Trường hợp điển hình gần đây là tranh chấp giữa Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) và Công ty Cổ phần Đầu tư ATS (ATS) việc sở hữu tài sản tại số 5 Điện Biên Phủ, quận Ba Đình, Hà Nội.
Công ty ATS từng là một Khách hàng của VPBank từ năm 2011. Quá trình vay vốn, ATS có sử dụng tài sản tại số 05 Điện Biên Phủ (số 6 Nguyễn Thái Học), phường Điện Biên, quận Ba Đình, Hà Nội để bảo đảm cho các khoản vay tại VPBank (cùng nhiều tài sản bảo đảm khác).
Sau khi vay vốn, đến tháng 5/2011, ATS không trả được nợ nên phát sinh quá hạn, kể từ đó đến nay ATS vẫn chưa thanh toán cho VPBank bất kỳ khoản nợ gốc, nợ lãi nào.
Hiện trạng số 05 Điện Biên Phủ
“Đứng cho vay…
Trong suốt nhiều năm kể từ khi khoản nợ phát sinh quá hạn, VPBank đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để Công ty ATS chủ động bán tài sản, huy động các nguồn tiền để trả nợ, đặc biệt VPBank đã xem xét nếu ATS trả được nợ, VPBank sẽ không phạt cọc và miễn giảm tiền lãi phát sinh, chỉ yêu cầu Công ty ATS thanh toán nợ gốc và một phần tiền lãi.
Bà Nguyễn Thị Thoa, Đại diện Công ty ATS đã ghi nhận sự thiện chí của VPBank và cũng đã rất nhiều lần cam kết sẽ bán các tài sản để lấy tiền trả nợ cho VPBank, tuy nhiên sau đó lại tiếp tục vi phạm cam kết. Bất đắc dĩ, đến tháng 01/2013, VPBank đã buộc phải khởi kiện Công ty ATS ra Tòa án Nhân dân quận Ba Đình, TP. Hà Nội để đòi nợ.
Tại Tòa, sau một quá trình đàm phán, bà Nguyễn Thị Thoa đã đồng ý phương án gán cho VPBank 08 tài sản thế chấp (trong đó có tài sản tại số 05 Điện Biên Phủ (số 6 Nguyễn Thái Học), phường Điện Biên, quận Ba Đình, Hà Nội) để thay thế cho nghĩa vụ trả nợ cho VPBank.
Nhưng một lần nữa, VPBank thể hiện sự thiện chí với khách hàng khi vẫn tạo điều kiện cho Công ty ATS thông qua việc đồng ý cho phép Công ty ATS được chuộc lại một số tài sản đã gán nợ theo đề nghị của Công ty này trong vòng 06 tháng kể từ ngày 11/06/2013. Dẫu vậy, Công ty ATS vẫn không thực hiện.
Theo đó, với nội dung thỏa thuận của các Bên đã được Tòa án Nhân dân quận Ba Đình, Hà Nội ghi nhận trong Biên bản hòa giải thành lập tại Tòa án và Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 05/2013/QĐST-KDTM ngày 11/06/2013, Công ty ATS cũng đã ký các Biên bản bàn giao tài sản đã gán nợ cho VPBank theo quy định pháp luật (các tài sản ở Hà Nội vào ngày 20/06/2013; tài sản ở Đà Nẵng 24/06/2013; tại thành phố Hồ Chí Minh 25/06/2013).
Tuy nhiên, Công ty ATS đã không thực hiện được việc trả nợ trong thời hạn cam kết, đã thống nhất cũng như ghi nhận trong thỏa thuận hòa giải thành tại Tòa án. Không những thế, Công ty ATS còn có nhiều văn bản, đơn khiếu nại gửi các cơ quan, ban ngành với mục đích xóa bỏ các cam kết, thỏa thuận giữa hai bên và thỏa thuận hòa giải thành tại Tòa án, cản trở VPBank thực hiện các nội dung theo đúng thỏa thuận, quyết định của Bản án đã có hiệu lực pháp luật.
“…Quỳ thu nợ”
Sau hơn ba năm kể từ ngày Quyết định của Tòa án Nhân dân quận Ba Đình thành phố Hà Nội có hiệu lực pháp luật thi hành, VPBank mới có thể hoàn tất được việc đăng ký sang tên tất cả các tài sản gán nợ bao gồm: 05 nhà đất tại số 63D Kim Mã, 63E Kim Mã, 65 Kim Mã, số 10 ngõ 6 Kim Mã, 84 Yên Phụ, Ba Đình, Hà Nội; Quyền sử dụng đất tại số 863A Trường Chinh, Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh; Quyền sử dụng đất tại đường Trường Sa, phường Khuê Mỹ, quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng; Tài sản tại số 5 Điện Biên Phủ, Ba Đình, Hà Nội đã được đăng ký sang tên cho VPBank vào ngày 24/08/2016 (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất số CE 039596 do UBND TP Hà Nội ngày 24/08/2016 vào sổ số cấp GCN CT 05233).
