Làng Mẫn Xá có 700 hộ với gần 3.000 nhân khẩu. Có 350/700 hộ làm nghề cô đúc nhôm, trong đó có 50 hộ đúc, 300 hộ nung, sản xuất, tái chế. Nghề đem lại thu nhập từ 500.000 - 600.000 đồng/lò/ngày. Cung cấp việc làm cho hàng trăm lao động địa phương với thu nhập bình quân 5 - 6 triệu đồng/tháng.
Những cột khói “chết chóc”
Đem lại thu nhập cao, nhưng nếu chưa đến Mẫn Xá, khó ai có thể tưởng tượng môi trường tại đây ô nhiêm nghiêm trọng tới mức nào. Ấn tượng đầu tiên khi đến Mẫn Xá là những cột khói cao, thấp “lố nhố” đua nhau nhả khói đen kịt. Những bãi rác phôi thải chất đống hai bên đường. Bầu không khí ngột ngạt có thể gây “sốc” cho người có sức khỏe yếu. Những con kênh, ao hồ ken đặc phôi nhôm thải…
Anh Đặng Văn Đông, người dân Mẫn Xá, cho biết: “Người nào mới đến cũng choáng váng vì tình trạng ô nhiễm ở đây. Người dân bản địa chúng tôi cũng khó sống lắm, phải làm mọi cách để thích nghi, lâu rồi cũng thành quen. Nhiều hộ gia đình không làm nghề đã chuyển đi. Còn chúng tôi làm nghề, biết độc hại, ô nhiễm nhưng nó là… cái nghiệp rồi”.
Ô nhiễm môi trường đang gây hại lớn đến sức khỏe của người dân nơi đây. Kết quả nghiên cứu của Bộ TN&MT cho thấy, Mẫn Xá đứng trong “top” 37 “làng ung thư” của cả nước do ô nhiễm nguồn nước và không khí. Thống kê của Trạm y tế xã Văn Môn, mỗi năm, xã có trên dưới 20 người chết vì ung thư. “Nếu ô nhiễm tiếp tục không được cải thiện, số ca ung thư sẽ tăng lên”, ông Nguyễn Văn Duy - Trạm trưởng cho biết.
Người lao động tại các lò sản xuất cũng làm việc trong điều kiện ô nhiễm nghiêm trọng, với các dụng cụ bảo hộ thô sơ, chỉ quần áo và khẩu trang thường. Chị Thanh, một công nhân tâm sự: “Tôi ở huyện Quế Võ, sang đây làm được hơn một năm rồi. Quả thật là sức khỏe giảm đi rõ, ốm vặt nhiều. Nhưng thu nhập cao, mỗi ngày làm được từ 200.000 - 300.000 đồng. Không có việc khác thì đành chấp nhận thôi”.
|
Người dân đốt phôi nhôm thải gây khói bụi ô nhiễm
Mịt mù lối thoát
Ông Nguyễn Văn Hậu - Phó Chủ tịch UBND xã Văn Môn, cho biết: “Trước tình trạng ô nhiễm môi trường gây ảnh hưởng đến đời sống người dân, chính quyền các cấp đã có nhiều giải pháp để kiểm soát tình hình. Các cơ quan chuyên môn cũng đã có những nghiên cứu, đánh giá, xây dựng và kêu gọi các dự án đầu tư, vốn và nguồn lực để giảm ô nhiễm”.
Đầu năm 2015, UBND tỉnh Bắc Ninh đã phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề tái chế nhôm thôn Mẫn Xá, với tổng vốn đầu tư hơn 44 tỷ đồng, từ nguồn vốn sự nghiệp TNMT được giao hàng năm và các nguồn vốn khác.
“Quy mô đầu tư dự án bao gồm các hạng mục chính như xây dựng hệ thống xử lý nước thải (sản xuất và sinh hoạt) với công suất khoảng 1.800 - 2.000m3/ngày đêm, bảo đảm nước thải trước khi thải ra môi trường đạt tiêu chuẩn (cột A) theo quy chuẩn, quy định; xây dựng bãi tập kết và trung chuyển rác thải sản xuất, sinh hoạt thôn Mẫn Xá với công suất khoảng 30 - 40 tấn/ngày đêm; lắp đặt hệ thống xử lý nước - khí - bùn thải…”, ông Hậu nói.
Dự án tỷ đồng đang đem lại nhiều hy vọng mới cho người dân. Tuy nhiên, nếu cứ nhìn vào thực tế hiệu quả của các dự án trong quá khứ, những nghi ngại là có cơ sở. Mặt khác, ý thức tự giác của các hộ làm nghề chưa cao, người dân tự “quay lưng” với sức khỏe của chính mình. Các hộ làm nghề trốn tránh cam kết bảo vệ môi trường…
Được biết, đề án quy hoạch KCN, cụm làng nghề của xã Văn Môn đã được tỉnh Bắc Ninh phê duyệt. Dự án dự kiến hoàn thành vào năm 2017. Nhưng, cho đến hiện tại, tiến độ dự án vẫn rất chậm và “giấc mơ” thoát khỏi cảnh ô nhiễm, từ “làng ung thư” thành “làng bình thường” vẫn còn rất nhiều gian nan.
Văn Hiến
