Giá một gói thuốc 100mg đã tăng vọt từ 2,83 bảng lên 67,50 bảng, trước khi giảm xuống “chỉ còn” 54 bảng từ tháng 5/2014. Hiện nay, trên cả nước Anh có tới 48.000 bệnh nhân đang phải sử dụng loại thuốc này.
Đắt hơn cả thuốc “xịn”?
Hôm 7/12, Cơ quan Quản lý cạnh tranh và thị trường (CMA) quyết định phạt Pfizer, một trong những hãng dược lớn nhất thế giới, 84,2 triệu bảng Anh và công ty phân phối thuốc Flynn Pharma 5,2 triệu bảng Anh, do tăng giá tới 2.600% đối với dòng thuốc điều trị động kinh, đồng thời yêu cầu cả hai phải giảm giá thuốc.
Việc tăng giá xảy ra sau khi Pfizer nhượng lại quyền phân phối cho Flynn, để hãng này bán lại ra thị trường dưới dạng thuốc generic (thuốc hết bản quyền) theo tên gọi phenytoin natri. Đáng lẽ ra thuốc hết bản quyền phải rẻ hơn thuốc còn bản quyền, nhưng trên thực tế, loại thuốc phenytoin natri này lại cao giá hơn cả Epanutin mà Pfizer từng bán trước đó cho các công ty phân phối và cửa hiệu thuốc ở Anh, trong giai đoạn Pfizer còn độc quyền và chưa ký thỏa thuận sang nhượng cho Flynn Pharma.
Thông thường, bản quyền dược phẩm chỉ được bảo hộ trong khoảng 17 năm, nên khi hết hạn, các công ty khác được quyền sao chép công thức và tạo ra loại thuốc tương tự (thuốc generics). Thuốc generics có thể mang thương hiệu khác, nhưng vì đã trở nên phổ thông và không còn bản quyền nên có giá rẻ hơn.
CMA cáo buộc Pfizer và Flynn Pharma đã lợi dụng đặc điểm của hệ thống dược phẩm ở Anh để làm giá. Theo quy định, giá các loại thuốc bản quyền được xác định qua thương thảo giữa chính phủ và doanh nghiệp dược. Trong khi đó, thuốc generics lại có thể được định giá một cách tự do, nhưng thường thì sự cạnh tranh giữa các nhà sản xuất sẽ kéo giá giảm xuống.
Pfizer phủ nhận mọi cáo buộc của CMA và tuyên bố sẽ kháng cáo tới cùng
CMA cho rằng, Pfizer và Flynn Pharma đã cố tình kết thúc sớm thời hạn bản quyền của thuốc chống động kinh vào năm 2012, để cùng nhau tăng giá. Loại thuốc này chưa có đơn vị nào khác cung cấp ngoài Flynn Pharma, nên người tiêu dùng dù bị “chặt chém” vẫn phải sử dụng.
Năm 2013, Cục Y tế Quốc gia của Anh (NHS) đã phải chi khoảng 50 triệu bảng mua thuốc chống động kinh và 40 triệu bảng cho năm tiếp theo. Giá một gói thuốc 100mg đã tăng vọt từ 2,83 bảng lên 67,50 bảng, trước khi giảm xuống “chỉ còn” 54 bảng từ tháng 5/2014. Hiện nay, trên cả nước Anh có tới 48.000 bệnh nhân đang phải sử dụng loại thuốc này.
Ngay sau khi nhận được hung tin về án phạt, cả Pfizer và Flynn Pharma đều lên tiếng phủ nhận mọi cáo buộc của CMA và tuyên bố sẽ kháng cáo tới cùng.
Kháng cáo tới cùng
Theo lập luận của đại diện Pfizer, thuốc phenytoin là sản phẩm gây thua lỗ cho Pfizer và thỏa thuận nhượng lại quyền phân phối cho Flynn sẽ giúp bảo đảm duy trì hoạt động sản xuất để có đủ nguồn cung, đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân động kinh đối với loại thuốc quan trọng này.
Bên cạnh đó, khi Flynn tung ra sản phẩm của mình, công ty đã đặt giá thấp hơn khoảng 25 - 40% giá loại thuốc tương tự, mà nhà cung cấp khác bán cho NHS. Mức giá này mà từ lâu đã được Bộ Y tế Anh chấp thuận. Phát ngôn viên của Flynn cho rằng CMA đã “bỏ qua hoặc hiểu sai” nhiều vấn đề quan trọng trong quá trình điều tra, bao gồm cả việc các loại thuốc động kinh thay thế khác đắt hơn nhiều so với phenytoin.
Ở chiều ngược lại, CMA dựa vào chính số liệu của Pfizer để tính ra rằng, kể cả khi hãng tuyên bố Epanutin gây thua lỗ, chỉ cần 2 tháng tăng giá là bù được hết. Ngoài ra, không có lý do gì để tăng giá như vậy đối với một loại thuốc đã quá cũ, mà lâu nay không có sự đổi mới hay đầu tư nào đáng kể.
Đây là mức phạt cao nhất CMA từng áp dụng và nó gửi đi một thông điệp rõ ràng về quyết tâm của cơ quan này, nhằm loại bỏ những hành vi tương tự để bảo vệ người tiêu dùng, bao gồm cả NHS lẫn người dân.
Hải Châu