Theo kế hoạch, CETA sẽ được ký kết trong chuyến công du của Thủ tướng Canada - ông Justin Trudeau, tới Brussels trong tuần tới. Nhưng gần đến ngày trọng đại rồi mà vẫn còn Wallonie, khu vực chủ yếu nói tiếng Pháp ở miền nam nước Bỉ, chưa chấp thuận.
Căng thẳng chờ về đích
Các nhà lập pháp Wallonie đã bỏ phiếu phủ quyết việc ký CETA, đồng thời yêu cầu quá trình đàm phán phải dựa trên những tiêu chuẩn mới và minh bạch hơn. Với 46 phiếu thuận, 16 phiếu chống và 1 phiếu trắng, Nghị viện vùng Wallonie đã thông qua nghị quyết từ chối cho phép chính phủ liên bang toàn quyền ký kết CETA.
Wallonie yêu cầu được bảo đảm rằng,thịt lợn và thịt bò giá rẻ của Canada sẽ không tràn ngập thị trường và đánh bật hàng nội. Chính quyền khu vực này cũng phản đối quy định về hệ thống tòa án giải quyết tranh chấp đầu tư, mà họ cho rằng sẽ “vẽ đường” cho các tập đoàn đa quốc gia khởi kiện chính phủ các nước EU.
Mặc dù chính phủ liên bang của Bỉ hoàn toàn ủng hộ CETA, nhưng theo hiến pháp nước này, ý kiến chính thức của Vương quốc Bỉ chỉ được đưa ra sau khi được phê chuẩn bởi cả cơ quan lập pháp cấp liên bang và cấp vùng.
|
Hàng nghìn người biểu tình ở châu Âu phản đối CETA
Không chỉ ở vùng Wallonie, hàng chục nghìn người Brussels cũng đã biểu tình trước trụ sở EU để phản đối CETA, cũng như Hiệp định Đối tác Thương mại và Đầu tư xuyên Đại Tây Dương giữa EU và Mỹ (TTIP).
Nếu không ký được CETA, thì đây sẽ là “gáo nước lạnh” dội vào chính sách thương mại của EU, vốn đang loay hoay trong mớ bòng bong Brexit và tình trạng tăng trưởng trì trệ. Còn đối với Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan đại diện cho 28 quốc gia EU trong các cuộc đàm phán thương mại, thì CETA được xem như một phép thử khả năng đàm phán các hiệp định thương mại khác trong bối cảnh TTIP đang đi vào ngõ cụt.
Xong đến đâu, triển khai đến đó
“Nếu chúng tôi không thể ký một thỏa thuận tốt với Canada, một trong những đồng minh thân cận của mình, thì thế giới sẽ thắc mắc liệu châu Âu có phải là đối tác đáng tin cậy hay không”, Cao ủy thương mại của EU - ông Cecilia Malmstrom, chia sẻ. Nếu tuần tới không có gì để ký thì ông Trudeu cũng chẳng tới Brussels nữa.
Trong khi đó, phát ngôn viên của Bộ Thương mại Canada cho biết, chính phủ nước này vẫn “tương đối lạc quan”, rằng mọi việc sẽ diễn ra “xuôi chèo mát mái” và CETA sẽ được triển khai ngay trong năm tới. Tương tự, bà Malmstrom cũng tự tin “Nếu tôi nghĩ rằng vấn đề của Bỉ không thể giải quyết, thì chúng tôi đã chẳng phối hợp chặt chẽ với họ như vậy. Chúng tôi vẫn đang và sẽ tiếp tục phối hợp”.
Quá trình đàm phán CETA kéo dài 7 năm trời và mới chỉ kết thúc vào tháng 2 năm nay. CETA sẽ cắt giảm khoảng 9.000 dòng thuế đối với nhiều mặt hàng công nghiệp, nông phẩm và thực phẩm như thịt bò và cá; hứa hẹn tăng tính cạnh tranh trong lĩnh vực dịch vụ như ngân hàng và bảo hiểm.
Tuy nhiên, những người phản đối CETA thì lo ngại hiệp định này có thể ảnh hưởng đến các tiêu chuẩn về môi trường và lao động, tạo ra tiền lệ nguy hiểm và mở đường cho TTIP - một thỏa thuận vốn bị ác cảm bởi người dân châu Âu là “lợi bất cập hại”, đe dọa các lĩnh vực quan trọng như y tế và phúc lợi xã hội, tăng nguy cơ thất nghiệp do thị trường lao động Mỹ hấp dẫn hơn và có tính cạnh tranh cao hơn.
Trên thực tế, CETA có thể được áp dụng tạm thời sau khi được chính phủ các nước EU và Nghị viện châu Âu phê chuẩn. Nhưng để có hiệu lực đầy đủ, Hiệp định này cần được thông qua bởi tất cả 38 nghị viện quốc gia và khu vực.
Hiệu lực tạm thời của CETA sẽ áp dụng với những nội dung nào liên quan đến thương mại, còn cam kết về giải quyết tranh chấp đầu tư phải chờ đến khi có hiệu lực đầy đủ.
Thái độ phản đối của Wallonie cho thấy những khó khăn bất ngờ mà CETA có rủi ro gặp phải trong tương lai. Đây cũng là bài học nhãn tiền cho nước Anh sau khi chính thức rời EU và bắt đầu đàm phán các thỏa thuận thương mại mới với EU.
Hải Châu
