Trồng dâu, nuôi tằm là nghề mà người xưa thường ví là phải "ăn cơm đứng", đến nay đang bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế, nâng cao thu nhập cho hàng chục gia đình, góp phần vào công tác giảm nghèo bền vững ở địa phương.
Tận dụng lợi thế
Hơn 10 năm trồng dâu, nuôi tằm, bà Võ Thị Bình, ở thôn Phú Hưng, xã Quảng Phú vừa có thâm niên, vừa trải qua nhiều "thăng trầm" với nghề.
"Ông cha thường ví "nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng" bởi nuôi tằm như "nuôi con mọn", công việc không nặng nhọc nhưng nhiều vất vả vì phải thức khuya dậy sớm. Tuy nhiên, mấy năm trở lại đây, kén được giá, có người thu mua và cung cấp giống chất lượng nên người nuôi tằm khấm khá lên", bà Bình chia sẻ.
Trồng dâu nuôi tằm hiện đang là nghề được nhiều người dân lựa chọn vì cho thu nhập cao và tương đối ổn định so với nhiều loại cây trồng khác (Ảnh tư liệu) |
Hiện, gia đình bà Bình có 5 sào trồng dâu. Từ việc tận dụng một khoảng trống trong nhà để nuôi tằm ban đầu, đến nay bà đã đầu tư xây một khu vực riêng với diện tích hơn 50m2 để nuôi tằm, hiện đang chăm sóc hơn 10 nong tằm. Với số tằm này, sau 15 ngày kể từ thời điểm nhập giống dự kiến sẽ thu được khoảng 45kg kén, với giá bán 140.000 đồng/kg thu về khoảng 6,3 triệu đồng.
Trong khi đó, gia đình ông Trần Văn Dinh, ở thôn Phú Hòa có 3 sào dâu. Nhờ trồng giống dâu siêu lá nên bình quân mỗi sào dâu cho thu hoạch từ 1,8 - 2 tấn lá mỗi đợt. Chủ động được nguồn thức ăn nên thu nhập từ nuôi tằm của gia đình cũng vì thế tăng lên. Trồng 3 sào dâu, mỗi năm nuôi được khoảng 14 - 16 đợt tằm, mỗi đợt từ 60 - 80 kg kén. Với giá kén bán 140.000 – 180.000 đồng/kg, trừ chi phí, ông Dinh thu về khoảng 140 triệu đồng/năm.
Một lợi thế của những người trồng dâu nuôi tằm tại xã Quảng Phú là hầu hết diện tích trồng dâu đều là đất tận dụng những vị trí dọc bờ ao, sông suối, trồng xen trong các loại cây trồng khác. "Trước đây, nghề trồng dâu nuôi tằm vất vả, giá thấp, đầu ra sản phẩm không ổn định nên người dân tìm đến những nghề có thu nhập cao hơn. Tuy nhiên, hiện nay, đây lại đang là nghề được nhiều người dân lựa chọn vì cho thu nhập cao và tương đối ổn định so với nhiều loại cây trồng khác", ông Dinh chia sẻ.
Người dân xã Quảng Phú bắt đầu phát triển mạnh nghề trồng dâu, nuôi tằm từ năm 2015, đến nay toàn xã có khoảng 40 ha dâu. Dâu được người dân trồng theo hình thức trồng xen và trồng thuần. Hiện, người dân đang trồng giống dâu siêu lá, năng suất đạt tới 18 - 21 tấn lá/ha, thay thế cho giống dâu đen năng suất thấp, vì vậy sản lượng và chất lượng kén cũng được nâng lên. Một lợi thế lớn là tằm có chu kỳ nuôi ngắn, chỉ 15 ngày từ khi nhập giống là người nuôi có thể xuất bán kén nên suất đầu tư phù hợp với đồng vốn của đa số bà con.
Bên cạnh việc đổi mới kỹ thuật trồng dâu, xã Quảng Phú đã khuyến khích các hộ phát triển sản xuất dâu tằm theo hướng tập trung, giảm số hộ nuôi nhỏ lẻ.
Đầu tàu liên kết
Đặc biệt, từ năm 2016, 12 hộ dân trồng dâu, nuôi tằm ở thôn Phú Hòa và thôn Phú Lợi đã liên kết thành lập Tổ hợp tác nuôi tằm thôn Phú Hòa. Ban đầu, các thành viên của Tổ hợp tác sản xuất trên diện tích 5ha dâu và cùng chia sẻ kinh nghiệm trồng dâu, nuôi tằm với nhau. Hiện nay, số thành viên của Tổ đã tăng lên 37 hộ, sản xuất dâu trên diện tích 20ha.
Điều quan trọng hơn, các thành viên trong Tổ hợp tác đã tạo được liên kết với đơn vị thu mua tơ và cung cấp con giống chất lượng tốt, giá cả ổn định. Tổ cũng đã xây dựng được 37 triệu đồng tiền quỹ, hiện đang hỗ trợ cho 9 thành viên vay để đầu tư sản xuất giống dâu, nhập giống tằm và mua sắm dụng cụ sản xuất. Các thành viên trong Tổ thường xuyên liên lạc để có thể kịp thời hỗ trợ nhau khi tằm có những biểu hiện bất thường, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc cho những thành viên mới.
Tổ trưởng Tổ hợp tác nuôi tằm thôn Phú Hòa Trần Văn Dinh cho hay, với giá giống tằm và giá kén như hiện nay, trồng dâu, nuôi tằm đang mang lại hiệu quả kinh tế cao cho các hộ dân, giúp người nuôi có nguồn thu nhập ổn định, bình quân 300.000 - 500.000 đồng/ngày. Trong thời gian tới, Tổ tiếp tục thực hiện việc hỗ trợ các thành viên về vốn và kỹ thuật, từng bước nâng cao hiệu quả của nghề. Trước những thuận lợi cơ bản, các thành viên trong Tổ đang mở rộng diện tích trồng dâu, để mở rộng quy mô nuôi tằm.
Gia đình ông Phạm Xuân Trường, ở thôn Phú Hòa là một trong những thành viên tham gia Tổ hợp tác với 1,5ha trồng dâu. Phát huy lợi thế như đất màu mỡ, giống dâu siêu lá năng suất cao nên ông Trường chọn cách nuôi tằm gối đầu.
Dựa vào lượng lá dâu sẽ thu hoạch được từng đợt để thuận lợi cho việc chăm sóc, ông Trường nhập giống tằm về nuôi, cứ đợt trước cách đợt sau từ 5 - 7 ngày. Với diện tích dâu này, mỗi đợt nuôi, ông nhập từ 1 - 1,5 hộp giống, sau 15 ngày thu được từ 120 - 130kg kén. Với giá kén 140.000 đồng/kg, ông Trường thu về 14,5 triệu đồng mỗi đợt nuôi.
"Trong 15 ngày nuôi mỗi lứa tằm thì có 5 ngày vất vả, còn lại thì cứ cho ăn đúng giờ là được. Do thời gian nuôi mỗi lứa ngắn, nên thu hồi vốn nhanh, giá kén tốt đã mang lại nguồn lợi nhuận cao cho người nuôi", ông Trường chia sẻ.
Đức Nguyễn