“Là một tỉnh nông nghiệp, nhưng nguồn thu từ nông nghiệp của Sóc Trăng khá khiêm tốn. Vai trò đóng góp của HTX cho nền kinh tế tỉnh chưa nhiều, hiệu quả chưa cao. Số lượng HTX vừa ít vừa yếu, lợi nhuận ít ỏi. HTX nông nghiệp còn quy mô nhỏ, liên kết yếu, sản xuất theo chuỗi chưa được bao nhiêu”.
Đây chính là băn khoăn lớn của Bí thư Tỉnh ủy Sóc Trăng Phan Văn Sáu khi nói về tình hình hoạt động HTX hiện nay của tỉnh này, đặt biệt là những yếu kém trong trình độ quản lý, quản trị, kế toán. Ngay cả việc phát triển thị trường, xúc tiến thương mại, nhiều HTX nông nghiệp cũng không biết nên làm gì.
Nhu cầu sản xuất trong chuỗi giá trị
Người đứng đầu Tỉnh ủy Sóc Trăng bày tỏ sự nhất trí cao về những đánh giá sâu sắc của Đoàn công tác Liên minh HTX Việt Nam đối với những bất cập trong mô hình hoạt động của các HTX ở tỉnh này hiện nay.
Nhất là vấn đề nhận thức còn lơ mơ không chỉ của lãnh đạo HTX, hay thành viên HTX, mà còn của chính cấp ủy, chính quyền các cấp (kể cả cấp tỉnh) về hoạt động HTX khi thiếu đi sự chỉ đạo sâu sắc, bám sát các phong trào, tình hình các HTX để giải quyết những vấn đề khó khăn.
Thống kê cho thấy, Sóc Trăng hiện có 150 HTX với 28.270 thành viên. Trong đó, HTX nông nghiệp chiếm hơn 65%. Đa số HTX có tổng giá trị tài sản thấp, vốn sản xuất kinh doanh ít, các thành viên HTX phần lớn đã vay nợ của ngân hàng.
Chưa kể, hoạt động chủ yếu của nhiều HTX là hỗ trợ sản xuất, chưa tổ chức nhiều hoạt động dịch vụ.
Chính vì vậy, trong chuyến làm việc tại tỉnh Sóc Trăng, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cùng Đoàn công tác của Liên minh HTX Việt Nam đã dành phần lớn thời gian để đi khảo sát thực tế mô hình hoạt động của một số HTX, nhằm có thể tháo gỡ những khó khăn, hạn chế.
Đơn cử như tại HTX Nông nghiệp Evergrowth (huyện Trần Đề) - một HTX rất lớn, có mô hình sản xuất chuỗi khá hoàn chỉnh, có thể lo đầu vào đầu ra cho các thành viên HTX. Nhưng qua phản ánh của lãnh đạo HTX này, HTX cũng đang đối mặt không ít khó khăn trong vấn đề thu mua giá sữa do biến động thị trường, những cạnh tranh không lành mạnh trong việc cung cấp thức ăn cho bò sữa và bắt đầu gặp rắc rối từ hoạt động thanh kiểm tra của một số cơ quan quản lý.
Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo đánh giá cao những nỗ lực của HTX Evergrowth khi mở mang sản xuất, từ việc là trung gian thu mua sữa cho các thành viên, nay bắt đầu chuyển sang chế biến. Các nguồn lực, các vấn đề phát sinh là vừa sản xuất được vừa phải bảo đảm các nguyên tắc của HTX, trước hết vì lợi ích của thành viên, sau nữa là lợi ích của tập thể.
Khi đến khảo sát HTX Lúa giống và Dịch vụ Vĩnh Tiền (thị xã Ngã Năm) và HTX Sản xuất nông nghiệp Phương An ở huyện Mỹ Tú, Đoàn công tác thấy rằng nhu cầu sản xuất trong chuỗi giá trị của hai HTX này là hoàn toàn thiết thực. HTX và thành viên là nông dân rất mong điều đó.
 |
Buổi làm việc giữa Đoàn công tác Liên minh HTX Việt Nam với Tỉnh ủy, UBND tỉnh Sóc Trăng
“Cầm tay chỉ việc”
Trở lại buổi làm việc với Tỉnh ủy, UBND tỉnh Sóc Trăng, nói về hướng đi lên cho hoạt động HTX theo kiểu mới ở tỉnh, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Mạnh Cường cho biết Liên minh HTX Việt Nam sẽ hỗ trợ một số mô hình HTX trong việc đào tạo theo phương thức “cầm tay chỉ việc” đối với đội ngũ cán bộ quản lý (tập trung vào quản trị nhân lực, hoạt động, marketing, chiến lược) và cán bộ kế toán.
Các mô hình HTX được hỗ trợ cũng cần tập trung, có nhu cầu hỗ trợ về thu mua, bảo quản, sơ chế, chế biến nông sản sau thu hoạch. Có hai nguồn hỗ trợ là thông qua sự nghiệp kinh tế, chương trình nông thôn mới, còn một phần là hỗ trợ qua hình thức tín dụng thông qua Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX ở Trung ương.
Phó chủ tịch Nguyễn Mạnh Cường cho biết Đoàn công tác sẽ tiếp tục làm việc sâu hơn nữa để xác định nhu cầu cụ thể, phương thức cụ thể cũng như tiến độ hỗ trợ cụ thể đối với từng HTX cần được hỗ trợ.
Phát biểu kết luận tại buổi làm việc này, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo đề nghị lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Sóc Trăng quan tâm chỉ đạo sát sao hơn nữa đối với hoạt động KTHT.
 |
Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo khảo sát một hộ nuôi bò sữa thuộc HTX Evergrowth
“Chúng ta cùng chung nhận thức rằng xu hướng liên kết thông qua phương thức tổ chức sản xuất của kinh tế HTX là xu hướng tất yếu. Nếu như bằng nguồn lực chúng ta tác động vào thì sẽ đẩy nhanh hơn nữa trong thời gian tới”, Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo nói.
Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo lưu ý tỷ lệ đóng góp của HTX đối với nền kinh tế của tỉnh còn khiêm tốn, nên sự quan tâm của lãnh đạo ở một số nơi có hạn chế. Tuy nhiên, rất mong các mô hình HTX nông nghiệp trong tỉnh hoạt động tốt như HTX Lúa giống và Dịch vụ Vĩnh Tiền mà Đoàn công tác đến khảo sát (làm lợi cho 20 thành viên là 2,3 tỷ đồng/năm, còn lại lợi nhuận của HTX chỉ 38 triệu đồng).
Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo đề nghị tỉnh cần chú trọng phát triển THT và HTX. Với tiềm năng của Sóc Trăng vừa có diện tích đất nông nghiệp lớn, vừa có lợi thế kinh tế ven biển nội đồng, cũng như tác động lan tỏa từ những khu vực kinh tế khác, tỉnh cần thành lập ít nhất từ 100 THT trở lên, thành lập mới khoảng 12 - 15 HTX mỗi năm (chú ý cả số lượng lẫn chất lượng).
“Bằng nguồn lực của Liên minh HTX Việt Nam cùng các nguồn lực khác, các HTX được xây dựng mới ở tỉnh cần làm theo chuỗi giá trị. Có gắn được với chuỗi giá trị thì mới nên thành lập. Đồng thời, trong tổng số 150 HTX của Sóc Trăng hiện nay, cần khẩn trương phân loại, đánh giá lại đối với từng loại hình HTX để cơ cấu lại nhằm hoạt động hiệu quả hơn”, Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo nhấn mạnh.
Thế Vinh
