Ông Phạm Văn Tuấn, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Như Xuân chia sẻ, không còn được hỗ trợ áp dụng các cơ chế, chính sách theo Nghị quyết 30a, điều nhận thấy rõ ràng nhất ở Như Xuân là tỷ lệ hộ nghèo giảm rõ rệt. Đến nay, theo kết quả rà soát giai đoạn 2021-2025, tỷ lệ hộ nghèo là 16,94%, hộ cận nghèo 19,58%. Để thoát nghèo bền vững, người dân phải sản xuất, làm ra sản phẩm, đặc biệt là sản phẩm mũi nhọn, mang tính đặc thù.
Giảm nghèo gắn với sản phẩm OCOP
Thực hiện Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), thời gian qua huyện Như Xuân đã lựa chọn những sản phẩm có lợi thế để phát triển thành sản phẩm OCOP. Đến nay, huyện đã có 10 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh, đứng đầu trong các huyện miền núi của tỉnh.
Chuyển đổi cây trồng làm nền tảng giúp người dân phát triển kinh tế, thực hiện giảm nghèo bền vững. |
Có được kết quả đó, huyện Như Xuân đã đẩy mạnh cải tạo vườn tạp gắn với phát triển cây trồng mũi nhọn, tạo cơ chế hỗ trợ phát triển diện tích cây trồng. Từ đó nhiều mô hình giảm nghèo đã hình thành và phát triển giúp đời sống của nhân dân từng bước thay đổi.
Hiện nay, trồng cây ăn quả có múi là lợi thế lớn ở xã Xuân Hòa. Diện tích đất tự nhiên bằng phẳng, khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp, chính vì thế ngay từ năm 2015, xã đã vận động bà con tham gia trồng các loại cây ăn quả.
Ông Chử Thanh Hải, Giám đốc HTX sản xuất nông nghiệp Thành Công cho biết, chỉ sau 7 năm kể từ ngày HTX đầu tư trồng cây có múi, đến nay diện tích đã được mở rộng lên 40 ha và có 4 sản phẩm đạt OCOP 3 sao cấp tỉnh là: cam Đường Canh, cam Xã Đoài, bưởi da xanh, bưởi Diễn.
Trước năm 2018, bà con ở đây chỉ trồng cây bản địa, cây công nghiệp như keo, sắn, mía... với giá trị thu nhập hạn chế. Nhưng từ khi chuyển sang trồng cây trồng mũi nhọn là các loại cây có múi, kinh tế phát triển rõ rệt, mức thu nhập bình quân từ 500 triệu đến 1 tỷ đồng trong mỗi niên vụ sản xuất.
“Không chỉ HTX chúng tôi mà nhiều hộ gia đình khác cũng đã tạo thêm việc làm và thu nhập ổn định cho bà con. Hiện tại, thu nhập trung bình của bà con lao động phổ thông là 250.000 đồng/người/ngày”, ông Hải nói.
Ông Quản Trọng Thức, ở thôn Đồng Trình - thôn duy nhất của xã còn nằm trong “Chương trình phát triển kinh tế - xã hội các xã đặc biệt khó khăn vùng dân tộc thiểu số và miền núi” (Chương trình 135) chia sẻ, sau nhiều năm trồng keo, gia đình ông quyết định chuyển hết diện tích sang trồng xoài keo. Ngoài 12 ha xoài keo, ông còn trồng xen 3,7 ha chanh leo, từ đó thu nhập đã được nâng lên, năm 2022 gia đình ông đã thoát khỏi hộ nghèo của xã.
Khẳng định về thời cơ để bà con vươn lên thoát nghèo bền vững, Chủ tịch UBND xã Xuân Hòa Lê Văn Tuyên cho rằng: “Quan trọng nhất sau khi ra khỏi khu vực đặc biệt khó khăn thì bà con đang thích nghi dần và chủ động. Nhờ nguồn lực trước đó từ chương trình 30a, nhiều hộ dân trong xã đã vươn lên, góp phần vào công tác xóa đói, giảm nghèo. Trước đây, tỷ lệ hộ nghèo của xã là 50% nhưng nay chỉ còn 17%.
Chú trọng chuyển đổi diện tích cây trồng
Ông Lê Anh Tuấn, Phó chủ tịch UBND huyện Như Xuân đánh giá, để khắc phục tình trạng sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, huyện Như Xuân đã tập trung rà soát diện tích sản xuất cây trồng hằng năm và cây lâu năm để xây dựng kế hoạch cụ thể, tích cực tuyên truyền, khuyến khích các HTX tích tụ, tập trung ruộng đất.
Nhiều HTX ở Như Xuân đã tập trung tích tụ ruộng đất, liên kết sản xuất, giảm nghèo bền vững. |
Từ đó căn cứ vào điều kiện thổ nhưỡng của từng vùng, định hướng cho các xã, thị trấn hình thành 6 vùng sản xuất tập trung, chuyên canh rau, quả an toàn tập trung với diện tích hơn 300 ha, trong đó có hơn 60 ha diện tích được sản xuất theo quy trình VietGAP; được chính quyền các địa phương hướng dẫn, hỗ trợ từ khâu làm đất, chọn giống, sử dụng phân bón,... đến kỹ thuật sơ chế, đóng gói, dán tem mác sản phẩm.
Đồng thời, chú trọng chuyển đổi diện tích trồng sắn, keo kém hiệu quả kinh tế sang phát triển các loại cây trồng mũi nhọn có giá trị cao, như: cây ăn quả có múi, cây dược liệu, ngô, cỏ chế biến thức ăn chăn nuôi,...
Để tạo điều kiện thuận lợi cho các HTX, hằng năm huyện tích cực rà soát, đề xuất đầu tư nâng cấp công trình thủy lợi, hệ thống giao thông, các khu sản xuất... Từ đó, khuyến khích, tạo điều kiện cho các HTX đầu tư nhân rộng các mô hình sản xuất, thực hiện liên kết sản xuất giữa doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác.
Ngoài ra, nhằm thoát nghèo bền vững, huyện cũng tập trung vào nông nghiệp hữu cơ, công nghệ tưới nhỏ giọt, áp dụng các tiến bộ của cuộc cách mạng nông nghiệp 4.0 vào sản xuất, nhất là tăng cường liên kết, hỗ trợ trong sản xuất nông nghiệp.
Tại các xã Hóa Quỳ, Bình Lương, Bãi Trành và thị trấn Yên Cát là những địa phương có truyền thống sản xuất rau màu, nắm bắt được nhu cầu của thị trường và điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, người dân cũng đã đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng công nghệ cao để mở rộng, phát triển sản xuất rau an toàn.
"Từ chiếc “cần câu”, hay nói đúng hơn là từ cơ chế chính sách, điều nhận thấy rõ là người dân Như Xuân hôm nay đã chủ động hơn từ tư duy đến hành động. Một con giống tốt, một cây trồng hiệu quả có thể tạo ra việc làm bền vững và thu nhập ổn định không chỉ một hộ nghèo mà cả một cộng đồng thoát nghèo. Với việc tập trung phát triển cây trồng mũi nhọn, những sản phẩm này sẽ có cơ hội phát triển, tạo thêm nhiều việc làm, để từ đó người dân được thu lợi trên chính sức lao động và khả năng sản xuất”, ông Lê Anh Tuấn chia sẻ.
Kim Yến