Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính chung 9 tháng, tổng tiền gửi của khách hàng tại các tổ chức tín dụng đạt hơn 10,55 triệu tỷ đồng, tăng hơn 530.000 tỷ đồng so với đầu năm, tương đương tăng 5,3%. Mức tăng trưởng này chủ yếu nhờ khách hàng doanh nghiệp khi tiền gửi của nhóm khách hàng này tăng hơn 380.000 tỷ, tương đương tăng 7,8%, ở mức hơn 5,258 triệu tỷ đồng.
Do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, khả năng tiêu thụ hàng hóa trong nước và xuất khẩu cũng như khả năng cung ứng dịch vụ cho khách hàng sụt giảm khiến các doanh nghiệp có nguồn tiền mặt lớn không có cơ hội đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh, nên tạm thời gửi tiền "nhàn rỗi" vào ngân hàng. Vì vậy, số dư tiền gửi ngân hàng của các tổ chức kinh tế liên tục tăng cao từ đầu năm 2020 đến nay.
Tính đến cuối tháng 9, số tiền dân cư gửi vào các tổ chức tín dụng là gần 5,3 triệu tỷ đồng. |
Tuy nhiên, nếu xét về con số tuyệt đối, tổng số dư tiền gửi tiết kiệm của dân cư tại các ngân hàng vẫn nhiều hơn tổng số dư tiền gửi của các tổ chức kinh tế.
Lũy kế đến cuối tháng 9, số dư tiền gửi tiết kiệm của dân cư tại các tổ chức tín dụng đạt mức 5,29 triệu tỷ đồng, tăng 2,92%, thấp hơn con số gần 3% vào cuối tháng 7. Đáng lưu ý, tiền gửi tiết kiệm của dân cư giảm mạnh trong 5 năm gần đây. Nếu năm 2016, tăng trưởng tiền gửi của dân cư là 17,4%, năm 2017 chỉ là 13,54% và liên tục giảm 4 năm sau đó, chỉ còn 6,46% vào năm 2020.
Riêng trong 2 tháng liên tiếp 8 và 9/2021, tiền gửi của người dân ghi nhận sụt giảm. Cụ thể, trong tháng 8, tiền gửi của người dân cũng đã giảm gần 1.000 tỷ đồng, tháng 9 sụt giảm tới gần 1.500 tỷ đồng.
Nguyên nhân dẫn đến diễn biến trên đến từ mặt bằng lãi suất huy động thấp trên thị trường. So với trước dịch, lãi suất huy động đã giảm 1,5-2 điểm phần trăm.
Trao đổi tại buổi họp báo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), Phó thống đốc Đào Minh Tú nhận định mặt bằng lãi suất huy động của các ngân hàng đã xuống rất thấp. Tăng trưởng tiền gửi thấp hơn tăng trưởng tín dụng cùng giai đoạn. Vì vậy, không thể đặt ra mục tiêu giảm lãi suất đầu vào để giảm lãi suất đầu ra thời điểm này.
Khảo sát mới đây của VnBusiness cho thấy, từ đầu tháng 11/2021, lãi suất tiết kiệm tại một số ngân hàng có dấu hiệu nóng lên. Đơn cử như Sacombank, biểu lãi suất tiết kiệm tại quầy mới đây đã tăng nhiều kỳ hạn, với mức tăng phổ biến 0,4 điểm phần trăm. Eximbank cũng điều chỉnh tăng 0,1 điểm phần trăm lãi suất tiền gửi kỳ hạn từ 3 tháng trở xuống và tăng 0,1-0,2 %/năm lãi suất kỳ hạn từ 6-9 tháng.
Tương tự tại SHB, biểu lãi suất tiết kiệm của tiền gửi có kỳ hạn lĩnh lãi cuối kỳ áp dụng cho các khoản dưới 2 tỷ đồng được điều chỉnh tăng thêm 0,4%, lên mức 6,1% đối với kỳ hạn 24 tháng. Với các khoản tiền gửi từ trên 2 tỷ đồng đến 500 tỷ đồng áp dụng mức 6,2% đối với kỳ hạn dài 24 và 36 tháng.
Mặc dù lãi suất tiết kiệm có dấu hiệu tăng nhiệt tại một số ngân hàng thương mại, song lãi suất tiết kiệm cao nhất hiện nay vẫn được giữ ở mức 7,1%/năm. Trong khi đó, các chuyên gia nhận định, lãi suất huy động tăng nhẹ và cục bộ tại một số ngân hàng có quy mô nhỏ, thanh khoản có dấu hiệu co hẹp, không ảnh hưởng đến mặt bằng lãi suất chung của thị trường.
Bên cạnh việc lãi suất huy động giảm mạnh trong thời gian qua, các kênh đầu tư chứng khoán, vàng, bất động sản… đang tăng trưởng mạnh mẽ được xem là những lý do cho sự suy giảm tiền gửi tại các tổ chức tín dụng.
Trong 10 tháng, nhà đầu tư cá nhân tại Việt Nam đã mở mới hơn 1 triệu tài khoản chứng khoán, cao hơn tổng số tài khoản được nhóm này mở trong giai đoạn 2017 - 2020 cộng lại. Riêng tháng 10, hơn 129.500 tài khoản chứng khoán do nhà đầu tư cá nhân trong nước mở mới, tăng gần 13% so với tháng trước.
Số lượng nhà đầu tư tham gia thị trường chứng khoán tăng góp phần thúc đẩy thanh khoản thị trường. Phiên giao dịch 19/11, lần đầu tiên nhà đầu tư chứng kiến tổng giá trị giao dịch trên toàn thị trường hơn 56.195 tỷ đồng, tương đương 2,5 tỷ USD.
Còn Bộ Xây dựng cho biết, số lượng doanh nghiệp kinh doanh bất động sản thành lập mới trong 3 quý của năm 2021 tăng 11,5% so với cùng kỳ năm 2020. TS. Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam cho biết, trong quý 3, Hiệp hội Bất động sản Việt Nam có thực hiện thống kê ở 12 điểm cầu và nhận thấy rằng vẫn có hàng vạn giao dịch, ngay trong bối cảnh dịch bệnh vẫn diễn ra ở một số khu vực. Tuy nhu cầu tiêu dùng có giảm nhưng nhu cầu của nhà đầu tư không giảm, bởi đây là đối tượng cần đi trước.
Vì vậy, ông Đính khẳng định, bất động sản có bị tác động tiêu cực đến "sức khỏe" nhưng thị trường này vẫn có sức sống, "không chết, chững hay phải đứng lại" do bối cảnh dịch bệnh.
Thanh Hoa