Trong báo cáo mới đây, Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings cho rằng, vốn hóa của ngành ngân hàng Việt Nam đã được cải thiện trong những năm gần đây nhờ khả năng sinh lời tốt và các ngân hàng tích cực tăng vốn đáp ứng yêu cầu Basel II.
Tổ chức này ước tính, các ngân hàng chưa tuân thủ Basel II chỉ cần huy động thêm 0,6 tỷ USD vốn mới để đáp ứng yêu cầu CAR tối thiểu của Basel II là 8% trước thời hạn thực hiện vào tháng 1/2023.
Fitch Ratings ước tính, hệ thống ngân hàng sẽ cần thêm vốn bổ sung lên tới 10,7 tỷ USD (2,9% GDP) để đảm bảo khoản dự phòng rủi ro cho vay. |
Cũng theo đánh giá của Fitch Ratings, hiện nay hệ thống ngân hàng của Việt Nam vẫn mỏng vốn nếu so sánh với các ngân hàng quốc tế cũng như đặt trong môi trường kinh doanh rủi ro. Hiện CAR của khối ngân hàng quốc doanh và ngân hàng tư nhân tuân thủ Basel II ở Việt Nam chỉ đạt lần lượt ở mức 9,2% và 11,4% vào cuối quý III năm 2021. Con số này thấp hơn nhiều so với mức bình quân 19,4% đối với các ngân hàng tại các thị trường lớn ở Đông Nam Á khác. Bên cạnh đó, nợ xấu thực tế của các ngân hàng Việt Nam có thể cao hơn con số báo cáo do nhiều khoản vay có vấn đề chưa được tính vào (nợ cơ cấu lại).
Theo đánh giá của các chuyên, mặc dù vốn ‘mỏng’ nhưng hệ thống tổ chức tín dụng ‘gánh’ hơn 62% hệ thống tài chính. TS. Trần Du Lịch, chuyên gia kinh tế, đánh giá “các ngân hàng đang gồng gánh nền kinh tế”, nguyên nhân do thị trường vốn, nơi cung cấp dòng vốn trung và dài hạn, đến nay vẫn chưa thể đáp ứng được nhu cầu, còn quá non trẻ và sản phẩm nghèo nàn.
Còn chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực cho rằng: “Khu vực ngân hàng Việt Nam luôn chịu áp lực tăng vốn, do nền vốn còn mỏng trong khi tín dụng, đầu tư tăng khá cao, và nguy cơ nợ xấu có thể tăng là hiện hữu". Ông lo ngại nợ xấu sẽ trở thành tâm điểm của thị trường tài chính Việt Nam trong năm 2022 với tỷ lệ nợ xấu gộp ở mức cao nhất trong vòng 4 năm gần nhất, qua đó phá vỡ thành quả tái cơ cấu nợ giai đoạn 2016 – 2020 của các tổ chức tín dụng (TCTD). Ông Lực dự báo nợ xấu nội bảng được dự kiến trong khoảng 2,3-2,5%, nợ xấu gộp sẽ khoảng 6% trong năm 2022. Con số này thậm chí có thể ở mức cao hơn từ năm 2024.
Để chống chọi lại những rủi ro này, các chuyên gia cho rằng, các ngân hàng cần phải tăng vốn. Fitch Ratings ước tính, hệ thống ngân hàng sẽ cần thêm vốn bổ sung lên tới 10,7 tỷ USD (2,9% GDP) để đảm bảo khoản dự phòng rủi ro cho vay bù đắp thiệt hại có thể xảy ra từ tất cả các khoản vay có vấn đề, đồng thời duy trì hệ số CAR ở mức 10%. Sự thiếu hụt vốn chủ yếu ở khối ngân hàng quốc doanh.
Fitch Ratings cho rằng, tốc độ tăng trưởng cho vay nhanh sẽ khiến việc nâng tỷ lệ an toàn vốn (CAR) của ngân hàng Việt trở nên khó khăn trong 2-3 năm tới.
Fitch có thể đánh giá Xếp hạng khả năng hoạt động của hầu hết các ngân hàng Việt Nam cao hơn một bậc nếu hệ số CAR cao hơn 2-3 điểm phần trăm. Tuy nhiên, theo phán đoán của Fitch, ngoại trừ những ngân hàng huy động vốn bên ngoài, trong các trường hợp còn lại, khả năng cải thiện CAR vẫn còn khiêm tốn, dù lợi nhuận tăng.
Huyền Anh