Có ý kiến cho rằng, không loại trừ khả năng Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục tăng lãi suất điều hành nhằm giảm áp lực lên tỷ giá.
Lãi suất tiếp tục tăng
Theo dõi thị trường có thể thấy, trong ngày 4/10 không chỉ lãi suất trên thị trường liên ngân hàng mà cả lãi suất huy động tại thị trường 1 cũng tăng đột biến. Theo đó, lãi suất qua đêm tăng vọt lên 7,74%/năm, trong khi đó huy động vốn dân cư và tổ chức kinh tế thị trường tiếp tục có mức lãi suất gọi vốn lên tới gần 9%.
Theo kết quả của cuộc điều tra xu hướng kinh doanh của các tổ chức tín dụng (TCTD) quý IV/2022, 31,6% TCTD cho biết đã điều chỉnh "tăng nhẹ" lãi suất biên.
Nhiều tổ chức phân tích dự báo NHNN sẽ nâng thêm lãi suất điều hành trong những tháng cuối năm. (Ảnh minh hoạ: Int) |
Trước thời điểm Ngân hàng Nhà nước (NHNN) điều chỉnh tăng 1 điểm % các mức lãi suất điều hành (ngày 23/9/2022), mặt bằng lãi suất huy động - cho vay tiếp tục được các TCTD kỳ vọng xu hướng tăng trong quý IV/2022 và cả năm 2022, với 59-61% TCTD kỳ vọng lãi suất tăng bình quân 0,37 điểm % trong quý IV/2022 (chỉ có 7-9% TCTD kỳ vọng lãi suất giảm nhẹ) và 66-69% TCTD kỳ vọng lãi suất tăng bình quân 0,56-0,57 điểm % trong năm 2022 (có 8-10% TCTD kỳ vọng lãi suất giảm).
Kết quả này cũng đồng thuận với nhận định của các chuyên gia kinh tế về xu hướng tăng lãi suất từ nay đến đầu năm 2023. Ông Đặng Ngọc Cảnh - giám đốc phân tích kinh tế và thị trường tài chính Techcombank - cho hay tình hình thị trường thời gian qua biến động rất lớn. Thanh khoản VND từ trạng thái dư thừa của năm 2020 - 2021 đã đảo chiều.
Lãi suất liên ngân hàng cũng tăng vọt từ mức chưa đến 1%/năm lên 6 - 7%/năm ở các kỳ hạn. Huy động của hệ thống ngân hàng năm nay ở mức thấp kỷ lục, chín tháng đầu năm chỉ tăng 4% trong khi các năm khác tăng 8 - 9%. Thanh khoản thị trường phần nào đã gây áp lực lên lãi suất.
Chưa kể Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) liên tục tăng lãi suất đồng đô la khiến lãi suất VND trở nên kém hấp dẫn, dòng ngoại tệ bằng USD có xu hướng ít vào Việt Nam hơn, từ đó gây áp lực lên tỉ giá. Theo tính toán, từ đầu năm đến nay USD đã tăng giá khoảng 5%.
PGS.TS Phạm Thế Anh, giảng viên Đại học Kinh tế Quốc dân (Hà Nội) cho biết, từ nay đến cuối năm, nếu FED tiếp tục tăng lãi suất và kiên định với mục tiêu chống lạm phát, "bão giá" trong nước có xu hướng leo thang thì việc tăng lãi suất điều hành là khó có thể tránh khỏi. Nhưng đợt tăng lãi suất này có biên độ nhỏ hơn so với đợt tăng 1 điểm phần trăm vừa rồi.
Trong bối cảnh đó, nhiều tổ chức phân tích dự báo NHNN sẽ nâng thêm lãi suất điều hành trong những tháng cuối năm nhằm đối phó với áp lực từ FED khi dự trữ ngoại tệ không còn quá dồi dào.
Động thái của cơ quan quản lý
Báo cáo về tăng trưởng kinh tế Việt Nam quý IV/2022 của Ngân hàng UOB cho hay, trong bối cảnh FED có lập trường sẽ tiếp tục tăng mạnh lãi suất, đồng đô la Mỹ tiếp tục tăng giá, VND sẽ mất giá thêm và tỷ lệ lạm phát gần mức mục tiêu của NHNN, tổ chức này cho rằng có khả năng NHNN sẽ tăng thêm 100 điểm cơ bản (1 điểm %) đối với lãi suất tái cấp vốn trong vòng 2 quý tới. Điều này sẽ đưa lãi suất tái cấp vốn lên 5,50% vào cuối năm 2022 và sau đó là 6,00% vào cuối quý 1/2023, bằng với mức được công bố ngay trước thời điểm COVID-19 được tuyên bố là đại dịch toàn cầu vào tháng 3 năm 2020.
Trước đó, nhiều đơn vị phân tích cũng dự báo NHNN có thể tăng thêm lãi suất điều hành nhằm giảm áp lực lên tỷ giá trong những tháng cuối năm.
Các chuyên gia phân tích của SSI Research chia sẻ, càng về cuối năm sức ép lên tỷ giá càng lớn và không loại trừ trường hợp NHNN sẽ tiếp tục tăng lãi suất điều hành nhằm giảm áp lực lên tỷ giá. Theo SSI Research, NHNN sẽ cố giữ thanh khoản trên hệ thống ngân hàng ở trạng thái không quá dồi dào trong giai đoạn còn lại của năm nhằm duy trì mặt bằng lãi suất liên ngân hàng VND ở vùng 5-5,5%, để tạo mức chênh lệch hợp lý với lãi suất USD, giảm thiểu áp lực lên tỷ giá.
Trái ngược với các nhận định trên, Công ty Chứng khoán ACB (ACBS) lại cho rằng, từ giờ cho tới cuối năm nay, NHNN sẽ không có đợt tăng lãi suất nào nữa, trong điều kiện Fed tiếp tục tăng lãi suất như trong báo cáo dự báo kinh tế được công bố vào ngày 22/9. Theo ACBS, những động thái gần đây của NHNN nhằm tăng lãi suất điều hành thêm 1 điểm phần trăm là một hành động nhằm đối phó với áp lực phá giá ngày càng tăng đối với đồng VND, chứ không phải là động thái cố gắng làm giảm nhu cầu trước tình hình lạm phát gia tăng.
Theo một số chuyên gia, thay vì cuối năm nay thì NHNN có thể tăng lãi suất điều hành thêm 50 điểm cơ bản trong hai quý đầu của năm 2023 để kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tỷ giá.
T.H