Cả EU và Hy Lạp đã phải rất khó khăn mới đàm phán được thỏa thuận về chính sách cứu trợ, nhưng xem ra, việc duy trì và thực hiện đúng thỏa thuận còn khó khăn hơn nhiều.
Có tiền cũng khó tiêu
Tuần trước, Thủ tướng Hy Lạp - ông Alexis Tsipras, đã gây bất ngờ không chỉ cho các chủ nợ quốc tế, mà còn cả chính người dân trong nước, với một kế hoạch mà trước đó chính phủ nước này chưa từng thảo luận với các giám sát viên nước ngoài - đại diện cho chính phủ các nước khu vực đồng euro và IMF.
Cụ thể, 1,6 triệu người nghỉ hưu được hứa hẹn sẽ nhận khoản tiền thưởng Giáng sinh từ 300 đến 800 euro. Hy Lạp cũng hoãn vô thời hạn quyết định tăng thuế doanh thu đối với các đảo Aegean, nơi có rất đông người tị nạn đến từ Trung Đông và nhiều khu vực khác.
Ông Tsipras khẳng định, Hy Lạp vẫn bảo đảm tuân thủ các cam kết trong thỏa thuận cứu trợ tài chính đã ký với chủ nợ quốc tế; trường hợp nhờ thực hiện tốt mà có dôi dư ra được đồng nào, thì nước này không cần phải “xin phép” bất cứ ai, nếu cần phải dùng đến để hỗ trợ cho những đối tượng khó khăn.
Thủ tướng Hy Lạp - ông Alexis Tsipras, đã gây bất ngờ không chỉ cho các chủ nợ quốc tế
Theo dữ liệu của Bộ Tài chính Hy Lạp, tính đến tháng 11/2016, thặng dư ngân sách của nước này đạt 7,4 tỷ euro, vượt xa mục tiêu 4 tỷ euro, chủ yếu nhờ tiết kiệm chi tiêu trong khi các khoản thu lại dồi dào hơn.
Để đổi lấy niềm vui cho những người về hưu thu nhập thấp, chính phủ Hy Lạp đã chấp nhận hứng chịu thêm sức ép từ bên ngoài, trong bối cảnh cuộc khủng hoảng nhập cư vẫn còn dang dở.
Hàng chục ngàn người tị nạn hiện đang mắc kẹt ở Hy Lạp do không thể di chuyển tiếp lên phía Bắc vì bị đóng cửa biên giới. Điều đó khiến Athens càng cần được hỗ trợ khẩn cấp về tài chính, cũng như vật tư như lều trại, chăn, túi ngủ và xe cứu thương. Cả EU và Hy Lạp đã phải rất khó khăn mới đàm phán được thỏa thuận về chính sách cứu trợ, nhưng xem ra, việc duy trì và thực hiện đúng thỏa thuận còn khó khăn hơn nhiều.
Ít đồng thuận, nhiều trái ý
Sau hành động bị đánh giá là “vượt rào” của Hy Lạp, phát ngôn viên của Bộ trưởng Tài chính Hà Lan cho biết, các bên đã đi đến kết luận rằng chính sách của chính phủ Hy Lạp dường như không phù hợp với những gì đã cam kết và vì thế họ quyết định dừng triển khai các giải pháp xử lý nợ ngắn hạn; đồng thời cảnh báo rằng căng thẳng leo thang có thể làm trì hoãn các cuộc đàm phán, vốn đã phải lùi sang năm 2017.
Bộ Tài chính Đức tuyên bố ủng hộ việc dừng áp dụng các biện pháp giãn nợ, giảm nợ cho Hy Lạp và khẳng định, tiêu chí quan trọng để bảo đảm thành công của chương trình cứu trợ tài chính là các bên không được đơn phương quyết định hoặc “lật kèo” các biện pháp đã cam kết mà không báo trước.
Cho đến nay, Hy Lạp và các chủ nợ vẫn tồn tại bất đồng về một số điểm cải cách quan trọng, như tái cơ cấu thị trường lao động, tăng cường các biện pháp thắt lưng buộc bụng nhằm đạt được mục tiêu thặng dư ngân sách từ năm 2018 trở đi.
Ngay trong nội bộ các chủ nợ cũng đã xuất hiện những ý kiến bất đồng. IMF thúc ép châu Âu giảm mục tiêu thặng dư ngân sách đặt ra cho Hy Lạp xuống chỉ còn 1,5% GDP thay vì 3,5% như hiện tại, bởi nếu không được xóa nợ, chắc chắn Hy Lạp không thể hoàn thành chỉ tiêu được.
Tuy nhiên, chính phủ nhiều nước châu Âu, điển hình là Đức, không đồng ý. Cái lý của họ là nếu giảm yêu cầu thặng dự ngân sách mà thiếu lộ trình cụ thể, không đi kèm điều kiện đánh đổi, thì sẽ chẳng có tác dụng gì cả và biết đâu Hy Lạp sau đó lại đòi hỏi được xóa nợ nhiều hơn. Đó là chưa kể suốt từ năm 2010 đến nay, hầu hết số tiền cứu trợ tài chính chỉ được dùng để trả nợ chứ không đóng góp được gì nhiều cho phát triển kinh tế.
Một số chuyên gia phía EU thậm chí còn cho rằng, IMF cố tình “nấu nướng” số liệu theo hướng tiêu cực hóa triển vọng chính trị và kinh tế của Hy Lạp, để EU nhân nhượng và hào phóng xóa nợ.
Hải Châu