Để các mục tiêu xây dựng NTM trở thành hoạt động thiết thực, việc quy hoạch và phát triển các vùng sản xuất hàng hóa tập trung gắn với chế biến và xây dựng thương hiệu sản phẩm; nâng cao thu nhập cho người dân gắn với mục tiêu giảm nghèo là nhiệm vụ trọng tâm của huyện Mường Khương trong suốt thời gian qua.
Ưu tiên giảm nghèo bền vững
Trước năm 2015, Mường Khương có tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo chiếm tới hơn 65%. Nhiệm kỳ 2015 - 2020, huyện Mường Khương đã chỉ đạo quyết liệt nhiệm vụ xóa nghèo và đạt được nhiều kết quả tích cực. Tỷ lệ hộ nghèo của huyện mỗi năm giảm bình quân 9%, và được đánh giá là địa phương có tốc độ giảm nghèo cao nhất trong tỉnh.
Quýt được coi là cây “xóa nghèo” ở các hộ đồng bào dân tộc Pa Dí, Mông huyện Mường Khương. |
Mặc dù đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận nhưng thực tiễn triển khai lại đặt ra vô vàn khó khăn, thách thức, bởi xuất phát điểm là huyện nghèo, nguồn lực thiếu, chịu ảnh hưởng từ thiên tai, dịch bệnh… Đến nay, Mường Khương vẫn còn 5 thôn đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Ngoài ra, một trong những tiêu chí khó thực hiện ở Mường Khương là tiêu chí môi trường vì liên quan đến ý thức, thói quen sinh hoạt của người dân vùng cao, cần nhiều thời gian thay đổi.
Bí thư Huyện ủy Giàng Quốc Hưng cho biết: Vốn là huyện nghèo so với mặt bằng chung của cả nước, từ lâu huyện đã khó khăn về cân đối ngân sách. Đầu tư cho phát triển cơ bản phụ thuộc vào ngân sách hỗ trợ của Trung ương, trong khi đó nguồn vốn này có xu hướng giảm trong giai đoạn tới sẽ tác động đến công tác xóa đói, giảm nghèo.
Vì thế, để thực hiện mục tiêu xây dựng NTM gắn với xóa đói giảm nghèo, huyện thành lập tổ tuyên vận, “đến từng ngõ, gõ từng nhà” để tuyên truyền tại chỗ, tại hiện trường, “cầm tay chỉ việc” cho người dân. Nhờ vậy, công tác tuyên truyền, vận động xây dựng NTM ở các thôn đặc biệt khó khăn đạt hiệu quả cao.
Năm 2020 đã khép lại không ít “sóng gió” với ngành nông nghiệp huyện vùng cao Mường Khương nói riêng, tỉnh Lào Cai nói chung trong bối cảnh cả nước chung tay phòng, chống dịch Covid-19. Tuy nhiên, với nhiều nỗ lực vượt khó, ngành nông nghiệp huyện 30a Mường Khương đã hoàn thành thắng lợi “mục tiêu kép”.
Đến nay, huyện Mường Khương đã có 5/16 xã đạt chuẩn NTM (Bản Lầu, Bản Xen, Lùng Vai, Thanh Bình, Pha Long); kết quả thực hiện bộ tiêu chí đạt chất lượng cao, đảm bảo tiến độ, lũy kế tổng số tiêu chí NTM hoàn thành của toàn huyện là 248/304 lượt tiêu chí, bình quân 15,5 tiêu chí/xã.
Thay đổi nhận thức làm kinh tế
Là huyện nông - lâm nghiệp, với đặc điểm hơn 80% diện tích đồi núi, chủ yếu đá vôi, quanh năm thiếu nước nên việc phát triển mô hình cánh đồng sản xuất lớn về lương thực, hay mở rộng diện tích trồng rừng lấy gỗ gặp nhiều khó khăn. Nhưng bù lại, điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của Mường Khương lại rất phù hợp với một số loại cây trồng đặc sản như dứa, quýt, chè, sa nhân, hồi…
Vượt qua không ít những khó khăn, huyện Mường Khương xây dựng thành công vùng sản xuất tập trung hàng hóa lớn. |
Nhiều năm qua, huyện xem đây là những loại cây “xóa nghèo” nên đã vận động bà con đồng bào dân tộc thiểu số chuyển đổi cơ cấu cây trồng, hỗ trợ hộ nghèo phát triển sản xuất, mở rộng diện tích. Kết quả cho thấy, thu nhập bình quân đầu người của Mường Khương đến nay đã đạt hơn 34 triệu đồng (tăng 19 triệu đồng so với năm 2015).
Song song đó, không thể phủ nhận sự đón đầu làn sóng mạnh mẽ từ khu vực kinh tế tập thể, HTX về những thôn, bản của huyện. Cũng từ đây, bà con đồng bào dân tộc thiểu số đã biết làm kinh tế, “trồng cây gì, nuôi con gì” trên mảnh đất của mình, tăng thu nhập để yên tâm ổn định cuộc sống.
Thực tế cho thấy, nhờ Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã thu hút nhiều người trẻ, có trình độ về thành lập hoặc tham gia HTX nông nghiệp - lâm nghiệp, hạn chế tình trạng đồng bào vùng cao ly hương sang tỉnh khác hoặc nước ngoài làm thuê.
Thời gian qua, HTX kinh doanh tổng hợp Mường Khương (thôn Nhân Giống, thị trấn Mường Khương) do ông Nguyễn Văn Dũng làm giám đốc đã làm tốt vai trò “bà đỡ” trong sản xuất, kinh doanh.
HTX ra đời đã giải quyết được việc làm, hướng dẫn bà con dân tộc thiểu số cư trú rải rác ở các địa phương như Tày, Nùng, Dao, Giáy… góp sức cùng canh tác nông nghiệp trên đất dốc, phát triển bền vững từ khâu tổ chức sản xuất, quản lý vốn đến mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.
Đến nay, HTX có 150 ha ớt nguyên liệu, tại các xã Nậm Chảy, Thanh Bình, Tung Chung Phố,... trung bình mỗi năm sản xuất và tiêu thụ được 450 tấn tương ớt, đem lại doanh thu hơn 13 tỷ đồng.
Với sự nỗ lực trong suốt thời gian qua, các sản phẩm chủ lực: Gạo Séng Cù, tương ớt Mường Khương của HTX đã được cấp chứng nhận OCOP 3 sao tỉnh Lào Cai.
Hiện, các xã rẻo cao biên giới của huyện Mường Khương đã hình thành các vùng chuyên canh, sản xuất hàng hóa như cây ngô lai, vùng lúa Séng Cù đặc sản trên 400 ha, 3.171 ha trồng chè. Cùng với đó, vùng cây ăn quả như dứa, chuối, quýt cũng có trên 2.351 ha…, đều là những sản phẩm nông nghiệp thế mạnh, có thương hiệu, mang lại giá trị kinh tế cao, giảm nghèo bền vững.
“Thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục triển khai thực hiện các chính sách phát triển sản xuất, giảm hỗ trợ trực tiếp, tăng hỗ trợ tín dụng, xây dựng các mô hình, dự án liên kết sản xuất, đầu tư xây dựng, củng cố hạ tầng nông thôn, nỗ lực đưa Mường Khương hoàn thành mục tiêu vượt qua diện nghèo, trở thành huyện khá của tỉnh vào năm 2030, tự tin về đích NTM”, ông Lê Thanh Hoa, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Mường Khương thông tin.
Tô Thương