Lợi thế về khí hậu, thổ nhưỡng và nguồn nhân lực dồi dào là điều kiện thuận lợi để Mộc Châu phát triển chăn nuôi và vùng rau củ quả tập trung, chất lượng cao, cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu.
Đặc biệt, phát triển theo hướng công nghệ cao (CNC) không chỉ gia tăng giá trị kinh tế, mà còn là lời giải cho bài toán chuyển đổi cây trồng vật nuôi kém hiệu quả sang sản xuất hàng hóa, mở ra hướng đi mới cho phát triển nông nghiệp bền vững trên địa phương.
Rau củ quả công nghệ cao
Do biến đổi khí hậu (BĐKH), trái đất nóng lên, đi cùng với đó là thiên tai làm cho đời sống nhiều nơi trở lên khó khăn với lũ lụt, mưa đá, sạt lở, hạn hán… Ngay tại Mộc Châu, năm 2018, mưa đá đã làm mất mùa mận trên toàn địa bàn, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của nhiều loài cây trồng, vật nuôi khác.
Chính vì vậy, việc Mộc Châu đẩy mạnh sản xuất theo hướng CNC chính là cách tuyên truyền cho người sản xuất, du khách, qua đó nâng cao hiểu biết, thay đổi thái độ và cách hành xử với môi trường.
Đối với việc ứng dụng CNC trong trồng trọt, từ năm 2016 đến nay, huyện đã trồng giống mới 502 ha, ghép mắt cải tạo cây ăn quả gần 660 ha trên 6 loại cây: Bơ, hồng giòn, nhãn, bưởi, xoài.
Đi đầu trong việc ứng dụng CNC vào sản xuất là các doanh nghiệp, các HTX, hộ gia đình với 206.500 m2 nhà lưới, nhà kính; ứng dụng thành công công nghệ tưới tiết kiệm nước (trên 11 ha xoài, bơ, cam áp dụng hình thức tưới nước nhỏ giọt).
Đối với hình thức tưới phun mưa, huyện áp dụng trên diện tích 7,5 ha rau an toàn tại xã Mường Sang và Đông Sang do HTX Rau an toàn Tự Nhiên làm chủ, 1 ha cam và chanh tại bản Ôn (thị trấn Nông trường Mộc Châu), 16 ha dược liệu tại HTX Mộc Châu Xanh (thị trấn Nông trường Mộc Châu), 20 ha hoa của công ty CP Hoa Nhiệt Đới...
Đến nay, Tự Nhiên và Mộc Châu Xanh là hai HTX đi đầu trong ứng dụng CNC vào phát triển chuỗi giá trị trồng trọt.
Sản xuất rau an toàn ở HTX Tự Nhiên, Mộc Châu, Sơn La |
Đi đôi với chăn nuôi
Trong chăn nuôi, công nghệ vi sinh xử lý môi trường cũng được triển khai và ứng dụng rộng rãi trên địa bàn huyện. Mộc Châu tập trung tuyên truyền vận động, hỗ trợ nông dân chăn nuôi kết hợp xây dựng bể khí sinh học. Từ năm 2016 đến nay, tỉnh đã triển khai hỗ trợ lắp 120 bể biogas tại thị trấn Mộc Châu, thị trấn Nông trường Mộc Châu, các xã Mường Sang, Đông Sang, Chiềng Hắc, Chiềng Sơn, Tân Lập theo chương trình LCASP thuộc Dự án hỗ trợ nông nghiệp các bon thấp.
Tại HTX 19/5, các hộ thành viên HTX đã tận dụng phế phẩm nông nghiệp như rơm, rạ, lõi ngô, phế thải chăn nuôi, sử dụng men vi sinh ủ phân hữu cơ bón cho cây trồng làm tăng khối lượng phân hữu cơ vi sinh cho quá trình trồng các loại cây ăn quả và rau màu nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường, giảm chi phí đầu tư phân vô cơ.
Ngoài trồng các loại cây ăn quả và chế biến mứt, rượu từ cây ăn quả do chính thành viên, HTX còn hoàn thành chuỗi sản xuất theo chuẩn khép kín. Từ chăn nuôi lợn, HTX tận dụng lấy khí sinh học biogas hỗ trợ chế biến, bình quân 20 lít khí gas mỗi ngày, tiết kiệm giá trị chất đốt khoảng 600 nghìn đồng.
Có nguồn phân bón hữu cơ tốt và dồi dào cho sản xuất được ủ đúng quy trình và thời gian nên khi bón, đất được cải tạo rõ rệt giúp HTX phát triển hệ thống rau củ quả sạch hướng đến nền nông nghiệp hữu cơ để cung cấp cho các siêu thị và xuất khẩu.
Khi đã tạo được hệ thống sản xuất ổn định, HTX xây dựng chuỗi du lịch nông nghiệp và đang mang lại giá trị kinh tế cao cho thành viên. Mô hình sản xuất của HTX được coi là hình mẫu tiêu biểu của huyện và của tỉnh. Không ít hộ ở các xã Mường Sang, Chiềng Sơn, Chiềng Hắc, Tân Lập, thị trấn Mộc Châu, thị trấn Nông trường Mộc Châu đã học tập theo mô hình sản xuất của HTX nhằm phát triển bền vững.
Như Yến