Những năm gần đây, khí hậu tại Hà Tĩnh có nhiều diễn biến phức tạp, hiện tượng nắng nóng kéo dài, rét đậm rét hại, mưa lũ bất thường… khiến nhiều diện tích nuôi trồng thuỷ sản bị thiệt hại. Để ứng phó với thời tiết, giảm thiểu rủi ro, một số hộ dân đã thay đổi cách làm trong sản xuất.
Thay đổi phương pháp sản xuất
Trên tổng diện tích 5.000 m2, anh Dương Quốc Khánh (phường Trần Phú) thả nuôi tôm thương phẩm với mật độ 150 con/m2. Thay vì lựa chọn cách chăm sóc, nuôi tôm theo kinh nghiệm, anh Khánh áp dụng quy trình nuôi tôm thâm canh 3 giai đoạn, bao gồm: 1 giai đoạn ương dưỡng và 2 giai đoạn nuôi trong hệ thống ao nuôi. Đối với ao nuôi sẽ tiếp tục được quy hoạch thành 3 ao, gồm: ao ươm giống, ao nuôi giai đoạn 1 và ao nuôi giai đoạn 2. Toàn bộ quy trình được ứng dụng công nghệ vi sinh và lọc nước tuần hoàn, góp phần diệt khuẩn và tảo để làm sạch môi trường nước.
 |
|
Nuôi trồng thủy sản cho năng suất cao nhờ áp dụng các biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu. |
Anh Khánh chia sẻ: “Nuôi tôm thâm canh 3 giai đoạn giúp tôm có thể tiếp cận môi trường nước sạch hơn, hạn chế ô nhiễm dưới tầng đáy, tránh tình trạng tôm bị sốc nhiệt khi có tác động của thời tiết. Phương pháp này còn có ưu điểm là tiết kiệm nước, tăng tỷ lệ sống cho tôm, đạt trên 80%. Bên cạnh đó, người nuôi có thể nuôi từ 2-3 vụ trong năm, năng suất cao gấp nhiều lần so với phương pháp nuôi bình thường. Trung bình sau từ 90-95 ngày thả giống, tôm sẽ đạt kích thước thương phẩm từ 35-40 con/kg. Toàn bộ 5.000 m2 của tôi cho năng suất đạt hơn 10 tấn. Với mức giá bán 170.000 đồng/kg như hiện nay, sau khi trừ các khoản chi phí, tôi có thể thu về gần 1 tỷ đồng”.
Bên cạnh áp dụng mô hình nuôi tôm thâm canh công nghệ cao thì việc đa dạng hóa các đối tượng nuôi trồng cũng được nhiều địa phương tuyên truyền, hướng dẫn bà con nông dân triển khai thực hiện. Toàn tỉnh hiện đã phát triển nhiều mô hình nuôi trồng thủy sản đem lại hiệu quả kinh tế cao, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường như: mô hình nuôi cá chim vây vàng đạt tiêu chuẩn VietGAP, liên kết tiêu thụ sản phẩm; nuôi cua biển 2 giai đoạn thích ứng biến đổi khí hậu; nuôi lươn không bùn đảm bảo an toàn thực phẩm,...
Không chỉ trong nuôi trồng thủy sản, nông dân Hà Tĩnh cũng đã triển khai nhiều mô hình sản xuất hữu cơ, mô hình nhà màng, nhà lưới hiện đại thích ứng với biến đổi khí hậu, từ đó, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản.
Liên kết sản xuất nâng cao giá trị
Hiện nay, nông nghiệp Hà Tĩnh đang chuyển dịch theo hướng thích ứng biến đổi khí hậu. Toàn tỉnh hiện có gần 20 ha diện tích nhà lưới, nhiều mô hình đạt tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ; trên 250 trang trại chăn nuôi quy mô lớn và vừa phát triển theo hướng gia trại, trang trại liên kết doanh nghiệp; thủy sản chuyển mạnh từ quy mô hộ sang doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác; diện tích nuôi tôm thâm canh đạt trên 680 ha.
Điển hình như ông Lê Vạn Hải, Giám đốc HTX nông nghiệp Gia Phúc đã biến vùng đất cằn đá sỏi thành vùng cây ăn quả trù phú theo hướng hữu cơ lớn nhất Hà Tĩnh. Năm 2013, ông Hải cùng 11 thành viên thành lập HTX với ngành nghề chủ lực là liên kết chăn nuôi lợn, quy mô 1.200 con lợn nái. Sau 2 năm, HTX xuất bán lứa lợn giống đầu tiên.
Có nguồn lực lớn từ chăn nuôi, ông Hải nung nấu ý tưởng xây dựng trang trại cây ăn quả theo hình thức đa cây và ứng dụng công nghệ cao vào tất cả các khâu trong quá trình sản xuất, quyết tâm mang sản phẩm an toàn, chất lượng ra thị trường. Năm 2018, HTX mua lại 29ha đất bỏ hoang của người dân tại vùng Khe Lang (xã Trường Lưu) để bắt tay vào sản xuất cây ăn quả theo hướng hữu cơ.
Xác định sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ là quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ của người sản xuất, HTX không đi theo lối cũ mà mạnh dạn đầu tư hàng tỷ đồng để ứng dụng cơ giới hóa, khoa học kỹ thuật hiện đại vào sản xuất. Theo đó, hệ thống máy móc đồng bộ như máy cày, máy bừa, máy xúc, máy làm cỏ, máy xới đất, máy phun rẻ quạt… với tổng kinh phí hàng tỷ đồng đã được HTX đầu tư. Bên cạnh đó, HTX cũng mời các chuyên gia Israel sang tận nơi chuyển giao quy trình kỹ thuật, tuyển các kỹ sư nông nghiệp vào làm việc cho HTX.
