Bà Đỗ Thị Thu Thảo, Phó Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam khẳng định, Chương trình OCOP là đòn bẩy mở ra cơ hội đẩy mạnh khai thác nguồn tài nguyên bản địa, hỗ trợ các chủ thể có tiềm năng OCOP chuẩn hóa sản phẩm mang đến giá trị gia tăng cao, tăng thu nhập cho người dân vùng cao. Các sản phẩm OCOP được gắn sao công nhận, giúp người tiêu dùng có thêm cơ sở, niềm tin vào sản phẩm theo chuỗi giá trị, đưa sản phẩm chủ động hội nhập và tiếp cận kinh tế thị trường.
Nâng tầm giá trị sản phẩm
Những năm gần đây, tại nhiều địa phương vùng cao ở Bắc Kạn xuất hiện ngày càng nhiều phụ nữ người Dao tham gia HTX hoặc làm quản lý HTX. Những mô hình này đã giúp đồng bào dân tộc Dao vươn lên thoát nghèo, làm giàu chính đáng trên chính mảnh đất quê hương.
Những mô hình HTX gắn với sản phẩm OCOP đã giúp đồng bào vùng cao thoát nghèo. |
Xác định tiềm năng từ những nông sản bản địa như: măng, chuối, mật ong, năm 2015, chị Lý Thị Quyên, một phụ nữ dân tộc Dao ở xã Vi Hương, huyện Bạch Thông, đã đứng ra vận động các chị em trong xã cùng thành lập HTX Thiên An, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn để sản xuất các sản phẩm này.
Nhận thấy diện tích cây chuối tại xã Vi Hương cho sản lượng tương đối lớn nhưng đầu ra bấp bênh, HTX đã quyết định đầu tư máy móc thực hiện sản xuất chuối sấy.
Sản phẩm chuối sấy khô của HTX ra đời với chất lượng “3 không” (không chất bảo quản, không đường hóa học, không phụ gia) từng bước tạo được lòng tin của khách hàng.
Ngoài nguồn nguyên liệu chuối sẵn có tại địa phương, HTX Thiên An đang triển khai trồng hơn 200 gốc chuối cấy mô để nhân giống cho các hội viên mở rộng trồng nhằm chủ động nguồn nguyên liệu. HTX cũng đang nỗ lực hướng tới đầu tư công nghệ sản xuất hiện đại hơn, hoàn thiện mẫu mã cũng như nâng cao chất lượng sản phẩm để từng bước đáp ứng nhu cầu thị trường ngày một đa dạng.
Không dừng lại ở đó, HTX còn mở rộng sang phát triển một số sản phẩm độc đáo hơn, đó là thuốc tắm thảo dược và các loại gối dược liệu thổ cẩm. Đây vốn là những bài thuốc gia truyền của phụ nữ Dao dưới chân dãy núi Phia Boóc.
Để phát triển sản phẩm mới, HTX mạnh dạn vay thêm vốn để đầu tư các loại máy cắt, sấy, đóng gói sản phẩm và mở rộng quy mô nhà xưởng. Đến nay, HTX có 3 loại thảo dược được chứng nhận OCOP 3 sao và được người tiêu dùng đón nhận với doanh thu hằng năm hơn 1 tỷ đồng, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho 15 lao động nữ đều là đồng bào dân tộc Dao.
Chị Lý Thị Quyên, Giám đốc HTX Thiên An chia sẻ, cái khó nhất của một phụ nữ dân tộc khi khởi nghiệp là có đủ tự tin để vượt qua định kiến xã hội hay không. Bởi, đối với một phụ nữ dân tộc thiểu số khởi nghiệp gặp rất nhiều rào cản. Thứ nhất là áp lực về định kiến của xã hội, bởi nhiều người quan niệm chỉ có đàn ông mới thích hợp với kinh doanh, còn phụ nữ "chân yếu, tay mềm" thì sẽ không thể thành công được. Thứ hai là về công việc và gia đình khiến phụ nữ chịu áp lực rất lớn.
Tuy nhiên với sự cố gắng không ngừng nghỉ, chị Quyên đã đưa HTX Thiên An trở thành mô hình kinh tế hợp tác hoạt động hiệu quả trên địa bàn, góp phần giúp đỡ nhiều phụ nữ dân tộc Dao vươn lên trong cuộc sống.
Phát huy thế mạnh vùng miền
Hay như tại HTX Hải Khang, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang, bà Nguyễn Thị Khang đã mạnh dạn vận động các thành viên triển khai mô hình sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực chế biến thực phẩm theo mô hình khép kín, giúp bà con dân tộc vùng cao vươn lên thoát nghèo và làm giàu.
Nhiều HTX do chị em làm chủ đã thúc đẩy những sản phẩm nông sản đặc trưng của địa phương phát triển. |
Bà Khang cho biết, HTX đã đầu tư hệ thống chuồng trại chăn nuôi lợn đen bản địa 1.200 m2 trên tổng diện tích 2 ha, diện tích còn lại, HTX đầu tư chăn nuôi trâu, bò, ngựa, gà.
Hiện nay, HTX đang có các sản phẩm chính gồm 13 sản phẩm tiêu biểu, như: các loại giò (lợn, bò, ngựa, gà), chả, xúc xích, dăm bông, chân giò hun khói, lạp sườn, thịt treo gác bếp, thịt gà muối, nem chua, bánh chưng, thịt trâu, thịt bò khô…
Hiện nay, các sản phẩm: Xúc xích đặc biệt, lạp sườn lợn đen gác bếp, thịt treo lợn đen gác bếp của HTX Hải Khang được đánh giá đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao; gà đồi muối hun khói đạt OCOP 3 sao. Nhờ đó, doanh thu trung bình hàng năm của HTX đạt khoảng 14 tỷ đồng, lợi nhuận 1,5 tỷ đồng; lương bình quân của thành viên HTX đạt từ 6 đến 9 triệu đồng/người/tháng, tổng nguồn vốn hoạt động tăng lên 3,5 tỷ đồng, số thành viên HTX tăng lên 12 người và 15 lao động có việc làm ổn định.
Điều đặc biệt, thành viên của HTX và người lao động chủ yếu là người dân tộc Mông, Tày đen và Ba Chí.
HTX đã đồng hành, giúp bà con thành viên có thu nhập ổn định, nhiều thành viên từ chỗ nghèo đã vươn lên thoát nghèo, có cuộc sống khá giả.
Có thể thấy, trong những năm gần đây, ngày càng xuất hiện nhiều phụ nữ vùng cao mạnh dạn đứng ra làm chủ cơ sở sản xuất, HTX. Với sự quyết tâm, sáng tạo và dám nghĩ, dám làm, các chị đã tỏ rõ bản lĩnh, sự tự tin vươn lên làm giàu chính đáng, khẳng định được vai trò, vị thế của mình trong xã hội, mang lại thu nhập khá và tạo việc làm cho người dân địa phương.
“Không chỉ năng động, sáng tạo trong phát triển kinh tế, nhiều chị em quản lý HTX còn quan tâm, động viên chị em nỗ lực vượt khó vươn lên khởi nghiệp phát triển kinh tế, để góp phần khẳng định vị thế, vai trò của người phụ nữ trong thời đại mới. Đặc biệt, nhiều HTX do chị em làm chủ đã thúc đẩy những sản phẩm nông sản đặc trưng của địa phương phát triển. Đây cũng đang là hướng đi bền vững mà nhiều địa phương xây dựng thông qua chương trình OCOP”, bà Đỗ Thị Thu Thảo, Phó Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam nói.
Kim Yến