
Trong bài phát biểu đầu tiên về tình hình quốc gia kể từ khi lên nắm quyền hôm 30/6, vị tổng thống 71 tuổi tuyên bố sẽ nới lỏng các hạn chế kinh tế và thúc đẩy môi trường kinh doanh để thu hút đầu tư nước ngoài. Cựu thị trưởng thành phố Davao còn cam kết giảm thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp, đồng thời giảm nhẹ quy định về bảo mật tiền gửi ngân hàng.
Lên thay ông Benigno Aquino, Tổng thống Duterte tiếp nhận di sản từ người tiền nhiệm là một nền kinh tế tăng trưởng còn nhanh hơn cả Trung Quốc trong quý I/2016 và lần đầu tiên trái phiếu chính phủ được đánh giá là “đáng để đầu tư”.
Tuy nhiên, chưa cảm thấy hài lòng, ông Duterte đặt mục tiêu đến cuối nhiệm kỳ sẽ xây dựng một nền kinh tế mạnh mẽ hơn nữa với tăng trưởng ổn định, lạm phát thấp và tình hình tài chính lành mạnh. Dự báo của chính phủ Phillipines là tăng trưởng năm 2016 có thể đạt 6 - 7%, cho dù đất nước còn nhiều khó khăn, cứ 4 người thì có 1 người phải sống trong cảnh nghèo đói.
Trong bài phát biểu dài 90 phút, ông Duterte nhắc đến dự định thúc đẩy đầu tư cơ sở hạ tầng, xây dựng tuyến giao thông dẫn đến các khu du lịch và nối liền các đảo. Ông từng yêu cầu quốc hội cho phép mình áp dụng “quyền giải quyết khẩn cấp” để xử lý tắc đường ở thủ đô Manila và nhiều khu vực khác, một vấn nạn khiến người dân Philippines ức chế suốt cả chục năm trời và gây thiệt hại ít nhất 2,4 tỷ peso (51 triệu USD) mỗi ngày.
Tân Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte
Nếu có quyền trong tay, ông Duterte có thể nhanh chóng ra quyết định mở đường, chỉ định thầu một số dự án cơ sở hạ tầng thay vì tổ chức đấu thầu. Đặc quyền này không phải là chưa từng có tiền lệ. Những năm 1990, Tổng thống Fidel Ramos từng được trao quyền giải quyết khẩn cấp để xử lý cuộc khủng hoảng điện năng.
Với hiệu lực kéo dài 2 năm, quyền giải quyết khẩn cấp còn tăng thêm trọng lượng tiếng nói của chính phủ trong nhiều vấn đề, như vượt quyền tòa án nếu cần tiếp quản tài sản tư vì lợi ích công, tổ chức các địa điểm đậu xe trong thành phố, ưu tiên các dự án bên ngoài Metro Manila để tạo việc làm cho dân cư khu vực đô thị mở rộng. Tuy nhiên, mọi hành động của chính phủ sẽ không mang bản chất trưng thu vô lý, bởi chủ đất tư nhân vẫn nhận được bồi thường.
Mạnh tay với “thù trong giặc ngoài”
Chương trình hành động của ông Duterte ngoài những nội dung nêu trên còn đề cập đến một số chủ điểm chính sách đối nội, đối ngoại quan trọng, như đẩy nhanh quá trình chuyển dịch sang mô hình chính phủ liên bang, học tập kinh nghiệm nước Pháp; tăng cường phối hợp với Indonesia và Malaysia để ngăn chặn tình trạng bắt cóc tống tiền; ưu tiên nguồn lực đối phó với biến đổi khí hậu mà không ảnh hưởng đến tốc độ công nghiệp hóa; xây dựng thêm đường băng tại Manila, tỉnh Pampanga hoặc tỉnh Cavite.
Trong bài phát biểu, ông Duterte công bố đơn phương ngừng bắn ngay lập tức với lực lượng phiến quân và kêu gọi họ cũng hành xử tương tự, nhằm duy trì hòa bình lâu dài trước khi nhiệm kỳ của ông kết thúc.
Đối với các tranh chấp ở Biển Đông, Tổng thống Philippines cam kết “tăng cường đối thoại an ninh với các quốc gia khác để xây dựng sự hiểu biết và hợp tác lớn hơn”, đồng thời tôn trọng phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực trong nỗ lực tìm kiếm giải pháp hòa bình và xử lý tranh chấp.
Ông Duterte cũng đề nghị quốc hội thông qua đạo luật cho phép tăng quyền tự chủ tại các khu vực người Hồi giáo chiếm đa số, xóa bỏ các quy định “vi hiến” từng đưa vào dự luật dưới thời chính quyền ông Aquino.
Trên mặt trận chống ma túy và tham nhũng, vị tổng thống này khẳng định sẽ tiếp tục làm quyết liệt, không nương tay cho đến khi khuất phục được hoàn toàn các thế lực đen tối.
Hải Châu