Khách hàng giao dịch tại VPBank
Trong quá trình thực hiện các Quyết định của Tòa án và các thỏa thuận của chính ATS thì công ty này và một nhóm các cá nhân liên quan liên tục coi thường các quyết định của Tòa, vi phạm các điều khoản đã thỏa thuận và thực hiện nhiều hành vi cố ý gây cản trở quá trình đăng ký sang tên tài sản, xử lý nợ xấu của VPBank, làm cho việc xử lý khoản nợ xấu lớn của VPBank kéo dài từ năm này qua năm khác.
Đặc biệt, trong suốt nhiều năm, bà Nguyễn Thị Thoa, Đại diện Công ty ATS đã gửi đơn thư đi khắp nơi với nội dung tố cáo sai sự thật là VPBank câu kết với cán bộ Tòa án để lừa bà Thoa ký văn bản hòa giải tại Tòa hay Tòa án làm sai, làm thiếu thủ tục; hoặc là khối tài sản của Công ty ATS có giá trị lớn hơn rất nhiều lần số tiền mà Công ty ATS nợ VPBank; và VPBank đang sử dụng các Hợp đồng chuyển nhượng có công chứng, hóa đơn GTGT do ATS phát hành không hợp pháp để đi sang tên tài sản…
Trả lời những khiếu nại từ phía ATS, Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã có Thông báo số 41/TB-TANDCC-GĐKTII ngày 12/10/2016, kết luận Tòa án Nhân dân quận Ba Đình đã thực hiện xét xử đúng thủ tục, đúng quy định của pháp luật; ATS không xuất trình được chứng cứ chứng minh có sự lừa dối, nhầm lẫn trong quá trình các bên tự nguyện hòa giải cũng như sự vi phạm pháp luật của TAND quận Ba Đình trong quá trình giải quyết vụ án. Vì vậy Tòa án Nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã từ chối kháng nghị theo đề nghị của ATS.
Tháng 4/2015, ATS lại tiếp tục gửi văn bản đến các Cơ quan chức năng để yêu cầu tạm dừng việc thực hiện Quyết định số 5493/QĐ-UBND của UBND TP Hà Nội ngày 10/09/2013 về việc thu hồi và giao cho VPBank thuê 1.241,2m2 đất tại số 5 Điện Biên Phủ (số 6 Nguyễn Thái Học, Hà Nội).
Tuy nhiên, UBND TP. Hà Nội đã giao cho Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội tiến hành thanh tra, kết luận. Ngày 22/5/2016, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã có kết luận thanh tra số 667/KLTT-STNMT-TTr. Theo đó, Cơ quan thanh tra kết luận Văn phòng đăng ký đất đai Hà Nội đã thực hiện đúng quy định của pháp luật về đất đai khi tham mưu, đề xuất UBND TP. Hà Nội ban hành Quyết định 5493/QĐ-UBND về việc thu hồi đất và giao cho VPBank thuê tại số 05 Điện Biên Phủ, việc ATS yêu cầu tạm dừng thực hiện Quyết định này là không có căn cứ.
Theo thông báo mới nhất của VPBank, sáng ngày 26/11, Công ty Vinaconex 2 (nhà thầu thi công) đã bàn giao hồ sơ và hạng mục thi công liên quan đến tòa nhà số 5 Điện Biên Phủ cho VPBank sau khi VPBank và Vinaconex 2 đạt được thỏa thuận về việc VPBank sẽ thanh toán thay chủ đầu tư cũ ATS số tiền mà ATS còn nợ Vinaconex 2. Việc bàn giao đã được thông báo trước cho chính quyền và quá trình tiến hành có sự chứng kiến của công an phường Điện Biên.
Thực tế hiện nay, toàn hệ thống ngân hàng đang nỗ lực triển khai Đề án “Xử lý nợ xấu của hệ thống các tổ chức tín dụng” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 843/QĐ-TTg ngày 31/05/2013, thì một số doanh nghiệp như Công ty ATS đang lợi dụng chính sách của Nhà nước về ưu đãi doanh nghiệp để cố tình chây ỳ, không thanh toán nợ xấu mặc dù vẫn có điều kiện trả nợ, gây ra rất nhiều khó khăn, thiệt hại không chỉ là đối với các thành viên trong hệ thống ngân hàng, cơ quan quản lý mà còn cả nền kinh tế.
Do vậy, tình trạng doanh nghiệp chây ỳ, không trả nợ, gây khó khăn cho ngân hàng trong việc xử lý nợ xấu cần phải nhanh chóng phải chấm dứt và bắt đầu bằng việc điều chỉnh từ khâu pháp luật tạo nhiều quyền hơn, rộng hơn đối với bên cho vay tiền.
Thùy Linh