Hiện trang trại của ông Hải áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt theo công nghệ Israel. Đây là hệ thống tưới nước tự động, phân bón được hòa trong nước, giúp giảm chi phí nhân công. Cách tưới này cũng giúp chất dinh dưỡng, nước cung cấp đến từng gốc, đáp ứng tốt nhất từng giai đoạn sinh trưởng của cây. Công nhân sử dụng điện thoại hoặc máy tính để vận hành hệ thống tưới nước 2 lần/ngày. Ngay cả khi không có mặt ở trang trại, họ vẫn kiểm soát sự vận hành của hệ thống. Đến nay, hệ thống tưới thông minh phát huy hiệu quả rõ rệt. Cây trồng không thiếu nước, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nắng nóng kéo dài vào mùa hè.
Với những tín hiệu tích cực, HTX đã mở rộng diện tích lên 40ha, cải tạo lại trang trại, thay thế những cây ăn quả già cỗi, năng suất thấp bằng hơn 3.000 gốc bưởi da xanh và 5.000 gốc cam giòn, cam Xã Đoài với sản lượng mỗi năm gần 300 tấn.
Sản phẩm bưởi da xanh, cam giòn của HTX nông nghiệp Gia Phúc được thị trường ưa chuộng và có giá bán cao. Ngoài thị trường trong tỉnh, sản phẩm trái cây hữu cơ của HTX đã phân phối tại nhiều tỉnh thành và vào hệ thống siêu thị BigC.
 |
|
HTX nông nghiệp Gia Phúc đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt công nghệ Israel. |
Nhờ địa hình rộng và đẹp, kết cấu đồi núi gắn với đồng ruộng và lòng hồ, HTX đang theo đuổi ý tưởng phát triển nông nghiệp gắn với du lịch sinh thái và đã được một số tổ chức, cá nhân, các trường học ở địa phương tới tham quan, trải nghiệm tại trang trại của HTX. Những năm tới, HTX đang hướng tới đích 1.000 tấn sản phẩm với doanh thu trên 30 tỷ đồng.
Kinh tế tập thể phát triển, nâng cao chất lượng sống cho người dân
Ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển nông nghiệp hữu cơ… là những cách làm hay giúp nông dân Hà Tĩnh phát triển kinh tế, thích ứng với biến đổi khí hậu. Sau hơn 4 năm triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, đến nay các mục tiêu, chỉ tiêu về giảm nghèo hằng năm tại tỉnh Hà Tĩnh đạt kế hoạch đề ra. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều đến cuối năm 2024, toàn tỉnh Hà Tĩnh có 9.236 hộ nghèo, tỷ lệ 2,40% (giảm bình quân 0,76%/năm); 11.736 hộ cận nghèo, tỷ lệ 3,04% (giảm bình quân 0,68%/năm).
Để phát triển kinh tế nông nghiệp trong bối cảnh biến đổi khí hậu tác động ngày càng gay gắt, ngành chuyên môn khuyến cáo các địa phương cần thực hiện tốt mục tiêu, giải pháp, đảm bảo phát triển sản xuất nông nghiệp bền vững. Đồng thời cần có các cơ chế, chính sách, nguồn lực nhằm đảm bảo việc triển khai hiệu quả, đúng tiến độ; tuyên truyền, tập huấn nâng cao năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu, kêu gọi các doanh nghiệp hợp tác liên kết sản xuất để nâng cao giá trị sản xuất của người dân.
Toàn tỉnh Hà Tĩnh hiện có 975 HTX, 2.538 tổ hợp tác và 3 liên hiệp HTX với 107.159 thành viên. Nhiều HTX, tổ hợp tác đã đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh, có nhiều mô hình liên kết sản xuất giữa HTX, tổ hợp tác và thành viên với nhau, góp phần đảm bảo đầu ra cho sản phẩm. Bên cạnh đó, nhiều HTX, tổ hợp tác tham gia sản xuất - kinh doanh theo chuỗi giá trị, có nhiều sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm OCOP, hiện có 66 sản phẩm của HTX và tổ hợp tác đạt tiêu chuẩn OCOP 3-4 sao.
Nhằm hỗ trợ các HTX, tổ hợp tác, trong những năm gần đây, Liên minh HTX tỉnh cũng đã phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam tổ chức nhiều hoạt động đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu sản phẩm, xây dựng mạng lưới gắn kết giữa nhà sản xuất với các đơn vị phân phối, nâng cao năng lực cạnh tranh.
Trong đó, đặc biệt chú trọng tuyên truyền đến các thành viên HTX, tổ hợp tác ứng dụng công nghệ số vào sản xuất và quảng bá sản phẩm; đưa HTX, tổ hợp tác tham gia các diễn đàn phát triển kinh tế tập thể, HTX; tham gia chương trình xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ sản phẩm trong và ngoài tỉnh. Nhờ đó, nhiều sản phẩm có thế mạnh đặc sản của Hà Tĩnh được quảng bá rộng rãi, từng bước tham gia vào các kênh phân phối hiện đại. Đồng thời, hỗ trợ HTX, tổ hợp tác áp dụng công nghệ chuyển đổi số, xây dựng hệ thống cổng thông tin sản phẩm kết hợp đưa các sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử nhằm giới thiệu, quảng bá sản phẩm hàng hóa.
Giang Nguyễn
