Chúng tôi đến xã Cẩm Hải, TP Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh chứng kiến những con đường bê tông mới xây uốn lượn quanh những sườn đồi. Giới thiệu về “lịch sử” thôn 3, ông Vi Thanh Chung, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn 3, xã Cẩm Hải cho hay, cả thôn có 82 hộ dân, trong đó 70% là người dân tộc thiểu số: Tày, Sán Chỉ, Dao, Cao Lan.
Thôn nghèo và kỳ tích bê tông hóa đường, ngõ
Theo ông Chung, khi chưa xây dựng nông thôn mới, đường sá ở thôn 3 tất cả đều là đường đất, đi lại vô cùng khó khăn.
 |
|
Xây dựng đường bê tông nông thôn mới ở xã Cẩm Hải. |
“Nói thẳng ra là đường trâu chứ không phải đường mòn, vì rất lồi lõm, gồ ghề. Trước đây, không ai dám vào thôn 3 này đâu, vì đường chỉ đi bộ, xe máy không leo lên được. Mà cũng chả nhà nào có tiền mua xe máy để đi. Chỉ vài năm qua, chúng tôi bê tông hóa được 100% đường, ngõ. Đây là một kỳ tích mà trước đây không ai dám nghĩ là sẽ làm được”, ông Chung nói.
Để xây dựng trên 6km đường bê tông trong thôn, toàn bộ xi măng được Nhà nước hỗ trợ, người dân đóng góp thêm 8 triệu/hộ để mua cát sỏi, góp công lao động. Năm 2019, Công ty điện lực AES - Mông Dương 2 cũng tài trợ xây dựng cho 200m đường bê tông trong thôn 3...
Hiện, tất cả mọi gia đình trong thôn đã có nhà kiên cố và chỉ còn 2 hộ cận nghèo, và hết năm nay, cả hai hộ này cũng sẽ thoát khỏi diện cận nghèo.
Chia sẻ về sinh kế của người dân trong thôn, ông Chung cho hay, hầu hết các hộ trồng rừng cây gỗ keo. Bình quân mỗi héc ta sau 5 năm thu hoạch bán chỉ được 50 triệu đồng, trừ chi phí chỉ còn 25 triệu đồng. Ông Chung và người dân trong thôn suốt nhiều năm nay trăn trở, muốn chuyển đổi cây trồng để mong đạt được thu nhập cao hơn.
“Tôi đã từng đem cây quế xuống Cẩm Hải trồng, nhưng 6-7 tháng sau, cây không lên được. Chỉ có cây keo là trồng được, nhưng thu nhập rất thấp”, ông Chung tâm tư.
Ông Chung cho hay, những năm gần đây, có dự án Nhà máy nhiệt điện Mông Dương 2 do Công ty AES đầu tư gần địa bàn xã. Lúc đang thi công xây dựng nhà máy, toàn bộ dân ở đây vào đó làm thuê, nhờ vậy mà đời sống kinh tế, thu nhập tăng mạnh lên, toàn dân trong thôn thoát nghèo. Tuy nhiên, từ khi nhà máy hoàn thành xây dựng, đi vào hoạt động thì giảm nhân công. Hiện toàn thôn chỉ còn khoảng 25 người trẻ khỏe, đáp ứng được yêu cầu, được Nhà máy nhiệt điện Mông Dương 2 - AES tuyển dụng vào làm công nhân, hưởng lương bình quân 10 triệu đồng tháng.
Người dân trong thôn cũng đang le lói hy vọng về hướng chuyển đổi cây trồng. Thời gian qua, Công ty Nhiệt điện AES đã hỗ trợ 300 cây giống cam bưởi cho 2 gia đình trong thôn để trồng thử nghiệm. Nếu hai gia đình này thành công, những hộ gia đình nào có nhu cầu, sẽ được Công ty hỗ trợ cây giống cây ăn quả.
