Tuy nhiên, các doanh nghiệp Nhật Bản dường như vẫn đang dè chừng, quan sát xem liệu chính phủ của bà Suu Kyi có tiếp tục kế hoạch mở cửa kinh tế.
Quan hệ kinh tế tiềm năng
Nhật Bản ước tính số tiền 7,7 tỷ USD sẽ được hiện thực hóa dưới dạng các khoản đầu tư của doanh nghiệp tư nhân Nhật Bản, các khoản viện trợ không hoàn lại và khoản vay ưu đãi từ các tổ chức chính phủ Nhật Bản. Trong số đó, 40 tỷ Yên (gần 400 triệu USD) để nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số và hỗ trợ quá trình hòa giải dân tộc sau nhiều thập kỷ xung đột.
Ông Abe cũng khẳng định Nhật Bản sẽ tham gia tích cực hơn nữa vào quá trình phát triển đặc khu kinh tế Thilawa rộng 2.400 ha ở ngoại ô Yangon, thành phố lớn nhất của Myanmar. Giai đoạn 1 của dự án mới chỉ dừng ở quy mô 400 ha nhưng đã thu hút 78 doanh nghiệp từ 15 quốc gia, trong đó có nhiều doanh nghiệp Nhật Bản, như nhà sản xuất máy cơ khí Kubota dự định chào bán máy kéo và máy gặt đập liên hợp cho nông dân Myanmar, hay Wacoal - công ty sản xuất trang phục lót - đã có hàng xuất sang Nhật Bản và Thái Lan từ tháng 9 vừa qua.
Tất nhiên, Myanmar muốn nhiều công ty Nhật Bản hơn nữa đầu tư vào nước này, nhưng gặp trở ngại về tính ổn định của hệ thống lưới điện. Tuy là nước xuất khẩu khí đốt, nhưng Myanmar chỉ chủ yếu xuất sang Trung Quốc và Thái Lan, trong khi than thì không thiếu, nhưng lại là loại phẩm cấp thấp, không phù hợp để sản xuất điện.
Đặc khu kinh tế Thilawa ở ngoại ô Yangon
Vì thế, trong bối cảnh một bên cần nguồn vốn đầu tư và quan hệ song phương vững chắc với đối tác mạnh để làm bàn đạp tiến ra thị trường thế giới, một bên nhìn thấy tiềm năng ở thị trường mới còn nhiều “đất diễn”, thỏa thuận lần này được cho là sẽ mở rộng hơn nữa cầu nối kinh tế giữa hai nước.
Theo Bộ Ngoại giao Nhật Bản, đầu tư trực tiếp của Nhật Bản vào Myanmar đã lên tới 86 triệu USD trong năm tài khóa 2014. Kim ngạch xuất khẩu của Myanmar sang Nhật Bản đạt 513 triệu USD, chủ yếu là quần áo, nông sản; trong khi chiều ngược lại là 1,3 tỷ USD, chủ yếu là ôtô và máy móc.
Đầu tháng 9/2016, trong cuộc hội đàm bên lề hội nghị ASEAN tại Lào, ông Abe đã thông báo tin vui cho bà Suu Kyi, về việc sẽ cung cấp gói tín dụng ưu đãi 125 tỷ Yên (tương đương 1,23 tỷ USD) cho các chương trình phát triển nông nghiệp và xóa đói giảm nghèo. Thủ tướng Nhật Bản còn bày tỏ mong muốn khuyến khích đầu tư khu vực tư nhân ở Myanmar thông qua hợp tác công - tư.
Quyết tâm mở cửa
Đây là chuyến thăm Tokyo lần đầu tiên của bà Suu Kyi kể từ khi đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ do bà lãnh đạo lên nắm quyền vào tháng 3 năm nay. Trước đó, nữ Ngoại trưởng này đã tới Trung Quốc, Ấn Độ, Anh và Hoa Kỳ - những nước có vai trò quan trọng trên bàn cờ địa chính trị khu vực.
Cho đến nay, những chuyến công du của bà Suu Kyi chủ yếu nhằm mục tiêu thu hút viện trợ phát triển và đầu tư cơ sở hạ tầng để tái xây dựng đất nước sau nhiều thập niên bị cô lập kinh tế và xung đột sắc tộc diễn ra sâu sắc. Ở chiều ngược lại, các quốc gia mà bà Suu Kyi ghé thăm cũng rất kỳ vọng chính sách mở cửa của quốc gia 54,3 triệu dân sẽ mang tới cơ hội cho doanh nghiệp nước mình.
Sau gần 50 năm bất ổn chính trị, hệ thống điện, đường sá, sân bay và các nhà máy điện của Myanmar vẫn trong tình trạng dang dở. Đây là những lĩnh vực đã được bà Suu Kyi bật đèn xanh cho nhà đầu tư quốc tế nhân chuyến thăm Mỹ cách đây hai tuần và cũng vốn dĩ là thế mạnh của Nhật Bản.
Nhà lãnh đạo Myanmar khẳng định, sẽ từng bước tăng cường tính minh bạch trong hệ thống pháp lý cho nhà đầu tư nước ngoài, đồng thời mở ra cơ hội tiếp cận các lĩnh vực đầy tiềm năng chưa được khai thác. Cụ thể nhất chính là việc Myanmar ban hành luật đầu tư sau thời gian dài chờ đợi, trong đó đơn giản hóa rất nhiều công đoạn và thời gian của quá trình phê duyệt đầu tư nước ngoài.
Hải Châu