Thời gian gần đây, hàng loạt khoản nợ nần với mức khủng lộ diện ngày càng nhiều và chủ yếu xuất phát từ các DN lớn. Đáng nói, những khoản nợ này đang nới rộng so với tài sản và nguồn vốn, dù lãi suất cho vay trung, dài hạn đã giảm tới 35% so với trước.
Điểm danh DN lỗ hàng trăm tỷ
Sau 10 lần lỗ liên tiếp, BCTC quý III/2016, công ty CP Việt An (Mã chứng khoán: AVF) tiếp tục báo lỗ. Theo đó, lỗ thuần quý III lên đến hơn 17 tỷ đồng sau khi trừ thêm chi phí bán hàng và quản lý. Không dừng lại ở đó, AVF còn phải chịu thêm khoản lỗ khác hơn 430 tỷ đồng, tư đó kéo lỗ ròng lên mức gần 448 tỷ đồng.
Tính đến 30/09/2016, tông nợ phải trả hơn 1.670 tỷ đồng, trong đó vay nợ ngắn hạn hơn 1.017 tỷ đồng, trong khi đó vốn chủ sở hữu thì lại âm 1.237 tỷ đồng.
Giới đầu tư bất ngờ với kết quả kinh doanh lỗ hàng trăm tỷ đồng của “ông lớn” trong ngành điện lực. BCTC hợp nhất nửa đầu năm 2016 của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (Mã chứng khoán: EVN) cho thấy, với lợi nhuận sau thuế âm 716 tỷ đồng (cùng kỳ năm ngoái lãi 888 tỷ đồng) đã ghi nhận lỗ lên đến 930 tỷ đồng, so với khoản lãi 450 tỷ đồng năm ngoái.
Đặc biệt, chi phí tài chính trong kỳ là 15.460 tỷ đồng, tăng gần 7.780 tỷ đồng, trong đó chi phí lãi vay chiếm 44,6%, tương đương mỗi ngày, EVN phải trả bình quân khoảng 38 tỷ đồng tiền lãi ngân hàng.
Theo thông tin vừa công bố, một DN nức tiếng trong ngành gỗ là công ty CP Hoàng Anh Gia Lai (mã chứng khoán: HAG), hết quý III/2016, doanh thu đạt gần 1.254 tỷ đồng, giảm còn hơn phân nửa so với cùng kỳ năm trước. Chi phí tài chính của DN tăng lên đến hơn 405 tỷ đồng, trong đó, riêng chi phí lãi vay đã lên tới 377 tỷ đồng. Đến ngày 30/9, nợ phải trả của DN này đang ở mức hơn 34.893 tỷ đồng. Tính ra, mỗi ngày HAG phải chi khoảng 4,2 tỷ đồng để trả lãi.
|
Mỗi ngày, Vinachem phải trả lãi 2,6 tỷ đồng (tương đương 1.00 tỷ/năm)
Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem), để phục vụ dự án Đạm Ninh Bình, đã đứng ra vay các tổ chức tín dụng (TCTD) số tiền lên đến 4.300 tỷ đồng và 326 triệu USD. Mỗi ngày, Vinachem phải trả lãi 2,6 tỷ đồng (tương đương 1.000 tỷ/năm).
Những số liệu công bố trên cho thấy rằng đã có sự buông lỏng trong công tác thẩm định, cho vay vốn ở các ngân hàng thương mại đối với những công ty có “bề dày” thua lỗ trong kinh doanh. Dù trước đó, NHNN cũng đã đưa ra nhiều cảnh báo trong việc cấp vốn tín dụng cho những DN này.
Soi “sức khỏe” DN trước khi cấp vốn
Theo các chuyên gia tài chính, có một thực tế hiện nay là nhiều DN có vốn chủ sở hữu rất ít nhưng vay vốn quá nhiều, gấp nhiều lần vốn chủ sở hữu để đầu tư dự án có quy mô hoành tráng, trong đó có những dự án đầu tư hàng ngàn tỷ đồng - chủ yếu từ vốn vay - nhưng không có lãi, thậm chí lỗ triền miên.
“Tình trạng này dẫn đến nguy cơ mất an toàn tài chính của DN nếu vay quá nhiều, gây rủi ro rất lớn cho khách hàng cũng như nền kinh tế”, một chuyên gia nói.
Đối với ngân hàng, việc tin tưởng các DN lớn, đặc biệt là các DNNN, để áp dụng hạn mức cấp tín dụng cao đang làm gia tăng nợ xấu ở không ít ngân hàng.
Trước tình hình này, NHNN đã ban hành công văn yêu cầu các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, NHNN chi nhánh tỉnh, thành và cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng kiểm soát rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng vượt giới hạn, cấp tín dụng đối với khách hàng có dư nợ lớn.
Hiện nay, theo quy định của NHNN, mỗi ngân hàng phải xây dựng tiêu chuẩn đánh giá “sức khỏe” DN trước khi cấp vốn tín dụng. Ông Nguyễn Quang Đông - Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế NHNN, cho biết: “Cho vay SX-KD, các TCTD luôn có tiêu chí xếp hạng, phân hạng các loại khách hàng rồi căn cứ vào đó để tính ra hạn mức tín dụng cho vay. Cùng với đó, các ngân hàng kiểm soát dòng tiền cung ứng các dịch vụ qua tài khoản để có thể cho vay tín chấp”.
Thực tế, một số ngân hàng “than thở” rằng việc cấp vốn tín dụng cho các DN hiện gặp nhiều khó khăn. Lãnh đạo một ngân hàng thương mại cho biết có DN không đủ điều kiện theo khung đánh giá “sức khỏe” DN nên đã gian dối lập hồ sơ khống để được vay.
Trước đó, Bộ Tài chính cũng quy định là các DN bị khống chế về tỷ lệ nợ vay/vốn chủ sở hữu nếu muốn chi phí lãi vay được tính là chi phí hợp lý, hợp lệ khi xác định thuế thu nhập DN được áp dụng từ ngày 1/1/2016.
Theo đó, nếu chi phí trả tiền lãi cho các khoản vốn vay vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu đối với lĩnh vực sản xuất; vượt quá 4 lần vốn chủ đối với lĩnh vực còn lại sẽ không được tính là chi phí hợp lý, hợp lệ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập DN.
Trả lời báo chí, ông Phạm Đình Thi - Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính, cho rằng mục tiêu của chính sách là hạn chế tình trạng đi vay quá nhiều, bảo đảm an toàn tài chính cho DN, phản ánh đúng chi phí lãi vay phục vụ SX-KD và góp phần giảm rủi ro nợ xấu cho hệ thống ngân hàng.
Huyền Anh