Ông Chung dẫn chúng tôi đến vườn nhà anh Bùi Văn Thắng. Anh Thắng cho hay, năm 2018, được Nhà máy nhiệt điện hỗ trợ 75 cây giống cam Vinh và 75 cây giống bưởi da xanh, mời cán bộ khuyến nông đến hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc. Chỉ sau một năm, vào năm ngoái, vườn nhà anh đã cho thu hoạch 3 tạ cam, cho cả xóm mỗi nhà 2 kg để ăn thử, ai cũng khen ngon. Năm nay, cam trong vườn đã có nhiều quả, dự kiến sẽ thu hoạch 1 tấn cam vào tháng 11 tới.
 |
|
Ông Vi Thanh Chung, Bí thư Chi bộ thôn 3 đi trên đoạn đường được Công ty nhiệt điện AES tài trợ xây dựng. |
Tiến lên nông thôn mới kiểu mẫu
Ông Hà Văn Công, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Cẩm Hải, cho biết, Cẩm Hải là xã miền núi, cách xa trung tâm TP Cẩm Phả 26km. Toàn xã có 487 hộ dân với 1.877 nhân khẩu, gồm 9 dân tộc (Kinh, Tày, Nùng, Sán Dìu, Sán Chay, Hoa, Mường, Thái, Dao) cùng sinh sống. Xã Cẩm Hải xuất phát điểm xây dựng nông thôn mới với các tiêu chí đạt được rất thấp, tỷ lệ hộ nghèo chiếm hơn 40% vào năm 2011. Nhờ xây dựng nông thôn mới, đến thời điểm này, các công trình cơ sở hạ tầng đã được xây dựng khang trang, tất cả các tuyến đường ngõ xóm đã được bê tông hóa, với khoảng 4,5km đường trục chính, còn lại là các tuyến đường ngõ ngách 15km. Cẩm Hải được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2016.
 |
|
Diện mạo nông thôn xã Cẩm Hải ngày càng sáng - xanh - sạch - đẹp. |
Trước kia, tỷ lệ hộ nghèo cao, thì đến năm 2019, cả xã Cẩm Hải không còn hộ nghèo. Đúc kết bài học kinh nghiệm đưa đến thành công trong xây dựng nông thôn mới, ông Công chia sẻ, trước hết là công tác tuyên truyền vận động nhân dân, làm cho họ hiểu người dân chính là chủ thể của nông thôn mới, vì vậy họ sẵn sàng đóng góp kinh phí, công sức lao động và trí tuệ vào xây dựng nông thôn mới.
Ông Công nhắc đến vai trò của xã hội hóa, đặc biệt tranh thủ nguồn lực hỗ trợ từ các doanh nghiệp vào xây dựng nông thôn mới ở địa phương. Đối với xã Cẩm Hải, được Công ty Đông Hà, CLB Doanh nghiệp nữ Cẩm Phả và Công ty Nhiệt điện AES - Mông Dương 2 hỗ trợ xây dựng một số tuyến đường, trạm y tế, trường học. Nhà máy Nhiệt điện AES - Mông Dương 2 đã tài trợ xã Cẩm Hải từ tháng 3/2012 - 6/2019 nhiều đợt với nhiều hoạt động, tổng giá trị gần 2,7 tỷ đồng. Trong đó phải kể đến tài trợ xây 280m đường bê tông; xây dựng khu rửa tay cho học sinh TH&THCS Cẩm Hải; tài trợ xây dựng rãnh thoát nước dài 200m tại thôn 2; tặng trạm y tế xã nhiều thiết bị… Hiện, xã Cẩm Hải có 43 người đang làm công nhân tại nhà máy Nhiệt điện AES-Mông Dương 2.
Xã Cẩm Hải được tỉnh Quảng Ninh lựa chọn làm điểm thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Xã phấn đấu hoàn thành chương trình nông thôn mới kiểu mẫu vào cuối năm 2020.
“Tuy nhiên, điều trăn trở nhất đối với lãnh đạo xã Cẩm Hải là xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, yêu cầu xã phải có sản phẩm OCOP (mỗi xã một sản phẩm). Đây là điều xã chưa làm được. Hiện, xã đang hướng đến thúc đẩy liên kết ngư dân chế biến hải sản, lấy hải sản làm sản phẩm chủ lực. Để nâng cao thu nhập cho nông dân, xã đã đề nghị TP Cẩm Phả cho nông dân cho chuyển đổi mục đích sử đất lâm nghiệp giá trị sản xuất thấp sang nông nghiệp trồng cây ăn quả, tạo thu nhập cao hơn. Đối với đất rừng sản xuất với địa hình núi cao, đất dốc, không được phép chuyển đổi sang đất nông nghiệp, chúng tôi vận động người dân chuyển đổi từ trồng keo sang trồng cây gỗ lớn để tăng thu nhập trên một đơn vị diện tích”, ông Công chia sẻ.
Chu Khôi
