Đây là lần thứ ba EU tiến hành thủ tục pháp lý với Trung Quốc, sau hai vụ việc tương tự năm 2012 và 2014, khiến tranh chấp thương mại giữa hai bên lại bị hâm nóng.
Làm suy yếu DN châu Âu
Hồ sơ khiếu nại của EU chỉ ra Trung Quốc vẫn đánh thuế xuất khẩu theo nhiều cách đối với 11 loại nguyên vật liệu, bao gồm than chì, coban, đồng, chì, crôm, magiê, talc, tantali, thiếc, antimon và indium.
Những nguyên liệu này được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, từ sản xuất pin cho đến sơn, hóa chất, nhựa, mạch điện... và nằm trong số 20 loại nguyên liệu đầu vào quan trọng đối với nền kinh tế châu Âu, mà Trung Quốc chính là nước xuất khẩu lớn nhất hầu hết các mặt hàng đó.
Tổng kim ngạch xuất khẩu các loại nguyên liệu trên của Trung Quốc rơi vào khoảng 1,2 tỷ euro mỗi năm và 1/6 trong số đó cập bến châu Âu. Ước tính nếu loại bỏ thuế xuất khẩu, kim ngạch nhập khẩu vào EU sẽ tăng 9% và thậm chí là hơn nữa, nếu nới lỏng thêm các rào cản khác.
|
EU đã quyết định áp thuế nhiều loại thép nhập khẩu có xuất xứ Trung Quốc
Bước đầu tiên trong quy trình giải quyết tranh chấp tại WTO là EU sẽ tham vấn chính thức Trung Quốc. Nếu không được giải quyết thỏa đáng trong vòng 60 ngày, EU có thể yêu cầu WTO thành lập một ủy ban độc lập để phân xử.
Cùng lúc với EU, Hoa Kỳ cũng bước vào giai đoạn tham vấn với Trung Quốc. Tuần trước, Hoa Kỳ đã khiếu nại với WTO về chính sách thuế của Trung Quốc đối với 9 loại nguyên vật liệu, nhưng hôm 19/7, đã bổ sung thêm crôm và indium để khớp với 11 loại của EU. Hoa Kỳ còn phản đối việc Trung Quốc trói hạn ngạch của 5 mặt hàng trong số đó.
Trả lời câu hỏi của phóng viên, Cao ủy Thương mại EU - bà Cecilia Malmstrom, cho rằng hành vi áp đặt rào cản của Trung Quốc tạo điều kiện cho nước này làm méo mó giá cả thị trường toàn cầu đối với các loại nguyên vật liệu chủ chốt, gây tổn hại khả năng cạnh tranh dài hạn của nhiều ngành công nghiệp châu Âu.
Độ vênh giữa hai đối tác lớn
Bà Malmstrom tuyên bố EU sẽ không khoanh tay đứng nhìn doanh nghiệp và người tiêu dùng của mình trở thành nạn nhân của hành vi thương mại thiếu công bằng, đồng thời hy vọng sự chung tay của Hoa Kỳ và EU sẽ khiến Trung Quốc xem xét lại chính sách hiện tại.
Bộ Thương mại Trung Quốc (MOC) lập tức bác bỏ nội dung khiếu nại của EU, khi cho rằng các biện pháp mà nước này áp dụng không chỉ phù hợp với quy định của WTO, mà còn nhằm bảo vệ môi trường. Tuyên bố chính thức của MOC có đoạn: “Trung Quốc lấy làm tiếc vì EU đã yêu cầu tham vấn. Trung Quốc sẽ xử lý vấn đề một cách thích hợp theo quy trình giải quyết tranh chấp của WTO”.
Không hài lòng với lập luận đó, bà Malmstrom cho rằng hành động của Trung Quốc đã bóp méo thị trường, ảnh hưởng đến doanh nghiệp và người tiêu dùng EU chỉ để phục vụ mục đích bảo hộ ngành công nghiệp trong nước; nếu thực sự muốn bảo vệ môi trường, Trung Quốc có nhiều lựa chọn hiệu quả hơn mà không gây cản trở thương mại.
Đại diện EU cũng khẳng định Trung Quốc làm thế là vi phạm các quy tắc thương mại toàn cầu và đi ngược lại những cam kết gỡ bỏ thuế quan mà nước này hứa hẹn khi gia nhập WTO, 15 năm về trước.
Rắc rối pháp lý giữa Trung Quốc và EU nảy sinh trong bối cảnh hai bên còn vênh nhau trong quan hệ thương mại, điển hình là mặt hàng thép nhập khẩu mà EU cho là đã phá giá thị trường. Sau khi tiến hành điều tra đối với cáo buộc về hàng loạt hành vi không “đẹp” của các doanh nghiệp sản xuất Trung Quốc, EU đã quyết định áp thuế nhiều loại thép nhập khẩu có xuất xứ từ nước này.
EU cũng đang trong quá trình quyết định có nên giảm rào cản thương mại đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu “Made in China” và có nên chấp nhận Trung Quốc là một nền kinh tế thị trường đầy đủ hay không.
Thông thường, WTO có thể mất 2 - 3 năm mới đưa ra phán quyết. Năm 2012 và 2014, EU từng khiếu nại thành công về các vi phạm của Trung Quốc liên quan đến đất hiếm và các vật liệu khác như bô-xít và kẽm.
Hải Châu
